Las Palmas de Gran Canaria
Las Palmas (formalnie Las Palmas de Gran Canaria) – miasto w archipelagu i regionie Wyspy Kanaryjskie, w Hiszpanii, leżące nad Oceanem Atlantyckim. Jest największym miastem i stolicą wyspy Gran Canaria, prowincji Las Palmas oraz regionu Wysp Kanaryjskich (wraz z Santa Cruz de Tenerife). Jest ono położone na północnym wschodzie wyspy Gran Canaria.
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Wspólnota autonomiczna | |||||
Prowincja | |||||
Alkad |
Augusto Hidalgo | ||||
Powierzchnia |
100,55[1] km² | ||||
Wysokość |
8 m n.p.m. | ||||
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
928 | ||||
Kod pocztowy |
35001-35020 | ||||
Tablice rejestracyjne |
GC | ||||
Położenie na mapie Oceanu Atlantyckiego | |||||
Położenie na mapie Wysp Kanaryjskich | |||||
Położenie na mapie Gran Canarii | |||||
28°08′06″N 15°26′06″W/28,135000 -15,435000 | |||||
Strona internetowa |
Jest ósmym co do wielkości miastem Hiszpanii. Centrum administracyjne ma 381 223 mieszkańców[2] na obszarze 100,55 km²[1], natomiast zespół miejski ma 619 000 mieszkańców będąc także ósmym co do wielkości zespołem miejskim w Hiszpanii[3].
Miasto znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[4] typu półpustynnego[5], z całorocznym okresem z letnimi temperaturami. Średnia roczna temperatura wynosi 24 °C w dzień i 18 °C w nocy[6].
Zarys historyczny
edytujPoczątki miasta Las Palmas sięgają roku 1478 a dokładnie 24 czerwca (dzień Świętego Jana), momentu w którym Don Juan Rejón, hiszpański kapitan rozpoczyna podbój wyspy Gran Canaria. Podbój ten rozpoczyna się w miejscu ujścia wąwozu Guiniguada, gdzie obecnie znajduje się najstarsza dzielnica miasta Vegueta.
Walka o podbój ziem przedłużyła się do pięciu lat i pochłonęła wiele istnień ludzkich, przede wszystkim ze strony krajowców, którzy pozbawieni byli środków do walki jakimi dysponowało wojsko przysłane przez stronę hiszpańską. Zakończenie podboju miało miejsce w 1483 roku wraz z przyłączeniem wyspy do korony hiszpańskiej.
Ważność miasta rosła stopniowo, przekształciło się ono w centrum administracyjne i polityczne archipelagu Wysp Kanaryjskich. Ukonstytuowało się Biskupstwo Kanaryjskie, którego obecny zasięg pokrywa prowincję Las Palmas, w której skład wchodzą trzy wyspy Gran Canaria, Fuerteventura i Lanzarote.
W ciągu pierwszych wieków swojego istnienia miasto przekształciło się w aktywny punkt ekonomiczny, dzięki handlowi trzciną cukrową. W ciągu okresu świetności miało też miejsce wiele ataków pirackich, których pasmo ciągnęło się aż do XVIII wieku.
W październiku 1595 miastu udało się odeprzeć atak Anglików, jednak cztery lata później Holendrzy dokonali podpalenia miasta.
W wieku XIX powstał port i utworzono specjalną strefę ekonomiczną (strefą wolnocłową), co zaowocowało rozwojem transportu morskiego i ożywieniem handlu. Spowodowało to również rozwój turystyki, która jest obecnie głównym źródłem finansowym wysp. W roku 1890 powstał pierwszy hotel na wyspie, Hotel Santa Catalina, który w dalszym ciągu funkcjonuje i jest jednym z najbardziej prestiżowych hoteli miasta. W rozwoju turystyki pomogło również bardzo wybudowanie i oddanie do użytku w 1957 roku portu lotniczego, który jest obecnie główną bramą wjazdową wyspy.
Klimat
edytujLas Palmas znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[4][7] typu półpustynnego[5], z całorocznym okresem letnim. Średnia roczna temperatura wynosi 24 °C w dzień i 18 °C w nocy. Według działu badawczego Thomasa Whitmore’a z Uniwersytetu Syracuse, Las Palmas jest miastem z najlepszym klimatem na świecie[8][9].
