Izbica (architektura)

Konstrukcja zabezpieczająca filary mostu lub innego obiektu hydrotechnicznego przed naporem lodu. Wykonywana z żelbetu, kamieni, drewna w formie ostrosłupa o trójkątnej podstawie. (Wysokość podstawy o największym wymiarze ustawiona jest wzdłuż nurtu rzeki).

 

Rodzaj konstrukcji drewnianych wałów obronnych. Wały o konstrukcji izbicowej (skrzyniowej) budowane były jako ustawione rzędem na styk skrzynie z drewna, wykonane w konstrukcji zrębowej. Skrzynie wypełniano piaskiem, gliną lub ziemią, a z zewnątrz były one obsypane ziemią. Znana jest też forma "pusta", mieszcząca wewnątrz skrzyń pomieszczenia dla obrońców^[1]. Na wale umieszczona była tzw. droga wałowa osłonięta przedpiersiem. Taka konstrukcja wałów stosowana była w średniowieczu. Wały o konstrukcji skrzyniowej zastosowane były w Biskupinie.

 

Najwyższa, nadwieszona kondygnacja w drewnianych dzwonnicach mieszcząca pomieszczenie na dzwony. Z zewnątrz zwykle obita deskami, często ozdobnie wyciętymi w części dolnej, gontem lub dranicami. Na izbicy znajdował się najczęściej dach namiotowy, cztero- lub ośmiopołaciowy, czasem z narożnymi wieżyczkami. Forma izbicy podporządkowana jest jej funkcji, pozwala ona uzyskać większą stateczność wobec mimośrodowych sił pracujących dzwonów^[2]. Małe okienka umieszczane w izbicy powodowały lepszą emisję dźwięku dzwonu. Najstarsze kościelne wieże z izbicami datują się na początek XVII wieku (kościół św. Michała Archanioła w Dębnie – 1601 rok, kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Libuszy – 1607 rok) a wolno stojące na koniec XVI wieku^[3] (dzwonnica przy drewnianym kościele w Poniszowicach z 1570 roku^[4]).

• Wojciech Skowroński (red.): Ilustrowany leksykon architektoniczno-budowlany. Warszawa: Arkady, 2008, s. 118. ISBN 978-83-213-4515-4.
• Janusz Bogdanowski: Architektura obronna w krajobrazie Polski. Od Biskupina do Westerplatte. Warszawa: PWN, 2002, s. 41. ISBN 83-01-12223-4.