Knoxville
Knoxville – miasto w Stanach Zjednoczonych, we wschodniej części stanu Tennessee, nad rzeką Tennessee. Według danych z 2023 roku liczy 198,2 tys. mieszkańców[1]. Obszar metropolitalny liczy 947 tys. mieszkańców i należą do niego miasta: Oak Ridge, Farragut i Maryville[2]. Jest jedną z dużych amerykańskich aglomeracji, z najwyższym odsetkiem (85%) białej populacji nielatynoskiej[3][4].
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Stan | |||
Burmistrz |
Indya Kincannon | ||
Powierzchnia |
270 km² | ||
Wysokość |
270 m n.p.m. | ||
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Nr kierunkowy |
865 | ||
Kod pocztowy |
37902 | ||
Położenie na mapie Tennessee | |||
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych | |||
35°58′22″N 83°56′32″W/35,972778 -83,942222 | |||
Strona internetowa |
Knoxville jest domem dla dużego, flagowego kampusu University of Tennessee, jednego z najstarszych państwowych uniwersytetów w kraju[5].
Miasto znane jest jako Kolebka Muzyki Country[5].
Środowisko naturalne
edytujKnoxville leży na wysokości około 271 m n.p.m. (889 stóp)[6].
W stanie Tennessee, w którym leży miasto Knoxville, panuje wilgotny subtropikalny klimat z ciepłym latem[7]. Średnia roczna liczba dni z temperaturą powyżej 90 °F (32 °C) w Knoxville wynosi 29, z czego 11 przypada na lipiec, a 9 na sierpień[8]. Lata są opisywane jako zawsze zielone i niezbyt gorące, zaś zima krótka i także łagodna. Wiosna rozpoczyna się wcześnie i trwa długo[9].
Średnia temperatura w Knoxville wynosi 15,25 °C, opady deszczu 1224 mm[10], a opady śniegu – 30 cm[9]. Najgorętszym miesiącem jest lipiec, ze średnią najwyższą temperaturą 31,2 °C i najniższą 20,6 °C. Najchłodniejszym miesiącem z kolei jest styczeń – odpowiednio 8,1 °C i -0,9 °C[10].
Gospodarka
edytujW mieście rozwinął się przemysł włókienniczy, odzieżowy, chemiczny oraz spożywczy[11]. Do największych pracodawców należą: Departament Energii Stanów Zjednoczonych, sieć szpitali Covenant Health, Uniwersytet Tennessee, szkoły hrabstwa Knox i Walmart[12].
Historia
edytujHistoria miasta Knoxville rozpoczyna się wraz z założeniem fortu James White na zachodniej granicy USA w 1786. W 1790 fort ten stał się stolicą Terytorium Południowo-Zachodniego, rok później rozpoczęto budowę miasta. Otrzymało ono nazwę Knoxville na pamiątkę Henry'ego Knoxa, drugiego sekratarza wojny w historii Stanów Zjednoczonych. Stale rozwijające się miasteczko zostało stolicą stanu Tennessee w 1796. Przybywało do niego wielu imigrantów z zachodu, był to także lokalny ośrodek handlu. W 1850 nastąpił nagły wzrost liczby mieszkańców na skutek przyłączenia miasteczka do sieci kolejowej[13].
Podczas wojny secesyjnej Knoxville było podzielone. Mimo tego, że miasto to jest położone w Tennessee, czyli jednym ze stanów Konfederacji, wielu jego mieszkańców wsparło Unię. Knoxville było okupowane przez siły Południa aż do 1863, kiedy to Północ weszła do niego praktycznie bez użycia siły[13]. Konfederaci w listopadzie próbowali jeszcze raz oblegać miasto, jednak 29 listopada 1863 miała miejsce bitwa o Fort Sanders, jedno z kluczowych wydarzeń wojny secesyjnej w Tennessee. Pośpieszny szturm sił Południa na ten fort trwał zaledwie około 20 minut, jednak zginęło w nim ponad 800 atakujących żołnierzy (przy kilku zabitych obrońcach). Zmusiło to Konfederatów do wycofania się z Knoxville[14].
Po zakończeniu wojny, w Knoxville zaczął rozwijać się przemysł hutniczy i tekstylny. Ponadto Knoxville stało się węzłem komunikacyjnym pomiędzy małymi miasteczkami w południowych Appalachach i wielkimi fabrykami na wschodnim wybrzeżu[13]. W mieście tym znajdowały się także złoża marmuru, który został użyty do budowy wielu budynków. Stąd Knoxville było kiedyś nazywane "The Marble City", czyli Marmurowe Miasto[15].
Na początku XX wieku gospodarka miasta spowolniła, głównie na skutek lokalnych sporów politycznych w Tennessee. Dopiero w latach 60. miasto zaczęło się ponownie rozwijać, czego dowodem może być przyznanie wystawy światowej 1982 World’s Fair. Obecnie, na skutek silnego rozwoju przedmieść miasta i powstania wielu center handlowych na obrzeżach, centralna dzielnica biznesowa straciła na swoim dawnym znaczeniu[13].
