Powiat górowski
Powiat górowski – powiat w Polsce położony w północnej części województwa dolnośląskiego, przy granicy z województwami wielkopolskim i lubuskim. Siedzibą powiatu jest miasto Góra.
| powiat | |||||||||||
 Wieża Głogowska w Górze | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Data powstania |
1 stycznia 1999 | ||||||||||
| TERC |
0204 | ||||||||||
| Siedziba | |||||||||||
| Starosta |
Kazimierz Bogucki | ||||||||||
| Powierzchnia (2024) |
738,25 km² | ||||||||||
| Populacja (2023) • liczba ludności |
| ||||||||||
| • gęstość |
44 os./km² | ||||||||||
| Urbanizacja |
40,8% | ||||||||||
| Nr kierunkowy |
65 | ||||||||||
| Kod pocztowy (2024) |
56-2XX, 55-140 | ||||||||||
| Tablice rejestracyjne |
DGR | ||||||||||
Adres urzędu: ul. Adama Mickiewicza 156-200 Góra | |||||||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||||||||
Podział administracyjny
edytujPowiat górowski powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami[2].
Został stworzony z części znoszonego województwa leszczyńskiego[3][4]. Terytorium powiatu zostało określone w kształcie zbliżonym do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku[5][6][7]. W 1976 roku zniesiona została wchodząca wówczas w jego skład gmina Czernina, a jej obszar podzielono między gminę Góra a gminę Bojanowo (od 1999 roku w powiecie rawickim w województwie wielkopolskim)[8].
Z powiatem górowskim graniczą jednostki[9]:
- powiat wschowski w województwie lubuskim oraz powiat leszczyński w województwie wielkopolskim od północy,
- powiat trzebnicki oraz powiat rawicki w województwie wielkopolskim od wschodu,
- powiaty lubiński i wołowski od południa,
- powiat głogowski od zachodu.
W skład powiatu wchodzą 4 gminy: 2 miejsko-wiejskie oraz 2 wiejskie. Na jego terenie położone są dwa miasta: Góra oraz Wąsosz[10].
| Gmina[10] | Pow. (2024)[11] |
Ludność (2023)[11] |
Siedziba[12] | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| TERYT | Typ | Nazwa | ||||
| 0204013 | miejska | Góra | 266,01 | 18 458 | Góra | |
| 0204022 | wiejska | Jemielno | 124,04 | 2719 | Jemielno | |
| 0204032 | wiejska | Niechlów | 151,09 | 4513 | Niechlów | |
| 0204043 | wiejska | Wąsosz | 197,11 | 6769 | Wąsosz | |
Pokrycie terenu
edytujPowiat górowski według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 738,25 km², co stanowiło 3,70% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 201. lokatę wśród 314 powiatów Polski[13]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty rolne (64,3%) oraz leśne (30,3%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 3,8% terenów (najniższy odsetek w województwie), zaś pod wodami znajdowało się ich 1,0%[14].
Demografia
edytujŹródło: Bank Danych Lokalnych[15]. Stan w dniu 31 grudnia.
Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie górowskim zamieszkiwało 32 459 mieszkańców: 16 358 kobiet (50,4% ludności; najmniejszy odsetek w województwie) i 16 101 mężczyzn (49,6%), czyli 1,13% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 44 osób na km², co uczyniło go najrzadziej zaludnionym powiatem w województwie. Powiat górowski jest najsłabiej zaludnionym powiatem w województwie oraz jednym z najmniej ludnych w całej Polsce – pod względem ludności zajął w 2024 roku 301. lokatę wśród 314 powiatów Polski[13].
Wskaźnik urbanizacji wyniósł 40,8%; w miastach w tym dniu mieszkało 13 251 osób, zaś na wsi 19 208 osób[15].
Historia
edytujZiemie, na których leży powiat, w średniowieczu wchodziły w skład Wielkopolski. W wyniku aneksji przyłączone zostały do Śląska przez książąt śląskich. W 1217 miało miejsce w Sądowlu zawarcie pokoju pomiędzy księciem wielkopolskim Władysławem Laskonogim, a księciem śląskim Henrykiem I Brodatym, w wyniku którego południe Wielkopolski wraz z powiatem górowskim przypadło temu ostatniemu[16].
Geografia
edytujNajwiększe przepływające przez powiat rzeki: Odra, Barycz, Orla, Kopanica (Rów Polski), Śląski Rów. Liczne walory przyrodnicze – ponad 70,4% powierzchni powiatu zajmują obszary prawnie chronione. Lasy stanowią 28% powierzchni powiatu. Głównym surowcem naturalnym jest gaz ziemny, którego złoża szacuje się na ok. 10 mld m³ (dane z 2001).
Gospodarka
edytujStopa bezrobocia w powiecie w 2015 roku wynosiła 22,2%[17]. W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,5 tys. mieszkańców, przez co stopa bezrobocia spadła do poziomu 13,9% do aktywnych zawodowo[18].
Starostowie górowscy
edytujNa podstawie źródła[19]:
- Leszek Darłak (9 listopada 1998 – 21 marca 2000)
- Jerzy Maćkowski (21 marca 2000 – 23 marca 2001)
- Tadeusz Wrotkowski (23 marca 2001 – 30 października 2001)
- Sławomir Rutecki (30 października 2001 – 28 listopada 2006)
- Beata Pona (28 listopada 2006 – 16 września 2010)
- Jan Kalinowski (29 września 2010 – 9 grudnia 2010)
- Piotr Wołowicz (9 grudnia 2010 – 19 marca 2019)
- Kazimierz Bogucki (19 marca 2019 – 29 maja 2020)
- Anna Kolibek (29 maja 2020 – 2 sierpnia 2021)
- Urszula Szmydyńska (17 sierpnia 2021 – 11 czerwca 2024)
- Kazimierz Bogucki (od 11 czerwca 2024)[20]
Przypisy
edytuj- ↑ Logo Powiatu Górowskiego [online], www.powiatgora.pl [dostęp 2024-03-30].
- ↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).
- ↑ Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 210.
- ↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
- ↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 grudnia 1975 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia oraz zmiany granic i nazw gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach: gdańskim, gorzowskim, leszczyńskim, włocławskim i zielonogórskim (Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 10).
- ↑ Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).
- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ a b Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. górowski). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ a b c d Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ a b Praca zbiorowa 1877 ↓.
- ↑ Statystyczne Vademecum Samorządowca 2016, powiat górowski Główny Urząd Statystyczny.
- ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-09] (pol.).
- ↑ Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 19. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-01-06].
- ↑ Wybrano władze Powiatu Górowskiego. powiatgora.pl, 11 czerwca 2024. [dostęp 2024-09-02].
Bibliografia
edytuj- Praca zbiorowa: Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 1. Poznań: wyd. I. Zakrzewski, 1877.