Puchar Norwegii w piłce nożnej
Puchar Norwegii w piłce nożnej (norw. Norgesmesterskapet i fotball for herrer) – cykliczne rozgrywki piłkarskie o charakterze pucharu krajowego w Norwegii. Turniej jest powszechnie znany jako Cupen (Puchar), NM lub NM Cup (NM Puchar), akronim utworzony od Norgesmesterskap (Mistrzostwa Norwegii). Organizowane co sezon przez Norweski Związek Piłki Nożnej (NFF) i przeznaczone są dla krajowych klubów piłkarskich. Najważniejsze po Eliteserien piłkarskie rozgrywki w kraju. Triumfator danej edycji Pucharu zyskuje prawo reprezentowania swego kraju w następnej edycji Ligi Europy.
 Finałowe spotkanie Pucharu Norwegii 2009 pomiędzy Aalesunds FK i Molde FK na Ullevaal Stadion | |
 2023
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Oficjalny skrót |
NM |
| Dyscyplina | |
| Organizator rozgrywek | |
| Data założenia |
1902 |
| Sponsor tytularny | |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn |
128 |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca |
Odds BK (1902) |
| Obecny zwycięzca |
Molde FK (2023) |
| Najwięcej zwycięstw |
Odds BK i Rosenborg BK (12) |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujPierwsza edycja pucharu miała miejsce w 1902, jednak nie uzyskał on znaczenia ogólnokrajowego aż do 1963 roku. Pierwszym zwycięzcą został SK Grane[1]. W 1963 roku, po raz pierwszy, mogły w nim wystąpić kluby z północnej części kraju. Podział był spowodowany złym systemem połączeń komunikacyjnych z północą kraju oraz wiarą, że kluby z tamtych rejonów nie są w stanie konkurować na tym samym poziomie z bogatymi i utytułowanymi klubami z południa (FK Bodø/Glimt, jeden z nowych przybyszów z północy dotarł nawet do czwartej rundy w swoim debiucie). Do 1933 roku brały w nim udział tylko kluby z najważniejszych lig, kiedy to Puchar nabrał wielkiej popularności wśród klubów piłkarskich. W latach 1902–1914, 1916–1938 Norgemestre był jedynym turniejem, który do czasu zorganizowania sezonu zasadniczego wyłonił najsilniejszą drużynę w kraju.
Przed finałem w roku 2004 telewizja NRK uznała finał 1986 pomiędzy Tromsø IL a Lillestrøm SK za najlepszy finał w historii (Tidenes Cupfinale) i byłego napastnika Rosenborga BK Gørana Sørlotha za najlepszego gracza w historii pucharu (Tidenes Cuphelt).
Format
edytujFormat rozgrywek był wiele razy zmieniany. W rozgrywkach uczestniczy 128 klubów występujących w Mistrzostwach Chorwacji. Pierwsze rundy rozgrywek pucharowych są rozgrywane w kwietniu, około tego czasu, kiedy rozgrywki rozpoczyna Tippeligaen (1. liga). Pierwszych kilka rund jest organizowanych przez Norweski Związek Piłki Nożnej i zespoły z najwyższej półki zazwyczaj roznoszą słabe amatorskie drużyny, często pochodzące z terenów wiejskich, w meczach rozgrywanych na boiskach amatora. Porażki potentatów z amatorami zdarzają się naprawdę rzadko. Nawet jeśli drużyna nieprofesjonalna przegrywa, mecz z reprezentacją profesjonalnego klubu jest zwykle najciekawszych wydarzeniem w sezonie.
W kolejnych rundach pary meczowe są losowane bez podziału na koszyki. Drużyny mierzą się ze sobą raz i zwycięzca awansuje do kolejnej rundy. Od sezonu 1998/99 rozgrywki składają się z 7 etapów: rundy pierwszej i drugiej eliminacyjnej, 1/16 finału, 1/8 finału, ćwierćfinałów, półfinałów i finału. Mecz finałowy rozgrywany jest w październiku na stadionie narodowym Ullevaal w Oslo. Finał wieńczy sezon piłkarski w Norwegii.
Rozgrywki pucharowe są w Norwegii bardzo popularne i trudno jest zdobyć bilety na mecze finałowe. Kibice drużyn walczących siedzą na przeciwległych biegunach stadionu, widzowie neutralni w sektorach środkowych. Mecz jest transmitowany przez telewizję publiczną.
Zwycięzcy i finaliści
edytujUwagi:
- wytłuszczono nazwy zespołów, które w tym samym roku wywalczyły mistrzostwo i Puchar kraju.
- kursywą oznaczone zespoły, które w meczu finałowym nie występowały w najwyższej klasie rozgrywkowej.
skreślonorozgrywki nieoficjalne.