W najchłodniejszych miesiącach roku – styczniu i lutym, średnia temperatura wynosi wokół 21 °C w dzień i 15 °C w nocy. Opady śniegu, jak i mróz nigdy nie wystąpiły. Najcieplejszymi miesiącami roku są sierpień i wrzesień ze średnią temperaturą wokół 27 °C w dzień i 21 °C w nocy. Temperatury ≥30 °C występują rzadko. Temperatura jest tutaj stabilna, występują tu małe wahania temperatury, zarówno pomiędzy dniem a nocą oraz pomiędzy kolejnymi dniami.
Las Palmas ma tylko 20 dni deszczowych rocznie z opadami ≥1mm lub 33 dni deszczowe rocznie z opadami ≥0,1 mm, licząc od bezdeszczowego okresu od maja do sierpnia do 4 dni deszczowych w grudniu. Występuje tutaj ponad 2800 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 180 h (średnio 5,8 godzin dziennie, prawie 6 razy więcej niż w Polsce) w grudniu do ponad 300 h (średnio 10 godzin czystego słońca na dobę) w lipcu i sierpniu. Temperatura morza waha się od 19,1 °C w lutym i marcu do 23,4 °C we wrześniu i październiku[10].
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Średnie temperatury w dzień [°C] | 20.8 | 21.2 | 22.3 | 22.6 | 23.6 | 25.3 | 26.9 | 27.5 | 27.2 | 26.2 | 24.2 | 22.2 | 24,2 |
Średnie dobowe temperatury [°C] | 17.9 | 18.2 | 19.0 | 19.4 | 20.4 | 22.2 | 23.8 | 24.6 | 24.3 | 23.1 | 21.2 | 19.2 | 21,1 |
Średnie temperatury w nocy [°C] | 15.0 | 15.0 | 15.7 | 16.2 | 17.3 | 19.2 | 20.8 | 21.6 | 21.4 | 20.1 | 18.1 | 16.2 | 18,0 |
Opady [mm] | 25 | 24 | 12 | 6 | 1 | 0 | 0 | 0 | 9 | 16 | 22 | 31 | 151 |
Średnia liczba dni z opadami | 3.1 | 3.0 | 2.3 | 1.3 | 0.3 | 0.1 | 0.0 | 0.1 | 1.1 | 2.3 | 3.9 | 4.5 | 22,1 |
Wilgotność [%] | 65 | 66 | 64 | 64 | 65 | 66 | 65 | 66 | 68 | 69 | 67 | 68 | 66 |
Średnie usłonecznienie [h] | 184 | 191 | 229 | 228 | 272 | 284 | 308 | 300 | 242 | 220 | 185 | 179 | 2822 |
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[6] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 32 m n.p.m., nad oceanem, 1981-2010) |
Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Rok |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
20,1 | 19,3 | 19,2 | 19,4 | 20,1 | 21,0 | 21,9 | 22,7 | 23,6 | 23,5 | 22,2 | 20,7 | 21,2 |
Demografia
edytujLas Palmas liczy 379 766 mieszkańców wewnątrz centrum administracyjnego na powierzchni 100,55 km² (2015)[2]. Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Las Palmas (hiszp. Grande Área Urbana) ma 540 563 mieszkańców na powierzchni 260 km², oprócz centrum administracyjnego Las Palmas obejmuje sąsiadujące gminy Arucas, Telde i Santa Brigida[11][12]. Na obszarze tym w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 47 687 osób, co stanowi wzrost o 9,7%[11]. Strefa miejska Las Palmas (ang. Urban Zone) ma 625 892, a funkcjonalny zespół miejski ma 636 103 mieszkańców według danych Eurostatu[13][14]. Według danych PopulationData obszar miejski Las Palmas ma 684 318 mieszkańców[15]. Na podstawie danych Demographia, zespół miejski liczy 619 000 mieszkańców[3]. Obszar metropolitalny Las Palmas obejmuje prawie całą wyspę, z liczbą ludności wynoszącą 854 747 mieszkańców na podstawie danych Eurostatu[16].
- Rozwój populacji centrum administracyjnego Las Palmas (1842-2010)
Miasto
edytujVegueta
edytujVegueta jest historyczną dzielnicą miasta, wewnątrz której znaleźć możemy zabytkowe domy, Katedrę Świętej Anny, Pałac Episkopalny i Dom Kolumba, w którym rzekomo przebywał przez pewien czas Krzysztof Kolumb w drodze z Hiszpanii na zachód przez Antlantyk.
Katedra Świętej Anny jest uważana za jeden z najważniejszych zabytków Wysp Kanaryjskich. Jej budowę rozpoczęto w 1497 roku i oddano do użytku w roku 1570. W jej zaprojektowaniu wzięło udział wielu architektów, dzięki czemu odnaleźć w niej można wiele stylów architektonicznych. Posiada 13 kaplic.
