Ludomir Sawicki
Ludomir Sawicki (ur. 14 września 1884 w Wiedniu, zm. 3 października 1928 w Krakowie[1]) – polski geograf, podróżnik i wydawca.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie wysokiego urzędnika sądowego. W latach 1903–1907 studiował na uniwersytecie wiedeńskim geografię, historię i geologię, uzyskując stopień doktora. W następnych latach pogłębiał wiedzę geograficzną w Lozannie i Berlinie oraz podczas podróży naukowych po Szwajcarii, Francji, Dalmacji; wraz z amerykańskim geografem Williamem Morrisem Davisem odwiedził również północne Włochy i Walię.
Działalność naukową rozpoczął od badań geomorfologicznych Karpat, ze szczególnym uwzględnieniem procesów krasowych, glacjalnych, morfogenetycznych i in. W 1910 przeniósł się do Krakowa, gdzie stał się pionierem rozwoju antropogeografii. Po uzyskaniu habilitacji prowadził zajęcia ze studentami Uniwersytetu Jagiellońskiego, zarobkowo pracował jako nauczyciel geografii w gimnazjach w Bochni i Krakowie. W czerwcu 1919 nadano mu tytuł profesora zwyczajnego.
Od 1916 kierownik katedry geografii zwanej wówczas Gabinetem Geograficznym UJ (następca Franciszka Czerny-Schwarzenberga), przekształconego później dzięki jego zaangażowaniu w Instytut Geograficzny.
Założyciel drukarni i księgarni „Orbis” (rok założenia 1919), której nakładem ukazywały się opracowane przez niego podręczniki szkolne, mapy i atlasy oraz czasopisma, m.in. „Wierchy”.
Uczestnik ekspedycji do Syjamu (1923), przy okazji zwiedził również Cejlon. Dwa lata później odbył półroczną podróż do Afryki (Trypolitania, Cyrenajka, Egipt, Erytrea). Po nabyciu samochodu terenowego i wyposażeniu go m.in. w laboratorium i łódź odbył wyprawy naukowe: na Kresy Wschodnie – 1926 (Wileńszczyzna, Polesie, Wołyń, Podole), na Bałkany i do Azji Mniejszej – 1927 (Rumunia, Turcja). Podczas kolejnego wyjazdu na Bałkany, rozpoczętego w lipcu 1928, zachorował. Zmarł wkrótce po powrocie z wyprawy do Krakowa, 3 października 1928[2][3]. Pochowany w Krakowie na cmentarzu Rakowickim (kwatera BB, płd.-wsch.)[4].
Organizator życia naukowego, m.in. współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Geograficznego (1918), w latach 1918–1922 pierwszy redaktor Przeglądu Geograficznego, członek towarzystw naukowych i uczestnik międzynarodowych kongresów. Uznany nauczyciel akademicki, popularyzator wiedzy geograficznej i krajoznawczej, także w formie prelekcji radiowych.
Autor licznych publikacji – ok. 150 pozycji w kilku językach, m.in.: Z fizjografii Zachodnich Karpat (1909), Rozmieszczenie ludności w Karpatach Zachodnich (1910 – rozprawa habilitacyjna), Wędrówki pasterskie w Karpatach I (1912), Wędrówki pasterskie w Karpatach II-IV (1919), Wiadomości o środkowopolskiej morenie czołowej (1921), W narożniku Azji (1924), Z geomorfologii centralnego Cejlonu (1925), Przełom Wisły przez Średniogórze Polskie (1925) i inne.
Przypisy
edytuj- ↑ Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 456.
- ↑ Zdzisław Simche: Tarnów i jego okolica. Tarnów: Gmina Miasta Tarnowa, 1930, s. VII. ISBN 83-85988-10-6.
- ↑ Nie wiadomo, jaka to była choroba – Krawczyk (1999) sugeruje, że mogło to być zatrucie, paratyfus lub malaria, oprócz Sawickiego zmarł również Jan Sztejn – kierowca wyprawy.
- ↑ A. Więcek, M. Gotfryd, Krakowskie cmentarze – śladami geografów
Bibliografia
edytuj- Wojciech Chełmicki: Ludomir Sawicki. W: Wybitni geografowie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: Instytut Geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1999, seria: Geografia w Uniwersytecie Jagiellońskim 1849-1999. ISBN 83-911124-3-8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Publikacje Ludomira Sawickiego w bibliotece Polona