Demografia
edytujW 2022 liczba mieszkańców wynosiła 191 857, z czego 18,2% stanowiły osoby poniżej 18. roku życia i 14,2% osoby powyżej 65. roku życia. Kobiety stanowiły 51,5% mieszkańców[1]. 72,1% ludzi było rasy kaukaskiej (85,1% w obszarze metropolitalnym). Czarnoskórzy stanowili 16,1% populacji, 6,4% było rasy mieszanej, 5,7% Latynosami i 1,6% to Azjaci[4]. Odsetek ludzi (głównego miasta) żyjących w biedzie wynosił 20,7%, podczas gdy średnia stanowa wynosiła 14%[1].
Do największych grup w aglomeracji należały osoby pochodzenia angielskiego (14,3%), „amerykańskiego” (12,5%), niemieckiego (10,9%), irlandzkiego (9,6%), afroamerykańskiego (6,5%) i szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (5,2%)[4].
Edukacja
edytujW Knoxville działa Uniwersytet Tennessee, największa uczelnia w stanie Tennessee (w 2011 około 28 tysięcy studentów). Placówka ta specjalizuje się w wielu obszarach, w tym w historii USA, pedagogice specjalnej i odnawialnych źródłach energii. Znajduje się tu także największy ośrodek badawczy Departamentu Energii[16].
Ponadto od 1981, przy Wydziale Antropologii, działa centrum o nazwie Anthropology Research Facility, popularnie nazywane body farm (pol: trupia farma). W jednostce tej badany jest proces rozkładu ludzkich zwłok, głównie na potrzeby medycyny sądowej[17]. Prowadzone są tu też badania nad identyfikacją zwłok, w tym na podstawie składu izotopowego ciała. Przykładem może tu być sprawa morderstwa 20-letniej kobiety, której ciało znaleziono 1 stycznia 1985 na drodze międzystanowej 75. Identyfikacji dokonano właśnie w Knoxville, w 2018 roku[18].
Religia
edytujNajwiększe członkostwo w aglomeracji deklarują (2020)[19]:
- Południowa Konwencja Baptystów – 216,6 tys. członków w 466 zborach,
- bezdenominacyjne zbory ewangelikalne – 83,9 tys. w 275 zborach,
- Zjednoczony Kościół Metodystyczny – 55 tys. w 127 zborach,
- Kościół katolicki – 28,1 tys. w 19 parafiach,
- Kościoły zielonoświątkowe – ponad 15 tys. w 106 zborach,
- Kościoły kalwińskie – ~15 tys. w 82 kościołach,
- Kościoły Chrystusowe – 11,2 tys. w 80 zborach.
Komunikacja
edytujTransport publiczny zapewnia Knoxville Aera Transit (KAT), obsługując 23 linie autobusowe[20].
Miasta partnerskie
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c U.S. Census Bureau QuickFacts: Knoxville city, Tennessee [online], www.census.gov [dostęp 2024-11-03] (ang.).
- ↑ Census profile: Knoxville, TN Metro Area [online], Census Reporter [dostęp 2024-11-03] (ang.).
- ↑ U.S. metropolitan areas with the highest percentage of white population 2023 [online], Statista [dostęp 2024-11-04] (ang.).
- ↑ a b c 2022: ACS 5-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02) [online], data.census.gov [dostęp 2024-11-04] .
- ↑ a b Brief History of Knoxville [online], Knoxville History Project [dostęp 2024-11-03] (ang.).
- ↑ Knoxville Tennessee. city-data.com. [dostęp 2019-04-24]. (ang.).
- ↑ World Map of Köppen−Geiger Climate Classification. koeppen-geiger.vu-wien.ac.at. [dostęp 2019-04-24]. (ang.).
- ↑ Mean Number of Days With Maximum Temperature 90 Degrees F or Higher. lwf.ncdc.noaa.gov/. [dostęp 2019-04-24]. (ang.).
- ↑ a b CLIMATE. knoxvilletennessee.com. [dostęp 2019-04-24]. (ang.).
- ↑ a b Climate Knoxville – Tennessee. usclimatedata.com. [dostęp 2019-04-24]. (ang.).
- ↑ Knoxville, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-09-25] .
- ↑ Daniel Dassow , Can you guess Knoxville region's biggest employers? The top 12, from retail to nuclear [online], Knoxville News Sentinel [dostęp 2024-11-04] (ang.).
- ↑ a b c d W Bruce Wheeler: Knoxville. Tennessee Encyclopedia. [dostęp 2019-04-24]. (ang.).
- ↑ Amy McRary: Battle of Fort Sanders changed Knoxville's Civil War course. Knox News. [dostęp 2019-04-24]. (ang.).
- ↑ Why Knoxville Was Called “the Marble City”. knox mercury. [dostęp 2019-04-24]. (ang.).
- ↑ Study in Tennessee. QS Top Universities, 17 grudnia 2010. [dostęp 2019-05-03]. (ang.).
- ↑ Cassandra Sproles: The Making of the Body Farm. Torchbearer, 15 września 2017. [dostęp 2019-05-03]. (ang.).
- ↑ Andrea Schneibel: Body Farm Helps Solve 30-Year-Old Case of Missing Indiana Woman. The University of Knoxville News, 13 września 2018. [dostęp 2019-05-03]. (ang.).
- ↑ Congregational Membership Reports | US Religion [online], www.thearda.com [dostęp 2024-11-04] .
- ↑ About Us | Knoxville Area Transit, TN. [dostęp 2019-07-22].
- ↑ Miasta Partnerskie. chelm.pl. [dostęp 2019-04-24].