Mariańska
Mariańska – osiedle mieszkaniowe w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.
 Widok na trzy budynki osiedla z Pałacu Kultury i Nauki, w tle osiedle Za Żelazną Bramą (1974) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data budowy |
1961–1967 |
| Architekt | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′05″N 21°00′04″E/52,234722 21,001111
| |
Położenie i charakterystyka
edytujOsiedle Mariańska znajduje się w stołecznym Śródmieściu, na obszarze Miejskiego Systemu Informacji Śródmieście Północne[1][2]. Jest usytuowane między ulicami: Świętokrzyską, al. Jana Pawła II (wcześniej ul. Marchlewskiego), Twardą i Emilii Plater[2][3][4]. Przez jego teren przebiega ulica Mariańska, od której pochodzi nazwa osiedla[4][3]. Jego plan miał kształt trójkąta[3]. Zostało zbudowane w latach 1961–1967[5][3][6] według projektu Hanny Lewickiej i Wojciecha Piotrowskiego[3][7]. Za konstrukcję odpowiadał R. Pakosz[2]. Według niektórych źródeł tworzy wraz z sąsiednim osiedlem Emilia większe osiedle Emilia-Mariańska[5][8].
Powierzchnia Mariańskiej wynosi blisko 1,5 hektara[3] (według innego źródła 1,8 hektara[5]). W jego skład wchodziły pierwotnie trzy budynki mieszkalne[5] o współczesnych adresach: al. Jana Pawła II 18, ul. Świętokrzyska 36 i ul. Emilii Plater 55[4]. Łącznie mieściły 329 mieszkań z 622 izbami[9]. Kubatura części mieszkaniowej wyniosła 56 281 m³[9]. Zabudowę uzupełniły garaże (w tym garaż podziemny) oraz pawilony handlowe[9][3][7].
Osiedle powstało w miejscu będącym przed II wojną światową częścią Grzybowa[3]. Do jego wybudowania niezbędne były wyburzenia reliktów przedwojennej zabudowy, prowizorycznych obiektów oraz warsztatów zaliczanych do rejonu nazywanego „Dzikim Zachodem”[3][10]. Za realizację inwestycji odpowiadał Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta[9]. Przez pewien czas osiedle nazywane było najmniejszym osiedlem w stolicy[3].
Budynki
edytujul. Emilii Plater 55
edytujNajbardziej charakterystycznym budynkiem osiedla jest tzw. Igrek przy ul. Emilii Plater 55, zwany także „Wiatrakiem”[3]. Ma on kształt planu zbliżony do litery Y[11], 12 pięter i w momencie wybudowania był największym budynkiem mieszkalnym w Warszawie – zaplanowano go dla 920 mieszkańców[3].Wraz z budynkiem powstały garaże, a także lokale usługowe (od strony ul. Świętokrzyskiej)[7][3]. Mieściła się tu m.in. pijalnia piwa „Jantar”, która przez pewien czas była jedynym tego typu lokalem w Warszawie[3]. Protesty mieszkańców wskazujące na uciążliwość piwiarni doprowadziły jednak do jej zamknięcia[3].
ul. Świętokrzyska 36
edytujBudynkiem przy ul. Świętokrzyskiej 36 zarządzało Przedsiębiorstwo Usług Mieszkaniowo-Administracyjnych (PUMA), którego przedmiotem działalności było wynajmowanie mieszkań cudzoziemcom i przedstawicielstwom zagranicznych podmiotów[12]. Przez to blok nazywany był „zagraniczniakiem”[13]. Liczył 10 kondygnacji; na pierwszych dwóch mieściły się lokale usługowe[7]. Budynek miał charakterystyczne pasy balkonów ze szklanymi balustradami[12]. Standard mieszkań był podwyższony[12]. Przez pewien czas mieścił się tu Instytut Francuski[3]. Rozbiórka budynku zaczęła się w 2017 roku, a na jego miejscu w 2020 roku rozpoczęto budowę wieżowca Skysawa[12].
al. Jana Pawła II 18
edytujTrzeci z budynków osiedla, znajdujący się przy al. Jana Pawła II, ma 16 kondygnacji nadziemnych[3]. W przeszłości na jego parterze mieścił się sklep z ekskluzywną odzieżą męską „Adam”[3].
Galeria
edytuj
|
Przypisy
edytuj- ↑ Dzielnica Śródmieście − Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [online] [dostęp 2022-12-24].
- ↑ a b c Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 89. OCLC 831027217.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 15–16. ISBN 83-85028-56-0.
- ↑ a b c Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2024-06-24].
- ↑ a b c d Barbara Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 171, ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Krystyna Krzyżakowa, Ulica Emilii Plater, „Stolica” (23 (1746)), Warszawa, 7 czerwca 1981, s. 4–5, ISSN 0039-1689.
- ↑ a b c d Krystyna Krzyżakowa, W Śródmieściu, „Stolica” (40 (982)), Warszawa, 2 października 1966, s. 3, ISSN 0039-1689.
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 171. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ a b c d Barbara Opławska i inni, Warszawskie osiedla ZOR, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1968, s. 100–101, 153.
- ↑ Krystyna Krzyżakowa, Awans „Dzikiego Zachodu”, „Stolica” (11 (849)), Warszawa, 15 marca 1964, s. 2, ISSN 0039-1689.
- ↑ Krystyna Krzyżakowa, Dziki zachód ucywilizowany, „Stolica” (38 (928)), Warszawa, 19 września 1965, s. 8–9, ISSN 0039-1689.
- ↑ a b c d Kamil Jabłczyński, Tajemnicze mieszkania dla wybranych, czyli historia Świętokrzyskiej 36. Dziś stoi tam wieżowiec jak z Dubaju [online], 7 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-11] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-07].
- ↑ d, Burzą 10-piętrowy blok przy Świętokrzyskiej 36 [online], bryla.pl, 11 października 2017 [dostęp 2024-06-29].