Hadrozauroidy
Hadrozauroidy (Hadrosauroidea) – nadrodzina dinozaurów z grupy ornitopodów (Ornithopoda).
| Hadrosauroidea | |
| Cope, 1869 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| (bez rangi) | archozaury |
| (bez rangi) | Ornithodira |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Iguanodontia |
| Nadrodzina |
hadrozauroidy |
Do nadrodziny tej zalicza się zarówno rodzinę hadrozaurów (Hadrosauridae), jak również formy bardziej bazalne, będące prawdopodobnie ogniwem pośrednim w ewolucji dinozaurów z grupy iguanodontów (Iguanodontia) w kierunku właściwych hadrozaurów.
Pierwsze gatunki hadrozauroidów pojawiły się w apcie lub albie na terenach dzisiejszych: Afryki (Ouranosaurus nigeriensis) oraz Azji (Probactrosaurus gobiensis i Penelopognathus weishampeli)[1][2].
Pierwsza definicja Hadrosauroidea jako nazwy kladu została przedstawiona w 1998 roku przez Paula Sereno – według niej Hadrosauroidea to klad obejmujący wszystkich przedstawicieli Hadrosauriformes bliżej spokrewnionych z parazaurolofem niż z iguanodonem[3]. Godefroit i współpracownicy również zdefiniowali Hadrosauroidea w 1998, jednak ich definicja odnosi się do znacznie węższego kladu, obejmującego wszystkich potomków ostatniego wspólnego przodka baktrozaura, telmatozaura i hadrozaurów[4]. Klad ten jest znacznie węższy niż Hadrosauroidea sensu Sereno – wedle niej hadrozauroidami nie byłyby m.in.: Probactrosaurus, Equijubus czy Protohadros[5].
Taksonomia
edytujKlasyfikacja
edytuj- Nadrodzina hadrozauroidy (Hadrosauroidea)
- ?altirin (Altirhinus)
- ?Equijubus
- ?Eolambia
- ?fukuizaur (Fukuisaurus)
- ?Jinzhousaurus
- ?nanjangozaur (Nanyangosaurus)
- ?probaktrozaur (Probactrosaurus)
- ?Protohadros
- ?uranozaur (Ouranosaurus)
- ?szuangmiaozaur (Shuangmiaosaurus)
- cedrorest (Cedrorestes)
- Levnesovia
- penelopognat (Penelopognathus)
- rodzina hadrozaury (Hadrosauridae)
Filogeneza
edytujKladogram według: Norman (2002)[6] oraz Godefroit, Li & Shang (2005)[2]
Hadrosauroidea |--Penelopognathus |--+--Altirhinus | `--Eolambia `--+--Protohadros `--+--Probactrosaurus `--Hadrosauridae |--Telmatosaurus `--+--Bactrosaurus `--Euhadrosauria |--Hadrosaurinae `--Lambeosaurinae
Przypisy
edytuj- ↑ Sereno, P. C. 2005. Hadrosauroidea. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 7 czerwca 2009]
- ↑ a b Pascal Godefroit, Hong Li, Chang-Yong Shang. A new primitive hadrosauroid dinosaur from the Early Cretaceous of Inner Mongolia (P.R. China). „Comptes Rendus Palevol”. 4 (8), s. 697–705, 2005. DOI: 10.1016/j.crpv.2005.07.004. (ang.).
- ↑ Paul C. Sereno. A rationale for phylogenetic definitions, with application to the higher-level taxonomy of Dinosauria. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen”. 210. s. 41–83. (ang.).
- ↑ Godefroit, P., Z.-M. Dong, P. Bultynck, H. Li, & L. Feng. Sino-Belgian Cooperative Program. Cretaceous Dinosaurs and Mammals from Inner Mongolia: 1) New Bactrosaurus (Dinosauria: Hadrosauroidea) material from Iren Dabasu (Inner Mongolia, P. R. China). „Bulletin de l'Institut Royal de Science Naturelle de Belgium Science de la Terre”. 68, s. 3–70, 1998. (ang.).
- ↑ Hans-Dieter Sues, Alexander Averianov. A new basal hadrosauroid dinosaur from the Late Cretaceous of Uzbekistan and the early radiation of duck-billed dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society of London B”, 2009. DOI: 10.1098/rspb.2009.0229. (ang.).
- ↑ David B. Norman. On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 4. Redescription of Probactrosaurus gobiensis Rozhdestvensky 1966. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 136, s. 113–144, 2002. (ang.).