Statystyki
edytujKlasyfikacja według klubów
edytujW dotychczasowej historii oficjalnych rozgrywek o Puchar Norwegii na podium oficjalnie stawało w sumie 44 drużyn. Liderem klasyfikacji są Odds BK i Rosenborg BK, które zdobyły 12 Pucharów.
| Lp. | Klub | Zdobywca | Finalista | Lata triumfów |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Odds BK | 12 | 9 | 1903, 1904, 1905, 1906, 1913, 1915, 1919, 1922, 1924, 1926, 1931, 2000 |
| 2. | Rosenborg BK | 12 | 6 | 1960, 1964, 1971, 1988, 1990, 1992, 1995, 1999, 2003, 2015, 2016, 2018 |
| 3. | Fredrikstad FK | 11 | 7 | 1932, 1935, 1936, 1938, 1940, 1950, 1957, 1961, 1966, 1984, 2006 |
| 4. | Lyn Fotball | 8 | 6 | 1908, 1909, 1910, 1911, 1945, 1946, 1967, 1968 |
| 5. | Skeid Fotball | 8 | 3 | 1947, 1954, 1955, 1956, 1958, 1963, 1965, 1974 |
| 6. | SK Brann | 7 | 9 | 1923, 1925, 1972, 1976, 1982, 2004, 2022/23 |
| 7. | Lillestrøm SK | 6 | 8 | 1977, 1978, 1981, 1985, 2007, 2017 |
| 8. | Sarpsborg FK | 6 | 6 | 1917, 1929, 1939, 1948, 1949, 1951 |
| 9. | Viking FK | 6 | 5 | 1953, 1959, 1979, 1989, 2001, 2019 |
| 10. | Molde FK | 6 | 3 | 1994, 2005, 2013, 2014, 2021/22, 2023 |
| 11. | Strømsgodset IF | 5 | 3 | 1969, 1970, 1973, 1991, 2010 |
| 12. | Ørn FK | 4 | 4 | 1920, 1927, 1928, 1930 |
| 13. | Vålerenga Fotball | 4 | 2 | 1980, 1997, 2002, 2008 |
| 14. | Mjøndalen IF | 3 | 5 | 1933, 1934, 1937 |
| 15. | Frigg Oslo FK | 3 | 3 | 1914, 1916, 1921 |
| 16. | FK Bodø/Glimt | 2 | 5 | 1975, 1993 |
| 17. | Mercantile SFK | 2 | 1 | 1907, 1912 |
| Tromsø IL | 2 | 1 | 1986, 1996 | |
| 19. | Aalesunds FK | 2 | 0 | 2009, 2011 |
| 20. | Kvik Halden FK (Fredrikshald) | 1 | 2 | 1918 |
| FK Sparta Sarpsborg | 1 | 2 | 1952 | |
| 22. | Bryne FK | 1 | 1 | 1987 |
| SK Grane | 1 | 1 | 1902 | |
| FK Gjøvik-Lyn | 1 | 1 | 1962 | |
| Moss FK | 1 | 1 | 1983 | |
| Stabæk Fotball | 1 | 1 | 1998 | |
| 27. | IL Hødd | 1 | 0 | 2012 |
| 28. | SK Haugar | 0 | 2 | |
| Urædd FK (w tym jako Porsgrunds FC) | 0 | 2 | ||
| Sandefjord BK | 0 | 2 | ||
| SK Vard Haugesund | 0 | 2 | ||
| FK Haugesund | 0 | 2 | ||
| 33. | Akademisk FK | 0 | 1 | |
| Asker Fotball | 0 | 1 | ||
| SBK Drafn | 0 | 1 | ||
| Drammens BK | 0 | 1 | ||
| Follo FK | 0 | 1 | ||
| IF Fram | 0 | 1 | ||
| Fyllingen Fotball | 0 | 1 | ||
| Larvik Turn & IF | 0 | 1 | ||
| Sandefjord Fotball | 0 | 1 | ||
| Sogndal Fotball | 0 | 1 | ||
| Solberg SK | 0 | 1 | ||
| Kongsvinger IL | 0 | 1 |
Klasyfikacja według miast
edytuj| Miasto | Liczba tytułów | Drużyny |
|---|---|---|
| Oslo | 26 | Lyn Fotball (8), Skeid Fotball (8), Vålerenga Fotball (4), Frigg Oslo FK (3), Mercantile SFK (2), SK Grane (1) |
| Skien | 12 | Odds BK (12) |
| Trondheim | Rosenborg BK (12) | |
| Fredrikstad | 11 | Fredrikstad FK (11) |
| Sarpsborg | 7 | Sarpsborg FK (6), FK Sparta Sarpsborg (1) |
| Bergen | SK Brann (7) | |
| Lillestrøm | 6 | Lillestrøm SK (6) |
| Stavanger | Viking FK (6) | |
| Molde | Molde FK (6) | |
| Drammen | 5 | Strømsgodset IF (5) |
| Horten | 4 | Ørn FK (4) |
| Mjøndalen | 3 | Mjøndalen IF (3) |
| Ålesund | 2 | Aalesunds FK (2) |
| Bodø | FK Bodø/Glimt (2) | |
| Tromsø | Tromsø IL (2) | |
| Bærum | 1 | Stabæk IF (1) |
| Bryne | Bryne FK (1) | |
| Gjøvik | FK Gjøvik-Lyn (1) | |
| Halden | Kvik Halden FK (1) | |
| Moss | Moss FK (1) | |
| Ulsteinvik | IL Hødd (1) |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Norwegian cup 1902. rsssf.no. [dostęp 2022-05-27]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Lista Finałów Pucharu w bazie RSSSF (ang.)
- Puchar Norwegii, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2022-05-27].
- Lista Finałów Norwegii w bazie League321 (ang.)