IV tysiąclecie p.n.e.

Wydarzenia

około 4000 p.n.e.
- okres hodowców bydła na Saharze – największy rozkwit tamtejszej cywilizacji i gospodarki
- rolnictwo docierało na Wyspy Brytyjskie i do Skandynawii
- w Europie powszechnie budowano kręgi kamienne i grobowce w formie kamiennych skrzyń lub dolmenów, czyli grobowców ułożonych z wielkich głazów i przysypywanych ziemią. Ustawiano też menhiry
- początek neolitu na ziemiach polskich, przybysze z południa wprowadzili rolnictwo

około 3800 p.n.e.
- budowa kompleksu megalitycznych świątyń Ġgantija na wyspie Gozo w dzisiejszej Republice Malty

około 3750 p.n.e. – początek okresu Uruk w Mezopotamii. Mniej więcej w tym czasie do Mezopotamii przybył lud o niewyjaśnionym pochodzeniu, zwany Sumerami. Wytworzyli oni w późniejszym okresie miejską cywilizację. Zanim jednak do tego doszło, zamieszkiwali w osadach, trudniąc się rolnictwem. Sumerowie zbierali plony dwa razy w roku

około 3600 p.n.e.
- cmentarzysko hodowców bydła Dżabal ar-Ramla w egipskiej części Pustyni Libijskiej. Mieszkańcy Dżabal ar-Ramla byli nomadami, lecz przywiązanymi do rodowej nekropolii. Zmarłych w formie zmumifikowanej wożono przez wiele miesięcy podczas wędrówek po to, aby ich ciała pogrzebać zgodnie z plemiennym obyczajem
- świat zamieszkiwało około 35 milionów ludzi
- Troja 1

około 3300 p.n.e.
- w Górnym Egipcie rozpoczął się podokres predynastyczny średni (gerzeeński).
- najstarsze gliniane tabliczki ze znakami liczbowymi (Babilonia)

około 3200 p.n.e.
- początek zróżnicowania społecznego w kulturach Longshan w Chinach
- w rozwidleniu Delty Nilu, na południe od dzisiejszego Kairu, istniała kultura Meadi
- w Górnym Egipcie zaczął się podokres predynastyczny

3114 p.n.e. 11 sierpnia – według Kalendarza Majów miał miejsce początek piątej (obecnej) epoki dziejów ludzkości (data wyliczona według korelacji Goodmana-Martineza-Thompsona, obecnie najpowszechniej przyjmowanej przez naukowców – jest to arbitralnie przyjęta, jedna z kilku propozycji daty początkowej. Inne propozycje to np. 10 lutego 3641 p.n.e., 10 sierpnia 3214 p.n.e.)

3102 p.n.e. 18 lutego – początek Kalijugi, ery żelaznej, czwartej i ostatniej (najgorszej) epoki w dziejach obecnego świata według wierzeń hinduistów – zapoczątkowany bitwą na polu Kuru opisaną w Mahabharacie

około 3100 p.n.e.
- początek okresu Dżemdet Nasr w Mezopotamii
- dziedziczność władzy w miastach Sumeru
- zaczyna się okres wczesnodynastyczny w Egipcie (od I do III dynastii)
- kalendarz egipski

około 4000 p.n.e.
- wynalezienie koła w Mezopotamii
- początki warzenia piwa w Mezopotamii
- Egipt: pierwsze łodzie żaglowe na Nilu, początek obróbki miedzi
- pierwsza ceramika w Ameryce (Gujana)
- hodowla owiec dla pozyskania wełny na Bliskim Wschodzie
- uprawa sorga w południowym Sudanie
- udomowienie konia na stepach dzisiejszej Ukrainy
około 3800 p.n.e. – najwcześniejsza obróbka brązu na Bliskim Wschodzie (w Tepe Yahya w Iranie)
około 3650 p.n.e. – na stepach rosyjskich używano pojazdów kołowych
około 3600 p.n.e. – pojawienie się techniki wytopu miedzi i brązu na wosk tracony w Mezopotamii. Jednak wciąż dominowały tam narzędzia kamienne
około 3500 p.n.e.
- zastosowanie koła garncarskiego w regionie Indusu. Technika ta zaadaptowała się w Mezopotamii. Dzięki niej ruszyła masowa produkcja naczyń glinianych, co ujemnie odbiło się na ich walorach estetycznych
- zastosowanie pierwszych pojazdów kołowych w Europie Środkowej
- w Egipcie i w Azji Zachodniej pojawiają się sporadycznie wyroby z żelaza kutego na zimno. Były one jednak nietrwałe i słabe w porównaniu z narzędziami miedzianymi
- pojawienie się pisma klinowego w Mezopotamii
około 3400 p.n.e. – Egipt: najwcześniejsze hieroglify; biała, malowana ceramika
około 3300 p.n.e. – początek wytopu miedzi w Europie Środkowej
około 3200 p.n.e. – wozy kołowe pojawiły się w Sumerze i na Bałkanach