Legia Polsko-Włoska
Legia Polsko-Włoska – polska jednostka sformowana na mocy dekretu Napoleona z 5 kwietnia 1807[1]
 Pokrowiec na Ładownicę z napisem Legia Polsko-Włoska i Granatem Gorejącym | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
5 kwietnia 1807 |
| Rozformowanie |
31 marca 1808 |
| Nazwa wyróżniająca |
Legion Polacco Italiene |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Działania zbrojne | |
| Wojny napoleońskie | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Skład |
3 pułki piechoty, pułk lansjerów |
Tworzona była na mocy dekretu cesarskiego z Brzezia[2] we Wrocławiu (sztab), Nysie, Prudniku, Głogówku (trzy pułki piechoty) oraz Korfantowie i Białej (jeden pułk lansjerów) z powracających z Włoch oddziałów polskich, które wzmocniono 6600 rekrutami z Wielkopolski. Miała liczyć 8200 żołnierzy piechoty oraz 1200 żołnierzy kawalerii. Pierwszym dowódcą Legii został generał Józef Joachim Grabiński[3]
Większość jej rekrutów stanowili chłopi, dezerterzy z armii pruskiej; oficerowie wywodzili się z drobnej szlachty. Służyło w niej także trochę Niemców z terenów dawnego zaboru pruskiego (Wielkopolska), włączonego później do Księstwa Warszawskiego (np. ppor. Henryk Brandt z 2 pułku Legii, późniejszy generał pruski, czy lekarz Fryderyk Gulitz, który pozostał w armii Królestwa Polskiego i dosłużył się najwyższych polskich odznaczeń wojskowych). Innym znanym oficerem Legionowym był Józef Chłopicki dowódca 1 Pułku tej Legii a późniejszy dyktator powstania listopadowego[4]
Jesienią 1807 formacja liczyła już 6 tys. żołnierzy. Choć legioniści domagali się włączenia ich jednostki w skład wojsk Księstwa Warszawskiego, Napoleon wysłał Legię, by wspomogła jego brata Hieronima w Westfalii. Z tego powodu od 11 listopada 1807 Legia pozostawała w służbie królestwa Westfalii. Jednak już 20 marca 1808 przeszła na żołd francuski, 31 marca 1808 przemianowana została na 1 Legię Nadwiślańską a gen. Józef Joachim Grabiński zrezygnował z dowództwa.
Mundur Legii
edytujWiosną 1807 roku pułk ułanów otrzymał nowe „mundury, lederwerki, broń, osiodłanie i okiełznanie”. Jednocześnie nowo utworzona kompania wyborcza założyła bermyce z żółtymi flamami i czerwonymi kitami. Żołnierze kompanii centralnych nosili granatowe czapki z białymi taśmami, z otokiem z białego, krótko strzyżonego baranka, kokardą francuską oraz czerwoną kitą zakończoną białym szczytem. Wszyscy żołnierze zakładali kurtki, kamizelki i spodnie granatowe z żółtymi kołnierzami i żółtymi wypustkami na wyłogach, kamizelce i spodniach. Guziki, epolety, akselbanty oraz pasy były białe[5].
Wiosną 1808 roku wprowadzono kurtki z pełnymi żółtymi wyłogami i blachy na czapki w kształcie półsłońca. Formowane trzy pułki piechoty otrzymały mundury granatowe z żółtymi wyłogami, kołnierzem, mankietami i połami. Pod mundur wkładano biały lejbik. Żołnierze nosili czapki granatowe z czarnym skórzanym otokiem i daszkiem, ozdobione francuską kokardą i kitami. Dla oficerów przewidziano kapelusze i ryngrafy. Na tym zamyka się historia munduru polskich formacji powstałych i walczących we Włoszech[5].
Współcześnie
edytujWspółcześnie oddział Legii Polsko-Włoskiej odtwarzają trzy stowarzyszenia które na polach bitew napoleońskiej epoki współpracują ze sobą tworząc jeden oddział rekonstruktorów historycznych. W skład stowarzyszeń tworzących oddział wchodzą Grenadierzy Legii Polsko Włoskiej -TPF Nysa, Stowarzyszenie Legii Polsko-Włoskiej z Kędzierzyna-Koźla oraz Towarzystwo Kościuszkowskie w Połańcu odtwarzające na co dzień kosynierów i posiadające sekcję legionistów.
Zobacz też
edytuj- Oblężenie Twierdzy Kłodzko w 1807 r.
- Bitwa pod Strugą
Przypisy
edytuj- ↑ Jan Pachoński, Jadwiga Nadzieja, Legiony polskie 1794-1807, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1979, s. 586, ISBN 978-83-11-06312-9 [dostęp 2023-06-10].
- ↑ Pachoński 1966 ↓, s. 332.
- ↑ Jan Pachónski, Legiony Polskie: prawda i legenda; 1794 - 1807. 4: "Z ziemi włoskiej do Polski": 1800 - 1807, Warszawa: Wydawn. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 588, ISBN 978-83-11-06312-9 [dostęp 2023-06-10].
- ↑ Jan Pachoński i inni, Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796-1807, Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego : "Księgarnia Akademicka", 2003, s. 33, ISBN 978-83-7188-003-2 [dostęp 2023-12-16].
- ↑ a b Zubek 2011 ↓, s. 32.
Bibliografia
edytuj- Jan Pachoński: Wojskowość polska w dobie legionów i Księstwa Warszawskiego 1795–1815. W: Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Tom II (1648–1864). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1966.
- Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2.
- Skrypt historyczny Stowarzyszenia Historycznego Legionów Polskich i Legii Polsko-Włoskiej w Nysie, Nysa 2010, pod red. Marek Szczerski, kpt. Tomek
- Jan Pachoński, Jadwiga Nadzieja, Legiony polskie 1794-1807, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1979, ISBN 978-83-11-06312-9.
- Red. Waldemar Zubek: Konferencja „Mundur wojsk Księstwa Warszawskiego – Raszyn 2010”. Materiały pokonferencyjne. Zeszyty Raszyńskie 1/2011, 2011. ISBN 978-83-931067-2-1.