Jacek Czaputowicz

Syn Eugeniusza i Teresy^[5]. W drugiej połowie lat 70. pracował jako programista w Centrum Projektowania i Zastosowania Informatyki, następnie był zatrudniony w zakładach prywatnych oraz w parafii Miłosierdzia Bożego w Warszawie. W latach 1980–1983 studiował geografię na Uniwersytecie Warszawskim, w 1986 ukończył studia na Wydziale Ekonomiczno-Społecznym Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie^[3]. W 1997 na podstawie pracy pt. System bezpieczeństwa europejskiego po zakończeniu zimnej wojny napisanej pod kierunkiem Antoniego Kamińskiego uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Na podstawie rozprawy Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja otrzymał w 2008 stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW. 20 października 2016 otrzymał tytuł profesora nauk społecznych^[6]. Absolwent podyplomowych studiów na uczelniach zagranicznych (m.in. na Uniwersytecie Oksfordzkim). Został kierownikiem Zakładu Metodologii Badań Europejskich Instytutu Europeistyki Uniwersytetu Warszawskiego^[7] oraz członkiem Rady Naukowej instytutu^[8]. Wykładał także w Collegium Civitas, Szkole Głównej Handlowej w Warszawie i Wyższej Szkole Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu. Obejmował stanowiska redaktora naczelnego w kwartalnikach „Polska w Europie”, „Służbie Cywilnej” oraz „The Polish Yearbook of the Civil Service”.

Był współpracownikiem Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” i Studenckiego Komitetu Solidarności w Warszawie, w latach 1978–1980 prowadził bibliotekę wydawnictw podziemnych, był kilkukrotnie zatrzymywany za działalność niezależną^[3]. W maju 1980 był jednym z założycieli Akademickiego Biura Interwencyjnego^[9], we wrześniu 1980 należał do założycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów, został członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NZS i pełnomocnikiem ds. rejestracji, następnie wszedł w skład prezydium Krajowej Komisji Koordynacyjnej NZS^[10]. Został internowany 13 grudnia 1981, przebywał w Białołęce i Strzebielinku, został zwolniony w listopadzie 1982; następnie angażował się w działalność podziemnego NZS, w latach 1983–1985 redagował pismo „Czas Przyszły”^[3].

W marcu 1985 należał do organizatorów głodówki w obronie Marka Adamkiewicza, uwięzionego za odmowę złożenia przysięgi wojskowej^[3]. W kwietniu 1985 został jednym z założycieli Ruchu Wolność i Pokój^{[11][12][13][14]}. Za działalność w WiP został uwięziony w lutym 1986. W jego obronie występowali znani intelektualiści^[15]. Zwolniono go we wrześniu 1986 na mocy amnestii^[3]. Koordynował również kontakty zagraniczne WiP. Utrzymywał kontakty z opozycją w NRD, w Czechosłowacji i na Węgrzech^[16][17]. Jeden z inicjatorów i sygnatariusz Memorandum helsińskiego^[18][19]. W maju 1987 należał do organizatorów międzynarodowego seminarium Pokój międzynarodowy a porozumienia helsińskie odbywającego się w Warszawie w kościele przy ul. Żytniej^[20][21][22], uczestniczył także w podobnym niezależnym seminarium w Budapeszcie w listopadzie 1987. W tym samym roku wznowił wydawanie pisma „Czas Przyszły”^[3]. Od jesieni 1987 uczestniczył w spotkaniach środowisk niezależnych skupionych wokół Lecha Wałęsy, w grudniu 1988 został członkiem Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ „Solidarność”, uczestniczył w pracach komisji ds. reform politycznych i młodzieży oraz podkomisji spraw zagranicznych^[3]. Głosił postulaty wycofania wojsk sowieckich i wprowadzenia demokracji w Polsce oraz zjednoczenia Europy Wschodniej i Zachodniej^[23][24][25]. Latem 1989 krytykował Lecha Wałęsę za jego autorytarne podejście^[26].

W III RP został członkiem Stowarzyszenia Wolnego Słowa^[27].

