Język arczyński
Język arczyński (nazwa własna Аршиштиб) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez Arczynów. Należy do zespołu samurskiego, podgrupy dagestańskiej w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich. Przez niektórych badaczy uważany jest za dialekt lezgińskiego.
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ok. 1 tys. (2010)[1] | ||
| Pismo/alfabet |
brak piśmiennictwa | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| Status oficjalny | |||
| UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-2 | brak | ||
| ISO 639-3 | aqc | ||
| IETF | aqc | ||
| Glottolog | arch1244 | ||
| Ethnologue | aqc | ||
| WALS | arc | ||
| SIL | ARC | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język ten używany jest przez maksymalnie ok. 1000 osób (2000) w osiedlu Arczin (Arczib) w południowym Dagestanie oraz sześciu niewielkich wioskach w okolicy. Nazwa języka wywodzi się od nazwy wsi, w której zamieszkują użytkownicy języka.
Język ten nie wykształcił piśmiennictwa[1]. Jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W charakterze języka literackiego używany jest język awarski[1], jako największy język literacki Dagestanu. W edukacji i komunikacji ponadlokalnej używane są języki awarski i rosyjski. Arczyński jest zdecydowanie zagrożony wymarciem[2].
Znałazł się pod wpływem języków lakijskiego i awarskiego[2].
Studia nad językiem arczyńskim zapoczątkował niemiecki kaukazolog Adolf Dirr (1867–1930), publikując w 1908 r. w Tbilisi rozprawę pt. Арчинский язык.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Archi, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ a b Salminen 2007 ↓, s. 236.
Bibliografia
edytuj- Tapani Salminen, Europe and North Asia, [w:] Christopher Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733 (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Bibliografia prac dotyczących języka arczyńskiego. tooyoo.l.u-tokyo.ac.jp. [zarchiwizowane z tego adresu (2002-01-09)].
- Archi, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2023-09-24] (ang.).
- Archi. Endangered Languages Project. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).