Pomnik Adama Mickiewicza w Krakowie
Pomnik Adama Mickiewicza (przez krakowian zwany potocznie „Adasiem”) – pomnik znajdujący się w Krakowie po wschodniej stronie Rynku Głównego, pomiędzy Sukiennicami a wylotem ulicy Siennej.
 Pomnik w 2008 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Całkowita wysokość |
10 m |
| Data budowy |
1890–1898 |
| Data odsłonięcia |
26 czerwca 1898 |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
 50°03′41,3″N 19°56′16,9″E/50,061472 19,938028
| |
Historia
edytujPomnik powstał według projektu Teodora Rygiera, uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 26 czerwca 1898[1], w setnym roku urodzin Adama Mickiewicza.
Projekt pomnika został przedstawiony przez Rygiera podczas konkursu na monument Wieszcza, zorganizowanego w Krakowie w latach 1880–1890. Swoje wizje pomnika zaprezentowali wówczas m.in. następujący artyści: Tomasz Dykas, Walery Gadomski, Antoni Kurzawa, Jan Matejko i Pius Weloński. Wybór do realizacji projektu Rygiera spotkał się z krytyką, czego wyrazem były liczne polemiki prasowe oraz osobne publikacje poświęcone temu zagadnieniu. Surowemu osądowi poddawano zwłaszcza wartość artystyczną dzieła. Koszt budowy monumentu wyniósł 164 tys. złr. Większość tej kwoty pochodziła ze składek publicznych. Pomnik został odlany w firmie „Nelli” w Rzymie[2].
Pomnik, o wysokości 10 m, przedstawia poetę stojącego na postumencie, u stóp którego na wielostopniowym cokole znajdują się cztery alegorie: Ojczyzna, Męstwo, Nauka i Poezja. Na cokole umieszczona została dedykacja: „Adamowi Mickiewiczowi Naród”.
17 sierpnia 1940 r. pomnik został zniszczony przez hitlerowców okupujących miasto. Po wojnie został zrekonstruowany z elementów odnalezionych w 1946 r. na złomowisku w Hamburgu. Elementy kamienne wykonano z granodiorytu kośmińskiego wydobywanego w Piławie Górnej na Dolnym Śląsku. Odsłonięcie zrekonstruowanego pomnika nastąpiło 26 listopada 1955 roku, w setną rocznicę śmierci wieszcza[3].
Obecnie pomnik jest ulubionym miejscem spotkań krakowian i turystów[4]. To najczęściej fotografowany i najbardziej rozpoznawany pomnik Krakowa[5]. Podczas trwania Euro 2012, pomnik był przystrajany kotylionem w barwach narodowych Polski oraz Holandii, Anglii lub Włoch, w dniach kiedy grały one swoje mecze na mistrzostwach[6][7]; drużyny narodowe Holandii i Anglii miały bazy w Krakowie[7], drużyna Włoch w Wieliczce[8].
Tradycje związane z pomnikiem
edytujWokół pomnika Adama Mickiewicza odbywają się różnego rodzaju uroczystości, manifestacje, happeningi.
- W dniu imienin wieszcza w dniu 24 grudnia krakowskie kwiaciarki składają kwiaty u stóp poety.
- Co roku pod pomnikiem rozpoczyna się konkurs szopki krakowskiej.
- Kibice krakowskich drużyn świętują sukcesy sportowe.
- Krakowscy maturzyści, w czasie studniówek, skaczą na jednej nodze wokół pomnika, wierząc, że liczba okrążeń będzie równa ocenom uzyskanym na ich maturze.
- Żołnierze przechodzący do rezerwy, spotykali się pod pomnikiem i robili pompki, głośno skandując przy tym nazwy miesięcy, które spędzili w wojsku.
Galeria
edytuj-
Statua Adama Mickiewicza
-
Alegoria poezji
-
Alegoria ojczyzny
-
Alegoria nauki
-
Alegoria męstwa
-
Rzeźba orła
-
Widok z kościoła mariackiego
Przypisy
edytuj- ↑ Pomnik Adama Mickiewicza - Magiczny Kraków [online], krakow.pl [dostęp 2018-11-27] (pol.).
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Dawne pomniki Krakowa. Pomnik Adama Mickiewicza, „Echo Krakowa”, 13 III 1991 r., nr 51 (13363).
- ↑ Pomnik Adama Mickiewicza - Magiczny Kraków [online], www.krakow.pl [dostęp 2024-08-04].
- ↑ Pomnik Adama Mickiewicza – Zabytki Krakowa [online] [dostęp 2024-08-04] (pol.).
- ↑ „Adaś”- pomnik Adama Mickiewicza | Przewodnik Kraków [online], 1 października 2015 [dostęp 2024-08-04] (pol.).
- ↑ Polskie Radio 24 [online], polskieradio24.pl [dostęp 2024-08-04] (pol.).
- ↑ a b Adam Mickiewicz kibicuje Anglii i Włochom [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2024-08-04] (pol.).
- ↑ Euro 2012. Włosi potwierdzają: Zamieszkamy w Wieliczce! [online], Sport.pl, 2 grudnia 2011 [dostęp 2024-08-04] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Jan Adamczewski, Mickiewicz w Rzymie aresztowany... [w:] tenże, Ech, mój Krakowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1980, s. 243–259.
- Pomnik Adama Mickiewicza, [w:] Kronika Krakowa, opr. zespół pod kier. Mariana B. Michalika, Warszawa 1996, s. 265.
- Pomnik Adama Mickiewicza, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo PWN, Warszawa-Kraków 2000, s. 787.
- Jerzy Piekarczyk, Miejsce dla wieszcza, [w:] tenże, Zemsta Stańczyka, czyli krakowskie spory, KAW, Kraków 1990, s. 102–124.
Linki zewnętrzne
edytuj- Pomnik Adama Mickiewiczana stronie polska-org.pl
- Archiwalne widoki pomnika w bibliotece Polona