W latach 1989–1990 pracował w Ośrodku Studiów Międzynarodowych przy Senacie RP jako główny specjalista i sekretarz^[3][28]. W 1990 rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, był wicedyrektorem, następnie dyrektorem Departamentu Konsularnego i Wychodźstwa (1990–1992). W latach 1993–1998 był starszym doradcą ministra w Departamencie Studiów i Planowania^[28]. W 1998 został wicedyrektorem Departamentu Negocjacji Akcesyjnych Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, ale jeszcze w tym samym roku objął funkcję zastępcy szefa służby cywilnej^[28], pełnił tę funkcję do 2006^[29]. Następnie do 2008 był dyrektorem Departamentu Strategii i Planowania Polityki Zagranicznej MSZ^[7].

Był zastępcą przewodniczących Rady Służby Publicznej (2007–2009) oraz rady administracyjnej Europejskiego Instytutu Administracji Publicznej w Maastricht (2006–2010)^[29]. W latach 2008–2012 pełnił funkcję dyrektora Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. W 2014 został członkiem rady programowej partii Prawo i Sprawiedliwość^[30]. Od stycznia 2017 pełnił funkcję dyrektora Akademii Dyplomatycznej MSZ^[29]. Wszedł także w skład rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych^[31]. 15 września 2017 premier Beata Szydło powołała go na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych^[32].

9 stycznia 2018 został powołany na stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Mateusza Morawieckiego^[33]. Pozostał na tej funkcji również w utworzonym 15 listopada 2019 drugim gabinecie dotychczasowego premiera^[34]. 20 sierpnia 2020 podał się do dymisji ze stanowiska ministra^[35]. Zakończył urzędowanie 26 sierpnia tego samego roku^[36].

Syn Teresy i Eugeniusza^[5]. Jest wdowcem^[37], jego żoną była Magdalena Sadowska-Czaputowicz (1956–2017). Ma pięć córek^[38]: Katarzynę, Joannę, Martę, Magdalenę i Marię.

• Model bezpieczeństwa XXI wieku, 1995.
• Bezpieczeństwo europejskie: koncepcje, instytucje, implikacje dla Polski (red.), 1997.
• System czy nieład? Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku, 1998.
• Integracja europejska – implikacje dla Polski: praca zbiorowa (red.), 1999.
• Rola państwa w Unii Europejskiej, 2004.
• Nauka o państwie (współautor), 2006.
• Teorie stosunków międzynarodowych: krytyka i systematyzacja, 2007.
• Administracja publiczna: wyzwania w dobie integracji europejskiej, 2008.
• Polityka zagraniczna Polski. Unia Europejska. Stany Zjednoczone. Sąsiedzi (red.), 2008.
• Administracja Polskiego Państwa Podziemnego i jej funkcje w okresie powstania warszawskiego (red.), 2011.
• Bezpieczeństwo międzynarodowe. Współczesne koncepcje, 2012.
• Suwerenność, 2013.
• Teoria realizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych. Założenia i zastosowania badawcze, 2014.
• Studia europejskie. Wyzwania interdyscyplinarności (red.) 2014.
• Nauka o stosunkach międzynarodowych i studia europejskie w Polsce (współautor), 2015.
• Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich (red.), 2016.
• Program i inicjatywy Ruchu „Wolność i Pokój” w zakresie polityki międzynarodowej, 2017.
• International Relations in Poland. 25 Years After the Transition to Democracy (współautor), 2017.
• The voting system in the Council of the EU and the Bundesrat – What do they tell us about European Federalism? (współautor), 2018.
• The Importance of the Helsinki Process for the Opposition in Central and Eastern Europe and the Western Peace Movements in the 1980s (współautor), 2018.
• Teorie integracji europejskiej, 2018.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2007)^[39]
• Krzyż Wolności i Solidarności (2017)^[40][41]
• Krzyż Oficerski Orderu Zasługi (Węgry, 2013)^[42]
• Krzyż Wielki Komandorski Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (Litwa, 2019)^[43]
• Order „Za zasługi” III stopnia (Ukraina, 2021)^[44][45]
• Nagroda Polcul Foundation (1987)^[28]

• Prof. dr hab. Jacek Krzysztof Czaputowicz, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 2024-03-26] .
• Nowy dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, „Rzeczpospolita”, 22 kwietnia 2008 . Brak numerów stron w czasopiśmie