I wojna domowa w Sudanie
Pierwsza wojna domowa w Sudanie (znana także jaka rewolta Anyanya od nazwy grupy rebeliantów) – konflikt mający miejsce w latach 1955 do 1972 z powodu żądań południa uzyskania regionalnej autonomii oraz reprezentacji politycznej w rządzie sudańskim. Na przestrzeni 17 lat konfliktu można wyróżnić trzy okresy: początkowe starcia partyzanckie, Anyanya oraz Ruch Wyzwolenia Południowego Sudanu.
| |||
| Czas |
sierpień 1955 – marzec 1972 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Wynik |
Porozumienie Addis Ababa z utworzeniem odrębnej administracji południowej części Sudanu | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
Porozumienie z Addis Ababy zakończyło pierwszą wojnę domową w Sudanie, ale nie zdołało rozwiązać problemów i napięć pomiędzy stronami, co doprowadziło po 11 latach przerwy do kolejnego, jeszcze bardziej krwawego konfliktu między północą a południem znanym jako II wojna domowa w Sudanie trwająca od 1983 do 2005 roku.
Źródła konfliktu
edytujDo 1946 roku Wielka Brytania wraz z Egiptem (w ramach kondominium o nazwie Sudan Anglo-Egipski) zarządzały północnym i południowym Sudanem jako oddzielnymi regionami. W tym samym roku Wielka Brytania zdecydowała o połączeniu obu tych regionów w jedną jednostkę administracyjną. Działanie to nie było konsultowane z obywatelami południa, którzy obawiali się zdominowania przez większą i silniejszą politycznie północ. Ponadto mieszkańcy Sudanu Południowego to większości chrześcijanie oraz animiści, podczas gdy północ jest regionem zdominowanym przez islam.
W lutym 1953 roku Wielka Brytania i Egipt zdecydowały o przyznaniu niepodległości dla Sudanu jako jednego państwa. Napięcia wewnętrzne wzrosły, a szczególnym momentem była data 1 stycznia 1956, kiedy to Sudan miał oficjalnie stać się niepodległym państwem. Okazało się wtedy, że liderzy polityczni z północy chcą zrezygnować z zobowiązania do stworzenia rządu federalnego, który dałby południowym rejonom znaczną autonomię. Wydarzenia te stały się zarzewiem do konfliktu na wielką skalę.
Konsekwencje konfliktu
edytujW całym okresie konfliktu zginęło około 500 tys. ludzi, z czego aż około 80% to cywile nie biorący udziału w konflikcie. Setki tysięcy ludzi zostało zmuszonych do ucieczki ze swych domów. Porozumienie z Addis Abeby okazało się tylko chwilowym rozwiązaniem. Wielokrotne pogwałcenia porozumienia o zawieszeniu broni przez północ, a także odkrycie bogatych złóż ropy naftowej doprowadziły do niepokojów i wybuchu kolejnej wojny domowej.
Bibliografia
edytuj- Assefa, Hizkias. 1987. Mediation of Civil Wars, Approaches and Strategies – The Sudan Conflict. Boulder, Colorado: Westview Press.
- Eprile, Cecil. War and peace in the Sudan 1955 – 1972. David and Charles, London. 1974. ISBN 0-7153-6221-6. Johnson, Douglas H. 1979. "Book Review: The Secret War in the Sudan: 1955–1972 by Edgar O'Ballance." African Affairs 78 (310):132–7.
- O'Ballance, Edgar. 1977. The Secret War in the Sudan: 1955–1972. Hamden, Connecticut: Archon Books. Faber and Faber edition ISBN is ISBN 0-571-10568-0.
- Poggo, Scopas Sekwat. 1999. War and Conflict in Southern Sudan, 1955–1972. PhD Dissertation, University of California, Santa Barbara.