Podzamek

Podzamek to niewielka wieś o długości około 2 km leżąca w Górach Bardzkich, na południowych zboczach Grzbietu Wschodniego, na zachód od Przełęczy Kłodzkiej, na wysokości około 400–460 m n.p.m.^[2]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Podczas badań archeologicznych przeprowadzonych jeszcze przed II wojną światową odkryto tutaj przedmioty z okresu neolitu^[5]. Niedaleko wsi znajdował się też gród obronny strzegący drogi przez Przełęcz Kłodzką^[5].

Podzamek powstał w pierwszej połowie XIII wieku, w roku 1375 powstało tutaj wolne sędziostwo^[5]. W 1388 roku miejscowość wraz z przyległymi terenami zakupili augustianie z Kłodzka^[5]. W połowie XVI wieku we wsi zbudowano okazały dwór z kaplicą, który służył zakonnikom jako letnia rezydencja^[5]. W roku 1554 wieś została kupiona przez kanclerza Hrabstwa kłodzkiego Heinricha von Regnera, który pozostał jej właścicielem przez dwadzieścia lat^[5]. Podczas wojny trzydziestoletniej Podzamek został skonfiskowany na rzecz kamery śląskiej, ponieważ jego właściciel w czasie walk opowiedział się po stronie protestantów^[5]. W połowie XVIII wieku we wsi istniały dwa folwarki: Hain i Bożywojów^[5]. W roku 1807 kiedy wojska francuskie oblegały twierdzę kłodzką w sąsiedztwie Podzamka miała miejsce bitwa z wojskami pruskimi, które bezskutecznie próbowały przebić się w kierunku Przełęczy Kłodzkiej^[5]. W 1896 roku dwór w Podzamku przebudowano na okazały pałac^[5]. Na początku XX wieku w sąsiedztwie wsi powstało kilka kamieniołomów, ale po 1945 roku zaniechano ich eksploatacji^[5].

W 1978 roku w miejscowości było 41 gospodarstw rolnych, w roku 1988 pozostało ich zaledwie 13^[2].

Na wschód od wsi w pobliżu Przełęczy Kłodzkiej znajduje się dawny folwark Bożywojów (niem. Kaltvorverk^[6])^[7]. Zabudowania folwarku powstały na początku XIX w. W 1825 stanowiły własność hr. von Pfeila, a w 1840 Stockhausena, mieszkał w nim Ernst Baumgart^[8][9]. W folwarku hodowano merynosy^[10]. W latach 40. XX w., około 100 metrów na zachód od folwarku wybudowano dom mieszkalny^[9].

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest obiekt^[11]:

• Zespół pałacowy z XVI wieku
  • pałac z połowy XVI wieku, przebudowany w XVIII wieku i w 1896 roku,
  • park.

Inne zabytki:

• barokowe mauzoleum hrabiego Oscara von Strachvitza i jego żony Jadwigi położone na skraju parku^[5].
• w parku pałacowym rośnie trzystuletnia lipa drobnolistna o wysokości około 23 m i obwodzie pnia około 3,3 m, będąca pomnikiem przyrody^[2].

• Podzamek (Krasnobród)

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-04-5.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce

• Neudeck 1.) wś, pow. kładzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 8 .