Dom Kolumba składa się z kilku przyległych budynków położonych w centrum dzielnicy. Według przekazów Krzysztof Kolumb zatrzymał się tam w trakcie pierwszej ze swych podróży do Ameryki.
Kierując się w stronę północnej części miasta znajdziemy się na słynnej ulicy Mayor de Triana, wyłączonej z ruchu kołowego i posiadającej duże bogactwo architektoniczne i mnogość placówek handlowo-usługowych.
Port
edytujPod tym określeniem znana jest strefa, która otacza port Port Las Palmas („Puerto de la Luz y de Las Palmas”). W strefie tej znaleźć możemy Park Santa Catalina, gdzie odbywają się największe imprezy świąteczne miasta (np. WOMAD) oraz doroczny karnawał w Las Palmas. Znajduje się tam również strefa handlowa „Mesa y López” z dużą liczbą sklepów i biur. Tuż obok położona jest plaża Las Canteras, stanowiąca prawdziwe serce miasta.
Plaża Las Canteras rozciąga się na długości 4 kilometrów od placu Puntilla aż do Audytorium Alfredo Kraus. Posiada rodzaj naturalnej bariery skalnej (pochodzenia wulkanicznego) rozciągającej się w odległości ok. 100 metrów od wybrzeża, która stanowi swoisty falochron łagodzący napływ fal.
W strefie tej znajdziemy także dzielnice takie jak La Isleta, Guanarteme i Las Alcaravaneras, gdzie znajduje się druga plaża miasta o tej samej nazwie – Las Alcaravaneras.
Ciudad Jardín
edytujJest to dzielnica miasta znana jako najspokojniejsza strefa miasta. Uważa się ją za płuca miasta, gdyż znajduje się w niej wiele terenów zielonych, jak choćby Park Doramas, w którym odnaleźć można wiele różnorodnych okazów flory w postaci wielu drzew, krzewów i kwiatów.
Kultura
edytuj- Obiekty
- Teatro Pérez Galdós , teatr
- Teatro Guiniguada , teatr
- Auditorio Alfredo Kraus , audytorium
- El Museo Canario (Muzeum Kanaryjskie), muzeum archeologiczne
- Museo y Parque Arqueológico Cueva Pintada (Muzeum i Park Archeologiczny Cueva Pintada), muzeum archeologiczne na przedmieściach
- Museo de Bellas Artes de Gran Canaria , muzeum sztuk pięknych
- Centro Atlántico de Arte Moderno , muzeum sztuki współczesnej
- Centro de Arte La Regenta , muzeum sztuki współczesnej
- Museo Elder de la Ciencia y la Tecnología , muzeum nauki i techniki
- Museo Néstor , galeria sztuki Néstora
- Acuario Poema del Mar , akwarium publiczne
- Imprezy
- Festival Internacional de Cine de Las Palmas de Gran Canaria , międzynarodowy festiwal filmowy
- WOMAD, festiwal muzyczny
- Karnawał w Las Palmas , impreza karnawałowa
Atrakcje turystyczne
edytuj-
Katedra Kanaryjska z 1570 roku i plac Świętej Anny
-
Castillo de La Luz (pol. Zamek Światła) z 1494 roku
-
Castillo de San Francisco z 1625 roku, zrekonstruowany w 1780 roku
-
Torreón de San Pedro Mártir z XVI wieku
-
Palacete Rodríguez Quegles , pałac z 1900 roku
-
Caldera de Bandama , krater o głębokości 569 m n.p.m.
-
Iglesia Matriz de San Juan Bautista , neogotycki kościół na przedmieściach
-
Ogród botaniczny Jardín de la Marquesa de Arucas
-
Ogród botaniczny Jardín Botánico Canario Viera y Clavijo
-
Plaża Las Canteras
-
rzeźba Lady Harimaguada
-
Pueblo Canario (complejo arquitectónico) , kompleks architektoniczny składający się z grupy domów inspirowanych tradycyjną architekturą kanaryjską
-
Koszary Colmenar (Cuartel de Colmenar), koszary zbudowane w 1530 roku
-
Castillo de Mata z 1577 roku
-
Surferzy obok plaży Las Canteras
- Inne
- Torreón de Gando , zabytkowe fortyfikacje, obecnie siedziba Muzeum Aeronautyki Wysp Kanaryjskich
Transport
edytujLas Palmas de Gran Canaria posiada rozległą sieć komunikacyjną.
