Grumman XF10F Jaguar
Grumman XF10F Jaguar – prototypowy myśliwiec pokładowy o zmiennej geometrii skrzydeł zaprojektowany w zakładach Grummana w latach 50. na zamówienie Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. Samolot nie wszedł do produkcji seryjnej, ale zastosowane w nim rozwiązania wykorzystano w późniejszych i bardziej udanych samolotach ze zmienną geometrią skrzydeł, takich jak General Dynamics F-111 czy Grumman F-14 Tomcat.
Dane podstawowe | |
Państwo | |
---|---|
Producent | |
Typ |
myśliwiec pokładowy |
Konstrukcja |
górnopłat o konstrukcji metalowej |
Załoga |
1 pilot |
Historia | |
Data oblotu | |
Lata produkcji |
nie wszedł do produkcji seryjnej |
Wycofanie ze służby | |
Liczba egz. |
1 (prototyp) |
Dane techniczne | |
Napęd |
1 × Westinghouse J40 |
Ciąg |
30,2 kN |
Wymiary | |
Rozpiętość |
15,42 m (skrzydła rozłożone) |
Długość |
17,01 m |
Wysokość |
4,95 m |
Powierzchnia nośna |
43,38 m² (skrzydła rozłożone) |
Masa | |
Własna |
9265 kg |
Startowa |
16 080 kg |
Osiągi | |
Prędkość maks. |
1136 km/h |
Zasięg |
2672 km |
Dane operacyjne | |
Uzbrojenie | |
planowane – 4 działka 20 mm |
Historia
edytujWprowadzenie na uzbrojenie Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych samolotów odrzutowych pociągnęło za sobą różnorakie problemy. Z jednej strony wzrosła masa własna maszyn, co spowodowało wydłużenie drogi startu i lądowania. Z drugiej, dla poprawy osiągów należało budować samoloty o skośnych skrzydłach, co oznaczało zwiększenie prędkości minimalnej i dalsze zwiększenie drogi startu. Już na początku lat 50. wiele samolotów z trudem radziło sobie w roli samolotów pokładowych na lotniskowcach. Jednym z narzucających się rozwiązań było wykorzystanie zmiennej geometrii skrzydeł, co zapewniało zarówno dobre osiągi maksymalne (przy złożonych skrzydłach), jak i poprawę charakterystyki samolotu podczas startu i lądowania.
Zaprojektowany w zakładach Grummana Jaguar był pierwszym samolotem o zmiennej geometrii skrzydeł zbudowanym dla Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. Był to stosunkowo niewielki samolot, o krótkim, „grubym” kadłubie, podobnym nieco do wcześniejszej konstrukcji Grummana F9F Panther. Pojedynczy silnik turboodrzutowy miał dwa wloty powietrza zamontowane symetrycznie po obu stronach kadłuba. Skrzydło w układzie górnopłatu mogło przyjąć jedną z dwóch pozycji – skos 13,5° do startu i lądowania oraz 42,5°. Usterzenie tylne miało kształt litery „T”, taka konfiguracja samolotu powodowała, że sprawiał on podobne problemy w pilotażu co wcześniejszy Bell X-5 i bardzo łatwo wpadał w niekontrolowany korkociąg. Innym źródłem problemów był silnik Westinghouse J40, cieszący się złą sławą. Projektując Jaguara zakładano, że silnik będzie osiągał moc 49 kN, w rzeczywistości było to jedynie 30,2 kN.
XF10F-1 nie był uzbrojony, ale planowano, że wersje produkcyjne zostaną uzbrojone w cztery działka 20 mm.
Jedynym pilotem, który latał na Jaguarze był oblatywacz Corwin „Corky” Meyer. Swoje doświadczenie określił jako interesujące, ponieważ była w nim (w samolocie) cała masa problemów. Według Meyera jedyną rzeczą, która działała bezbłędnie, był nowatorski wówczas mechanizm zmiany geometrii skrzydeł. Był on dużo bardziej skomplikowany niż mechanizm użyty w późniejszy czasie w samolotach General Dynamics F-111, F-14 i Panavia Tornado.
Pierwszy lot jedynego prototypu XF-10F odbył się 19 maja 1952. Samolot wykonał łącznie 32 loty, ale na początku 1953 roku Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych zakończyła program XF-10F z powodu braku oczekiwanych rezultatów. Zdecydowano, że lepszym rozwiązaniem będzie budowa większych lotniskowców z dłuższymi pasami startowymi, wyposażonych w parowe katapulty startowe.