Hydrofity
Hydrofity, rośliny wodne, rośliny wodnopączkowe (gr. ὕδωρ hýdōr „woda”, φυτόν phytón „roślina”) – rośliny wodne (oprócz planktonu), których pączki odnawiające zimują w wodzie. Według klasyfikacji Raunkiæra są jedną z grup kryptofitów, czyli roślin skrytopączkowych.
Hydrofity charakteryzują się dość słabo rozwiniętym systemem korzeniowym, u niektórych (jak pływacz) w ogóle go brak. Wiele z nich natomiast ma silnie rozwinięte kłącza. Odznaczają się bardzo słabym wykształceniem tkanek mechanicznych i tkanek przewodzących, nie posiadają kutykuli i aparatów szparkowych (z wyjątkiem organów lub części roślin wystających ponad powierzchnię wody). Posiadają duże przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem (aerenchyma). Ciśnienie osmotyczne w komórkach jest niskie, do 8 atmosfer.
W strefach klimatycznych, w których występują okresy niesprzyjające wegetacji roślin (np. zima), zimują pączki znajdujące się w wodzie. Na wiosnę odtwarza się z nich nowy pęd.
Typologia
edytujWedług klasyfikacji Raunkiaera, zmodyfikowanej przez Braun-Blanqueta, wśród hydrofitów wyróżnia się 3 grupy:
- pływające – swobodnie unoszące się na powierzchni wody. Należą tutaj liczne nitkowate glony, jak np. skrętnica i liczne rośliny naczyniowe, np. rzęsa, rogatek, pływacz.
- przyczepione do podłoża – są przyczepione do podłoża (dna zbiornika wodnego lub przedmiotów znajdujących się w nim) lub zagłębione w nim. Należą tu m.in. liczne gatunki glonów, mchów wodnych, wątrobowców czy grzybów.
- korzeniące się w podłożu, dzielą się na dwie podgrupy:
- hydrogeofity – ich pączki odnawiające są zagłębione w podłożu, podobnie jak u lądowych geofitów (np. rdestnica połyskująca),
- hydrohemikryptofity – ich pączki odnawiające znajdują się bezpośrednio na powierzchni podłoża (podobnie jak u lądowych hemikryptofitów). Należy tu np. lobelia jeziorna[1].
W systemie tym nazwa hydrofity odnosi się wyłącznie do roślin innych niż planktoniczne i mających organy przetrwalne zanurzone stale w wodzie. W takim ujęciu rośliny błotne (helofity), o pączkach zimujących w ziemi są uznane za geofity, a nie hydrofity. Również kryterium tego nie spełniają wodne rośliny jednoroczne (terofity), jako niewytwarzające organów przetrwalnych innych niż zarodniki czy owoce, np. salwinia pływająca czy uczep[1].
Budowa
edytujKorzenie
edytujKorzenie hydrofitów odgrywają rolę mocującą w przypadku roślin zakorzenionych, z reguły są krótsze i słabiej rozgałęzione, niż u roślin lądowych. Często pozbawione są włośników, a zamiast czapeczki korzeniowej wykształcają się tzw. kieszenie lub pochewki korzeni[2]. Częsty u hydrofitów silnie rozwinięty system przewietrzający tworzony przez miękisz powietrzny sięga do korzeni, umożliwiając dostarczenie do korzeni tlenu, którego dostępność pod powierzchnią wody jest ograniczona (np. u kłoci wiechowatej przestwory powietrzne stanowią 60% objętości korzeni)[3]. Dostarczanie tlenu do korzeni i przenikanie części tego gazu do środowiska przez korzenie odgrywa istotną rolę dla funkcjonowania ryzosfery w warunkach anaerobowych na dnie zbiorników[4]. Wśród hydrofitów pod względem alokacji zasobów w organy wyróżniają się izoetydy, u których proporcja korzeni (lub chwytników) do pędów przypomina proporcje roślin lądowych[5].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Formy życiowe roślin występujących w środowisku wodnym, [w:] Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz, Zarys hydrobotaniki, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 313-321, ISBN 83-01-00566-1.
- ↑ R.F. Daubenmire: Rośliny i środowisko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
- ↑ Zbigniew Podbielkowski, Maria Podbielkowska: Przystosowania roślin do środowiska. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, 1992, s. 81, 249–250, 354–360. ISBN 83-02-04299-4.
- ↑ Boris B. Vartapetian, Michael B. Jackson. Plant Adaptations to Anaerobic Stress. „Annals of Botany”. 79, Supplement A, s. 3–20, 1997.
- ↑ Józef Szmeja: Przewodnik do badań roślinności wodnej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006, s. 258. ISBN 83-7326-366-7.
Bibliografia
edytuj- Zbigniew Podbielkowski: Zarys hydrobotaniki. Tomaszewicz Henryk. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1.
- B. Halicz (red.), Mały słownik biologiczny, PW Wiedza Powszechna, Warszawa 1965, str. 101
Linki zewnętrzne
edytuj- Tiner Ralph W.. The concept of a hydrophyte for wetland identification.. „Bioscience”. 41.4, s. 236-247, 1991.