Latynowie
Latynowie, Latini[1] (łac. Latini) – jedno z plemion italskich żyjące w regionie ujścia Tybru i Gór Albańskich[2], od którego pochodzi nazwa regionu Lacjum (Latium vetus).
Historia
edytujEponimiczny protoplastą Latynów był Latynus (łac. Latinus), będący epifanią Jowisza Latyńskiego (łac. Iuppiter Latiaris)[3]. Najważniejszym miastem początkowo była Alba Longa w okolicach jeziora Albano (identyfikacja miejsca pozostaje sporna), założona przez mitycznego Askaniusza, syna Eneasza[4]. Latynowie stworzyli cywilizację zwaną kulturą Lacjum.
W czasie dominacji Etrusków znajdowali się pod ich panowaniem, zwłaszcza bardzo silnego miasta-państwa Weje[5].
Zgodnie z legendą w 753 p.n.e. na ich terenach powstało miasto Rzym, które najpierw pokonało Weje, aby z czasem rozrosnąć się w hegemona Italii i wielkie imperium. Związek Latyński został zlikwidowany w 338 p.n.e.[6] Latynowie otrzymali pełnie praw jako obywatele rzymscy w 90 r. p.n.e.[7]
Z języka Latynów wyrosła łacina, która stała się językiem urzędowym imperium i fundamentem kultury europejskiej[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Latynowie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Liwiusz ↓, przypis redaktorski, s. 11.
- ↑ Latinus, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Alba Longa, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Weje, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Latyński Związek, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Latynowie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Wilfried Stroh: Łacina umarła, niech żyje łacina! Mała historia wielkiego języka. Aleksandra Arnd (tł.), Elżbieta Wesołowska (wst.). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2013, s. 61. ISBN 978-83-7654-266-9.
Bibliografia
edytuj- Tytus Liwiusz: Dzieje od założenia miasta Rzymu. Wyd. 2. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, 1955.