Las Palmas ma dostęp do kilku autostrad, główna GC-1 łącząca miasto z całym wschodnim i południowym wybrzeżem wyspy oraz GC-2 , GC-3 oraz GC-23 .
Guaguas Municipales to miejska firma transportowa oferująca 40 linii autobusów, które okrążają miasto wzdłuż i wszerz. Główne linie autobusowe to: 1 (Teatro – Puerto), 2 (Alameda de Colon – Puerto), 12 (Puerto – Hoya de la Plata), 30: Alameda de Colón – Santa Catalina, 17 (Teatro – El Rincón/Auditorio Alfredo Kraus), 25 (El Rincón – Campus Universitario/Tafira). www.guaguas.com
Transport pomiędzy miastami oferowany jest przez sieć autobusów Global – www.globalsu.es
Istnieje też Guagua Turística, autobus który za 15 € okrąży dla nas miasto, odwiedzając najciekawsze miejsca z wielojęzycznym przewodnikiem. Bilet ważny jest przez cały dzień, bądź 4 € jedno okrążenie dla Rezydentów Wysp Kanaryjskich.
Jako alternatywa dla autobusów funkcjonują tam taksówki, które należą do najtańszych w Europie.
Port lotniczy Gran Canaria jest piątym co do wielkości portem lotniczym Hiszpanii, w 2015 roku obsłużył 10 627 182 pasażerów[17].
Głównym portem morskim Wysp kanaryjskich jest położony w mieście port Las Palmas.
Planowana jest budowa linii kolejowej TGC , która ma połączyć miasto - poprzez wschodnie (najbardziej zurbanizowane) wybrzeże wyspy z południem wyspy.
Sport
edytujW tym mieście funkcjonuje klub piłkarski UD Las Palmas. Występuje na największym stadionie Wysp Kanaryjskich: Estadio Gran Canaria o pojemności 32 400 widzów. Funkcjonuje tutaj również CB Gran Canaria , klub koszykówki występujący w najwyższej hiszpańskiej lidze ACB. Swoje mecze rozgrywa w hali sportowo-widowiskowej Gran Canaria Arena o pojemności 11 500 widzów, największej hali sportowo-widowiskowej Wysp Kanaryjskich. Inną halą sportową jest Centro Insular de Deportes o pojemności 5200 widzów. Ponadto funkcjonuje tutaj klub futsalowy Gran Canaria FS i żeński klub koszykarski CB Islas Canarias . Real Club Náutico de Gran Canaria to jacht-klub założony w 1908 roku.
Co roku odbywa się tutaj Gran Canaria Maratón oraz w okolicy – Rajd Wysp Kanaryjskich.
Zobacz też
edytuj- Mercado de Vegueta , pierwszy targ spożywczy na Wyspach Kanaryjskich
- Dunas de Maspalomas, obszar pustynny na wyspie
- Barranco Oscuro, rezerwat przyrody niedaleko miasta
- Inagua, rezerwat przyrody
- Pico de las Nieves, najwyższy szczyt Gran Canarii
- Roque Nublo, szczyt Gran Canarii
- Obserwatorium Astronomiczne Temisas
- La Isleta , półwysep w północnej części miasta
Miasta partnerskie
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b ISTAC, 2003
- ↑ a b c Cifras de población resultantes de la revisión del Padrón municipal referidas al 1 de enero de 2020, Boletín Oficial del Estado
- ↑ a b Demographia: World Urban Areas – Demographia, 06.2024
- ↑ a b Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.
- ↑ a b World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
- ↑ a b Standard Climate Values. Gran Canaria Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.
- ↑ Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
- ↑ monteleon-grancanaria.com: Gran Canaria Weather – The best climate in the world. [dostęp 2014-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-10)].
- ↑ grancanaria.com: Geographical information. [dostęp 2014-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-30)].
- ↑ a b Las Palmas average sea temperature – seatemperature.org
- ↑ a b Áreas urbanas +50, Ministerio de Fomento de España (pol. Ministerstwo Rozwoju).
- ↑ Dirección General de Vivienda y Suelo: Áreas Urbanas en España, 2021.
- ↑ Eurostat: Urban Audit: City Profiles – Las Palmas.
- ↑ Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas – Eurostat, 2015
- ↑ PopulationData.net: Espagne – World Gazetteer, 2015
- ↑ Eurostat: Population on 1 January by broad age group, sex and metropolitan regions.
- ↑ TRÁFICO DE PASAJEROS, OPERACIONES Y CARGA EN LOS AEROPUERTOS ESPAÑOLES 2015. aena.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. – AENA