[go: up one dir, main page]

Język mon

język z rodziny austroazjatyckiej

Język mon – język należący do rodziny austroazjatyckiej, używany przez 750 tysięcy członów ludu Mon w Mjanmie oraz około 100 tysięcy w Tajlandii[1]. Jest trzecim spośród języków austroazjatyckich pod względem liczby użytkowników[3].

mon
Obszar

Mjanma, Tajlandia

Liczba mówiących

851 tys.[1]

Pismo/alfabet

mon

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 2 wrażliwy
Ethnologue 5 rozwojowy
Kody języka
ISO 639-2 mnw
ISO 639-3 mnw
IETF mnw
Glottolog monn1252
Ethnologue mnw
GOST 7.75–97 кхм 360
WALS mon
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Słownik języka mon
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Odnotowano, że na obszarach miejskich w Birmie jest wypierany przez birmański, ale pozostaje w szerszym użyciu na terenach wiejskich. W Tajlandii znajduje się pod naciskiem języka tajskiego, lecz nie wszyscy integrują się z ludnością tajską[1]. W Tajlandii język mon jest poważnie zagrożony wymarciem[4].

Odmiany z Tajlandii i Birmy są zasadniczo wzajemnie zrozumiałe, ale odróżniają się źródłami zapożyczeń, co może prowadzić do nieporozumień[1].

Historia

edytuj

Do XII w. język mon służył jako lingua franca w dolinie Irawadi, również w birmańskim królestwie Pagan. Zapisywany był pismem mon proweniencji indyjskiej, z którego wywodzi się współczesne pismo birmańskie. Pisany język mon był używany również po upadku mońskiego królestwa Thaton w XI w. Liczne inskrypcje w języku mon znajdowano także w Tajlandii.

Charakterystyka

edytuj

W odróżnieniu od wielu języków Azji Południowo-Wschodniej, język mon nie jest językiem tonalnym[5].

Fonetyka

edytuj

Spółgłoski

edytuj
Dwuwargowe Zębowe Palatalne Tylnojęzykowe Krtaniowe
Zwarte p pʰ ɓ t tʰ ɗ c cʰ k kʰ ʔ
Szczelinowe s ç 1 h
Nosowe m n ɲ ŋ
sonorne w l, r j

Samogłoski

edytuj
Przednie Centralne Tylne
Wysokie i u
Wysokie-środkowe e ə o
Niskie-środkowe ɛ ɒ ɔ
Otwarte a

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Mon, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
  2. Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 64, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
  3. Asya Pereltsvaig, Languages of the World: An Introduction, wyd. 2, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 224, DOI10.1017/9781316758854, ISBN 978-1-107-17114-5 [dostęp 2023-01-04] (ang.).
  4. Paphatsaun Thianpanya: Mon Language in Thailand: The endangered heritage. 2003-05-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-09)]. (ang.).
  5. Mathias Jenny, A Short Introduction to the Mon Language, Sangkhlaburi: The Mon Culture and Literature Survival Project (MCL), 2001, s. 2 [dostęp 2023-09-20] (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj