Polylepis

*Polylepis*
	; Polylepis tomentella pod szczytem Sajama
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	Polylepis
	Nazwa systematyczna
	Polylepis Ruiz et Pavon; Prodr. 7. Oct (prim.) 1794
	Typ nomenklatoryczny
	P. racemosa Ruiz et Pavon
	Multimedia w Wikimedia Commons

Polylepis – rodzaj roślin należących do rodziny różowatych. Obejmuje ok. 20 gatunków^[4] (w zależności od ujęcia od 15 do 33^[5]) występujących na obszarze Andów w Ameryce Południowej (od północnej Wenezueli po północne Chile i Argentynę^[6]). Są to drzewa i krzewy rosnące w górach nawet do 5200 m n.p.m.^[6] – nie ma innych roślin drzewiastych występujących na większych wysokościach (czasem jako najwyżej rosnąca roślina drzewiasta określany jest Juniperus indica^[7], jednak sięga on „tylko” 5100 m n.p.m.^[8]). Rośliny te służą za źródło drewna opałowego, ich kora wykorzystywana jest w ziołolecznictwie, niektóre gatunki są też uprawiane jako ozdobne, zwłaszcza P. australis o bardzo silnie łuszczącej się korze^[4].

Łuszcząca się kora *Polylepis australis*

Morfologia

Pokrój: Drzewa i krzewy o wysokości od 1 do 27 m. Pędy są w różnym stopniu i w różny sposób owłosione^[6].
Liście: Skrętoległe, zimotrwałe lub opadające^[9], przylistki u nasady liści łączą się wokół pędu, tworząc pochwę. Blaszka liściowa jest nieparzysto pierzasto złożona i składa się z jednej lub dwóch par (czasem trzech^[9]) listków i listka szczytowego^[6]. Listki eliptyczne, ząbkowane niebieskawozielone^[9].
Kwiaty: Skupione w zwisające kwiatostany groniaste, rzadko krótsze, schowane między liśćmi. Kwiaty wsparte są przysadkami, bezwonne i niepozorne – w dużym stopniu zredukowane – pozbawione płatków, z zielonymi działkami kielicha, licznymi pręcikami (pylniki okazałe^[9], często czerwone i owłosione, co jest cechą diagnostyczną rodzaju) i dużym, rozpostartym i frędzlowatym znamieniem^[6]. Zalążnia dolna^[9].
Owoce: Jednonasienne niełupki zamknięte w hypancjum^[6]. Są oskrzydlone i zawierają pojedyncze nasiono^[9].

Systematyka

Rodzaj należący do podplemienia Sanguisorbinae, plemienia Sanguisorbeae, podrodziny Rosoideae, rodziny różowatych (Rosaceae Juss.), rzędu różowców, kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[10]^[2]^[11].

Bardzo problematyczna jest klasyfikacja zaliczanych tu roślin. Różni autorzy wyróżniają od 15 do 33 gatunków. Problemy wynikają z powodu niewielkich różnic między gatunkami przy dużej zmienności wewnątrz populacji i zdolności tworzenia mieszańców między prawdopodobnie wszystkimi wyróżnianymi gatunkami^[5].

Wykaz gatunków^[12]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-12-12] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2018-12-12].
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 742, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Michael Kessler, Alexander N. Schmidt-Lebuhn. Taxonomical and distributional notes on Polylepis (Rosaceae). „Organisms Diversity & Evolution”. 6, 1, s. 67-69, 2006. DOI: 10.1016/j.ode.2005.04.001.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Beryl B. Simpson. A Revision of the Genus Polylepis (Rosaceae: Sanguisorbeae). „Smithsonian Contributions to Botany”. 43, 1979. Smithsonian Institution Press.
↑ Ross Bayton, Simon Maughan: Plant families. A Guide for Gardeners and Botanists. Chicago: The University of Chicago Press, 2017, s. 60. ISBN 978-0-226-52308-8.
↑ Juniperus indica. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-04-29].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 236. ISBN 0-333-73003-8.
↑ D.D. Potter D.D. i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9 .
↑ Genus: Polylepis Ruiz & Pav.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-12-12].
↑ Polylepis. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-12-12].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-12-12] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2018-12-12].

[mabb-4] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 742, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[kessler-5] Michael Kessler, Alexander N. Schmidt-Lebuhn. Taxonomical and distributional notes on Polylepis (Rosaceae). „Organisms Diversity & Evolution”. 6, 1, s. 67-69, 2006. DOI: 10.1016/j.ode.2005.04.001.

[simpson-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Beryl B. Simpson. A Revision of the Genus Polylepis (Rosaceae: Sanguisorbeae). „Smithsonian Contributions to Botany”. 43, 1979. Smithsonian Institution Press.

[bayton-7] Ross Bayton, Simon Maughan: Plant families. A Guide for Gardeners and Botanists. Chicago: The University of Chicago Press, 2017, s. 60. ISBN 978-0-226-52308-8.

[china-8] Juniperus indica. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-04-29].

[philips-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 236. ISBN 0-333-73003-8.

[10] D.D. Potter D.D. i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9 .

[grin-11] Genus: Polylepis Ruiz & Pav.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-12-12].

[tpl-12] Polylepis. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-12-12].

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[1]

[2]

[3]

[9]

[10]

[11]

[12]