Kanał Odra-Hawela

Kanał Odra-Hawela
Oder-Havel-Kanal
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Lata budowy	–1914
Długość	82,8 km
	Początek
Miejsce	śluza Spandau(inne języki) w Berlinie
współrzędne	52°32′24″N 13°12′33″E/52,540000 13,209167
	Koniec
Akwen	Odra
Miejsce	Śluzy Hohensaaten, 667 km biegu Odry
współrzędne	52°52′50″N 14°09′26″E/52,880556 14,157222
Śluzy	Spandau, Lehnitz(inne języki), Podnośnia statków Niederfinow, Hohensaaten
	Położenie na mapie Niemiec początek koniec
	Położenie na mapie Brandenburgii początek koniec
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kanał Odra-Hawela^[1] (niem. Oder-Havel-Kanal) – kanał w Niemczech, w Brandenburgii, o długości 82,8 km^[2]^[3]; część drogi wodnej Hawela – Odra(inne języki) (niem. Havel-Oder-Wasserstraße HOW) o całkowitej długości 101,6 km. Stanowi ważne połączenie dróg wodnych Niemiec i Polski i zachodnią Europą oraz Berlina ze Szczecinem łącząc Odrę koło Cedyni z Hawelą koło Oranienburga. Został oddany do użytku 17 czerwca 1914 roku^[2]. Zastąpił XVII-wieczny kanał Finow.

Kanał swój początek ma na śluzie Spandau(inne języki) w Berlinie (kilometr 0) i przebiega przez berlińskie jeziora. Na jego 10 kilometrze znajduje się początek Kanału Haweli wybudowanego w 1952 w celu ominięcia Berlina Zachodniego. Dalej droga wodna jest kanałem lateralnym środkowej Haweli. Za śluzą Lehnitz(inne języki) osiąga największą wysokość nad poziomem morza. Dalszy odcinek kanału biegnie prosto na wschód, łączy się krótkim zachowanym odcinkiem kanału Malzer(inne języki) z Hawelą. W miejscowości Zerpenschleuse(inne języki) krzyżuje się z kanałem Finow^[3].

Za Eberswalde kanał przebiega na wysokim nasypie-akwedukcie Ragöser Damm(inne języki), lustro wody znajduje się tu ponad 28 m powyżej doliny, przez którą akwedukt usypano. W chwili otwarcia kanału był to najwyższy akwedukt nasypowy na świecie.

Na 78,0 kilometrze znajduje się wybudowana w 1934 śluza windowa – podnośnia Niederfinow o wymiarach wanny 85 metrów na 12 metrów i wysokości podnoszenia 36 metrów^[4]. Pierwotnie znajdowały się tu cztery śluzy o podnoszeniu 9 m każda, tzw. schody śluzowe, zbudowane wraz z kanałem jako rozwiązanie tymczasowe, z góry przewidziane do zastąpienia podnośnią (do 1972 utrzymywane były w stanie gotowości do użycia na wypadek awarii podnośni). W 1992 zapadła decyzja o budowie większej i nowocześniejszej podnośni Niederfinow Nord, ale termin jej oddania w 2016 nie został dotrzymany i dopiero w roku 2022 weszła ona do eksploatacji.

Za podnośnią kanał biegnie starorzeczem Odry zwanym Wriezener Alte Oder (Stara Odra Wrzesińska) i kończy się wpływając do Odry na jej 667,0 km (pikietaż kanału: 93 km) śluzami Hohensaaten, 3 kilometry na północ od Osinowa Dolnego. Śluza Hohensaaten Ost łączy kanał z Odrą, śluza Hohensaaten West z kanałem Hohensaaten – Friedrichsthal, który stanowi dalszy ciąg drogi wodnej Berlin – Szczecin (obie drogi mają wspólny kilometraż, kończący się ujściem kanału do Odry Zachodniej). Kanał Odra–Hawela posiada trzy śluzy i podnośnię o łącznej różnicy poziomów 45,7 / 46,7 metrów.

Kanał pierwotnie miał nosić nazwę Grossschifffahrtweg Berlin-Stettin (Wielka Droga Wodna Berlin – Szczecin), ale podczas otwarcia na cześć obecnego na uroczystości cesarza Wilhelma II nadano jej nazwę Hohenzollernkanal. Nazwa "Kanał Odra – Hawela" została wprowadzona w czasach NRD, w Berlinie Zachodnim używano nadal starej nazwy. Po zjednoczeniu Niemiec ostatecznie wybrano nazwę obecną^[3].

Nad kanałem leżą, poza Berlinem, miasta Oranienburg, Eberswalde i Oderberg.

Śluza Spandau
Śluza Lehnitz
Ragöser Damm: kanał OHK poprowadzony ponad linią kolejową koło Eberswalde
Podnośnie w Niederfinow: stara (C) i nowa (L)
Widok w kier. południowym na Odrę oraz śluzy Hohensaaten Ost (C) i Hohensaaten West (P)

Zobacz też

śluza wodna

Przypisy

↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 12: Europa Część II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2010, s. 153. ISBN 978-83-254-0825-1.
↑ ^a ^b Berlin & Mecklemburger Gewäser, strona 13, Nautische Veröffenlichung 1992, aktualizacja 2007, ISBN 978-3-926376-11-4
↑ ^a ^b ^c MaciejM. Strączyński MaciejM., Pojezierze Meklemburskie. Przewodnik dla wodniaków., Szczecin: Zapol sp.j., 2019, ISBN 978-83-7518-902-5 .
↑ Berlin & Mecklemburger Gewäser, Nautische Veröffenlichung 1992, aktualizacja 2007, ISBN 978-3-926376-11-4

[1] Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 12: Europa Część II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2010, s. 153. ISBN 978-83-254-0825-1.

[BMG-2] Berlin & Mecklemburger Gewäser, strona 13, Nautische Veröffenlichung 1992, aktualizacja 2007, ISBN 978-3-926376-11-4

[:0-3] MaciejM. Strączyński MaciejM., Pojezierze Meklemburskie. Przewodnik dla wodniaków., Szczecin: Zapol sp.j., 2019, ISBN 978-83-7518-902-5 .

[4] Berlin & Mecklemburger Gewäser, Nautische Veröffenlichung 1992, aktualizacja 2007, ISBN 978-3-926376-11-4

[1]

[2]

[3]

[4]