Ptaki paleognatyczne

Ptaki paleognatyczne
	Palaeognathae
	Pycraft, 1900
	; Przedstawiciel Palaeognathae, kazuar jednokoralowy (Casuarius unappendiculatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki paleognatyczne
Rzędy
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ptaki paleognatyczne, paleognatyczne (Palaeognathae) – grupa ptaków w randze infragromady wyróżniona na podstawie budowy podniebienia. Charakteryzują się podniebieniem utworzonym przez nie w pełni połączone części lemiesza, łączące się ku tyłowi z kośćmi skrzydłowymi oraz oddzielające łuki podniebienne od kości przyklinowych. Brak jest ruchomego połączenia górnej szczęki z czaszką. Jej budowa przypomina budowę czaszki piskląt z nadrzędu neognatycznych, co może wskazywać na zajście w tej grupie procesu neotenii. Należą do niej kusacze oraz grupa bezgrzebieniowców.

Systematyka

Badania molekularne i niektóre morfologiczne sugerują, że strusie są grupą siostrzaną w stosunku do wszystkich pozostałych współczesnych ptaków paleognatycznych^[1]. Do infragromady należą następujące żyjące współcześnie rzędy^[2]:

Nadrząd: Struthionimorphae
- Struthioniformes – strusie
Nadrząd: Apterygimorphae
- Apterygiformes – kiwi
- Casuariiformes – kazuarowe
Nadrząd: Rheimorphae
- Rheiformes – nandu
Nadrząd: Tinamimorphae
- Tinamiformes – kusacze

oraz wymarłe:

Dinornithiformes – moa
Aepyornithiformes – mamutaki

Spokrewnieni z paleognatycznymi byli przedstawiciele wymarłego rzędu Lithornithiformes z jedną rodziną (Lithornithidae); takson ten ma status incertae sedis^[3].

Kladogram Palaeognathae nie uwzględniający taksonów wymarłych^[4]:

Palaeognathae

Struthionidae

Rheidae

	Dromaiidae

	Casuariidae

Apterygidae

Tinamidae

Przypisy

↑ Peter Johnston. New morphological evidence supports congruent phylogenies and Gondwana vicariance for palaeognathous birds. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 163 (3), s. 959–982, 2011. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00730.x. (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Infragromada: Palaeognathae Pycraft, 1900 – ptaki paleognatyczne (wersja: 2024-07-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-07-27].
↑ Bradley C. Livezey, Richard L. Zusi. Higher-order phylogeny of modern birds (Theropoda, Aves: Neornithes) based on comparative anatomy. II. Analysis and discussion. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 149 (1), s. 1–95, 2007. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2006.00293.x.
↑ J. Boyd III: Paleognathae. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-10]. (ang.).

[Johnston11-1] Peter Johnston. New morphological evidence supports congruent phylogenies and Gondwana vicariance for palaeognathous birds. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 163 (3), s. 959–982, 2011. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00730.x. (ang.).

[mk-2] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Infragromada: Palaeognathae Pycraft, 1900 – ptaki paleognatyczne (wersja: 2024-07-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-07-27].

[sci-3] Bradley C. Livezey, Richard L. Zusi. Higher-order phylogeny of modern birds (Theropoda, Aves: Neornithes) based on comparative anatomy. II. Analysis and discussion. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 149 (1), s. 1–95, 2007. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2006.00293.x.

[tif-4] J. Boyd III: Paleognathae. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-10]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]