Napęd optyczny

Ten artykuł od 2012-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Napęd optyczny (ang. Optical Disc Drive, ODD) – urządzenie, które za pomocą wiązki lasera odczytuje lub zapisuje dane na tzw. nośnikach optycznych.

Do najpopularniejszych napędów optycznych zalicza się (chronologicznie):

CD-ROM – napęd czytający płyty CD w formatach CD-R, CD-ROM, CD-RW, CD-DA, CD-Extra, CD-TEXT, Photo-CD, Video-CD, Multisession CD
nagrywarka CD – napęd czytający oraz zapisujący płyty CD w wyżej wymienionych formatach
DVD-ROM – napęd czytający płyty CD (patrz CD-ROM) oraz DVD w formatach DVD±R, DVD±RW, DVD±R DL, DVD-ROM, DVD-RAM, DVD-Video
combo CD/DVD – napęd będący hybrydą nagrywarki CD oraz DVD-ROM
nagrywarka DVD – napęd czytający oraz nagrywający płyty CD oraz DVD w formatach DVD±R, DVD±RW, DVD±R DL, DVD-ROM, DVD-RAM, DVD-Video
combo Blu-ray – napęd będący hybrydą nagrywarki DVD oraz czytający płyty Blu-ray w formatach BD-ROM, BD-R, BD-RE
nagrywarka Blu-ray – napęd czytający oraz nagrywający płyty CD, DVD oraz Blu-ray

We wszystkich powyższych napędach, podstawowym formatem nośnika są płyty o średnicy 12 cm (występują też pochodne o średnicy 8 cm oraz nośniki w kształcie kart kredytowych). Prędkość napędów optycznych podaje się w wielokrotnościach podstawowej prędkości 1x, która odpowiada przepustowości 150 kB/s (napędy CD), 1350 kB/s (napędy DVD) lub 4500 kB/s (napędy Blu-ray). Np. maksymalny transfer CD-ROM-u o prędkości 8x wynosi 1,2 MB/s. Stały, niezależnie od rodzaju technologii nośnika, jest czas potrzebny na odczyt (zapis) całkowicie zapełnionego nośnika odpowiadający mnożnikowi, np. dla mnożnika 4x jest to ok. 22 minut (dla strategii ze stałą prędkością liniową).

Do napędów optycznych można zaliczyć też mniej znane napędy magnetooptyczne.

Napęd optyczny może znajdować się we wnętrzu komputera. Jest wówczas podłączony za pomocą interfejsu ATA, SATA lub SCSI. Może też stanowić odrębne, zewnętrzne urządzenie, podłączane do komputera za pomocą złącza USB, FireWire, SCSI, eSATA lub do sieci komputerowej poprzez złącze LAN.

Popularne prędkości napędów CD/DVD/Blu-ray:

Prędkość	CD		DVD		Blu-ray		Czas zapisu/odczytu pełnego nośnika
Prędkość	kB/s	MB/s	kB/s	MB/s	kB/s	MB/s	minuty
1x	150	0,15	1350	1,32	4500	4,3	70
2x	300	0,29	2700	2,64	9000	8,6	47
4x	600	0,59	5400	5,27	18000	17,2	22
8x	1200	1,17	10800	10,55	36000	34,4	16
12x	1800	1,76	16200	15,82	54000	51,6	7
16x	2400	2,34	21600	21,09	72000	68,8	6
24x*	3600	3,52	32400	31,64	108000	103,2	4
40x*	6000	5,86	54000	52,73	180000	172,0	2,5
42x*	6300	6,15	56700	55,37	189000	180,6	2,38
48x*	7200	7,03	64800	63,28	216000	206,4	2
52x*	7800	7,62	70200	68,55	234000	223,6	1,85

Historia w skrócie

1982 – opracowanie przez firmy Philips® i SONY® formatu CD-DA;
1984 – pojawienie się pierwszych komputerowych czytników CD-ROM, x1 (150KB/s);
1985 – opracowanie standardu CD-ROM (zapis nie tylko dźwięku, ale i danych);
1985 – wprowadzenie uniwersalnej normy ISO-9660;
1987 – wprowadzenie kolejno CD-I oraz CD-ROM XA;
1990 – opracowanie CD-R (płyty zapisywalne).