Ramaria
Ramaria Bonord. (koralówka) – rodzaj wielkoowocnikowych podstawczaków należący do rodziny siatkoblaszkowatych (Gomphaceae), którego gatunkiem typowym jest koralówka czerwonowierzchołkowa (Ramaria botrytis)[1].
 Ramaria botrytis (Pers.) Ricken | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
koralówka |
| Nazwa systematyczna | |
| Ramaria Fr. ex Bonord. Handb. Allgem. mykol.: 166 (Stuttgart, 1851) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Ramaria botrytis (Pers.) Ricken | |
Charakterystyka
edytujOwocniki koralówek wyrastają na ziemi, czasami na drewnie. Mają kształt rozgałęziony, podobny do korala. Zarodniki o kształcie migdałowatym, eliptycznym, lub wrzecionowatym, o powierzchni brodawkowatej lub kolczastej. Wśród koralówek są zarówno gatunki jadalne, jak i powodujące dolegliwości trawienne[2].
Taksonomia
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gomphaceae, Gomphales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Pierwszym rodzajem zawierającym gatunki należące obecnie do koralówek był Coralloides, wyodrębniony przez Josepha de Tournefort w „Éléments de botanique” z 1694 r., którego poprawna (według kodeksu ICN) diagnoza została zawarta przez Giovanniego Battarrę w „Fungorum agri Ariminensis historia” z 1755 r. Battarra zawarł w tym rodzaju cztery gatunki: Coralloides alba, C. amethystina, C. parva ramosa lutea i C. flava, z których jedynie ostatni udało się obecnie zidentyfikować (jako Ramaria flava)[3]. W 1790 r. Johan Theodor Holmskjold po raz pierwszy w historii wyodrębnił rodzaj Ramaria w „Skrifter udgivne af Videnskabs-Selskabet i Christiana. Mathematisk-Naturvidenskabelig Klasse”, według obecnych interpretacji nazwa w tym ujęciu jest homonimem synonimicznym dla rodzaju Clavulinopsis[4] lub Isaria[5]. Elias Fries w „Systema mycologicum”[6] z 1821 r. zatwierdził dla obecnego ujęcia rodzaju nazwę Ramaria, umieszczając ten takson w randze ówczesnego plemienia rodzaju Clavaria. Zaliczył do niego 23 gatunki[7].
Zapisem w kodeksie ICBN ustanowiono, że obowiązującą nazwą (nomen conservandum) będzie użyta dla późniejszego ujęcia tego rodzaju, zaproponowanego przez Eliasa Friesa, a przedstawionego przez Hermanna Bonordena w „Handbuch der allgemeinen Mykologie” z 1851, a gatunkiem typowym tego rodzaju wybrano Ramaria botrytis[8]. Rodzaj Ramaria umieszczono tam (obok rodzajów Pistillaria, Typhula, Clavaria, Holocoryne, Cornicularia i Sparassis) w rodzinie Clavariaceae[9].
- Cladaria Ritgen 1828
- Clavariella P. Karst. 1881
- Corallium G. Hahn 1883
- Coralloidea Roussel 1806
- Coralloides Tourn. ex Battarra 1755
- Dendrocladium (Pat.) Lloyd 1919
- Lachnocladium sect. Dendrocladium Pat. 1889
- Phaeoclavulina Brinkmann 1897[10].
Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskiej literaturze opisywany był także jako gałęziak, a w XIX wieku dla niektórych gatunków używano także nazw rodzajowych płaskosz, goździanka, goździeńczyk i goździeniec[11].
- Ramaria apiculata (Fr.) Donk 1933 – koralówka zielonowierzchołkowa
- Ramaria aurea (Schaeff.) Quél. 1888 – koralówka złocista
- Ramaria bataillei (Maire) Corner 1950[12]
- Ramaria botrytis (Pers.) Ricken 1918 – koralówka czerwonowierzchołkowa
- Ramaria brunneomaculata Schild 1992[13]
- Ramaria cyaneigranosa Marr & D.E. Stuntz 1974[12]
- Ramaria fagetorum Maas Geest. ex Schild 1978[12]
- Ramaria fagicola R.H. Petersen 1975
- Ramaria fennica (P. Karst.) Ricken 1920 – koralówka fińska
- Ramaria flava (Schaeff.) Quél. 1888 – koralówka żółta
- Ramaria flavescens (Schaeff.) R.H. Petersen 1974[12] – koralówka żółknąca
- Ramaria flavobrunnescens (G.F. Atk.) Corner 1950[12]
- Ramaria flavosalmonicolor Schild 1990[12]
- Ramaria formosa (Pers.) Quél. 1888 – koralówka strojna
- Ramaria gracilis (Pers.) Quél. 1888 – koralówka wysmukła
- Ramaria krieglsteineri Schild 1997[13]
- Ramaria largentii Marr & D.E. Stuntz 1974[12] – koralówka gruba
- Ramaria lutea Schild 1977[12]
- Ramaria obtusissima (Peck) Corner 1950 – koralówka tępowierzchołkowa
- Ramaria pallida (Schaeff.) Ricken 1920 – koralówka blada
- Ramaria pallidosaponaria R.H. Petersen 1989[12]
- Ramaria polonica R.H. Petersen 1975 – koralówka polska
- Ramaria praecox Schild 2003[13]
- Ramaria rubella (Schaeff.) R.H. Petersen 1974[12]
- Ramaria rubripermanens Marr & D.E. Stuntz 1974[12]
- Ramaria rufescens (Schaeff.) Corner 1950 – koralówka czerwonawa[13]
- Ramaria sanguinea (Pers.) Quél. 1888 – koralówka czerwieniejąca
- Ramaria spinulosa (Pers.) Quél. 1888[12] - koralówka polska[13]
- Ramaria strasseri (Bres.) Corner 1950[13]
- Ramaria stricta (Pers.) Quél. 1888 – koralówka sztywna
- Ramaria subbotrytis (Coker) Corner 1950[12]
- Ramaria suecica (Fr.) Donk 1933 – koralówka szwedzka
- Ramaria varians Schild 1992[13].
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[14]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według W. Wojewody[11] i innych[12][13]<.
Przypisy
edytuj- ↑ a b P.M. Kirk, Index Fungorum [online] [dostęp 2013-04-28] (ang.).
- ↑ E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ G.A Battara, Fungorum agri Ariminensis historia, Faenza: Typis Ballantianis, 1755, s. 22.
- ↑ P.M. Kirk, Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-29] (ang.).
- ↑ International Mycological Association, MycoBank [online] [dostęp 2013-04-29] (ang.).
- ↑ Jest to według kodeksu ICN tzw. praca zatwierdzająca dla większości nazw gatunków i rodzajów grzybów opisanych do czasu jej publikacji.
- ↑ E.M. Fries, Systema mycologicum, t. I, Greifswald: Sumtibus Ernesti Mauritii, 1821, s. 468–476.
- ↑ ICBN (Vienna Code) [online], 2005 [dostęp 2013-04-29] (ang.).
- ↑ H.F. Bonorden, Handbuch der allgemeinen Mykologie als Anleitung zum Studium derselben. Nebst speciellen Beiträgen zur Vervollkommnung dieses Zweiges der Naturkunde, Stuttgart: Schweizerbart, 1851, s. 166–167.
- ↑ P.M. Kirk, Species Fungorum [online] [dostęp 2013-05-03] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 579–583, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-11-06] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Ramaria (koralówka) [online], grzyby.pl [dostęp 2013-04-28] (pol.).
- ↑ P.M. Kirk, Index Fungorum (wyszukiwarka) [online] [dostęp 2013-04-28] (ang.).