Luigj Gurakuqi

Pochodził z katolickiej rodziny kupieckiej, był synem Pjetëra i Leze Gurakuqi^[2]. Uczył się w kolegium jezuickim w Szkodrze, a następnie w San Demetrio Korone w Kalabrii^[3]. Tam też poznał albańskich działaczy narodowych, w tym Jeronima de Radę. W tym czasie pisał pierwsze artykuły do prasy albańskiej używając pseudonimów Cakin Shkodra i Lekë Gruda. W 1897 wyjechał do Włoch. Studia wyższe medyczne rozpoczął w 1901 w Neapolu, ale je przerwał by przenieść się na studia z zakresu fizyki^[1]. Tam też pisał swoje pierwsze utwory poetyckie, a także dzieła poświęcone językowi albańskiemu, w tym słownik francusko-albański^[4]. W czasie pobytu we Włoszech współpracował z czasopismami wydawanymi przez Arboreszów - La nazione Albanese i La nuova Albania^[4].

Po wybuchu rewolucji młodoosmańskiej w Turcji powrócił do kraju^[3]. W listopadzie 1908 jako przedstawiciel Szkodry wziął udział w kongresie monastirskim, poświęconym opracowaniu jednolitego alfabetu dla języka albańskiego. W 1911 udał się w podróż do Włoch, Rumunii i do Stambułu, aby propagować ideę powstania antyosmańskiego. Wraz z Ismailem Qemalem udał się w 1912 w podróż z Triestu do Albanii, gdzie została ogłoszona Deklaracja Niepodległości. W rządzie Qemala objął urząd ministra edukacji. Jako jeden z najbardziej zaufanych ludzi Qemala zaangażował się w działania na rzecz pozyskania poparcia klanów z północnej części kraju dla rządu we Wlorze. W okresie I wojny światowej działał w klubie o nazwie Liga Narodowa (alb.Lidhja Kombetare). W 1915 po zajęciu Szkodry przez oddziały czarnogórskie został uwięziony. Więzienie opuścił po przejęciu miasta przez armię austro-węgierską^[3]. W 1916 należał do grona założycieli Komisji Literackiej w Szkodrze^[2].

W 1918 roku w nowym rządzie pro-włoskim, powstałym w Durrësie objął ponownie stanowisko ministra edukacji. W 1921 krótko sprawował funkcję ministra spraw wewnętrznych. W latach 1921–1924 był deputowanym ze Szkodry do parlamentu albańskiego. Współpracował blisko z Fanem Noli, był także jednym z organizatorów przewrotu w 1924 r. Po upadku rządu Fana Nolego (na skutek zbrojnego przewrotu zorganizowanego przez Ahmeda Zogu w grudniu 1924) schronił się we Włoszech. Zginął zastrzelony w kawiarni w Bari przez Balto Stambollę. Sprawca został ujęty, a następnie uniewinniony przez włoski sąd. Na procesie zeznał, że zabił Gurakuqiego z przyczyn osobistych.

W 1957 jego szczątki powróciły do Albanii^[1]. Imię Gurakuqiego nosi uniwersytet w Szkodrze, a także ulice w Tiranie, Durrësie i w Szkodrze.

• Fjalor shqyp-frengjisht (Słownik albańsko-francuski, wyd. Neapol 1906)
• Abetar i vogël shqyp mas abevet t'Bashkimit e t'Stambollit me tregime n'dy dhialektet (wyd. Bukareszt)

• Bardhosh Gace: Ata qe shpallen pavaresine kombetare. Tirana: Toena, 2002. ISBN 99927-1-644-4. (alb.). Brak numerów stron w książce