Gronowiec szary
Gronowiec szary (Botrytis cinerea Pers.) – gatunek grzybów z rodziny twardnicowatych (Sclerotiniaceae)[1]. Według ankiety przeprowadzonej wśród fitopatologów przez czasopismo „Molecular Plant Pathology” w 2012 r. gatunek ten znalazł się na drugim miejscu gatunków grzybów o największym znaczeniu w gospodarce człowieka[2].
 Konidiofory z konidiami na winogronach | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gronowiec szary |
| Nazwa systematyczna | |
| Botrytis cinerea Pers. Ann. Bot. (Usteri) 1: 32 (1794) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Botrytis, Sclerotiniaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
- Botrytis cinerea Pers. 1794 subsp. cinerea
- Botrytis cinerea subsp. sclerotiophila (Klotzsch) Sacc. 1881
- Botrytis cinerea Pers. 1794 var. cinerea
- Botrytis cinerea var. dianthi Voglino
- Botrytis cinerea var. sclerotiophila (Klotzsch) Sacc. 1886
- Polyactis sclerotiophila Klotzsch 1873[3].
Jest anamorfą bliżej nieokreślonego gatunku z rodzaju Botryotinia[4].
Rozwój
edytujZ zarodników kiełkujących na powierzchni rośliny rozwijają się strzępki rostkowe, które przez naturalne szczeliny w tkankach bądź przez uszkodzenia wnikają do wnętrza rośliny, pobierając z niej substancje pokarmowe. Na powierzchni tworzą szary, pylasty nalot składający się z bardzo licznych konidioforów, na końcach których wytwarzane są bezpłciowo ogromne ilości zarodników konidialnych dokonujących dalszych infekcji. Zarodniki przenoszone są przez prądy powietrza, krople deszczu i w różny inny sposób. Wytwarzane są zarówno makrokonidia, jak i mikrokonidia. Te pierwsze są jednokomórkowe, bezbarwne, o elipsoidalnym kształcie i rozmiarach 9–15 × 6,5–10 μm. Oprócz konidiów na powierzchni wytwarzane są także (dużo rzadziej) formy przetrwalnikowe – skleroty o barwie od ciemnobrunatnej do czarnej. Gdy wykiełkują tworzą się na nich owocniki typu apotecjum z charakterystycznym trzonkiem. W apotecjach powstają zarodniki płciowe – askospory. Są jednokomórkowe, bezbarwne, elipsoidalne i mają rozmiar 9–12 × 4–6 μm[5].
Znaczenie
edytujGatunek rozprzestrzeniony na całym świecie. Poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach, a także na niektórych wyspach[6].
Saprotrof i pasożyt. Rozwija się na resztkach roślin, korzeni, sadzonkach, nasionach, owocach, kwiatach, kwiatostanach. Atakuje bardzo wiele gatunków roślin[7], wywołując chorobę zwaną szarą pleśnią. Choroba ta rozwija się u różnego rodzaju uprawianych roślin: w sadach, winnicach, ogrodach, na polach uprawnych, u roślin doniczkowych, w szkółkach leśnych, a także w przechowalniach owoców i warzyw i wywołuje duże szkody gospodarcze. Rozwija się także na roślinach dziko rosnących.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-12-28] (ang.).
- ↑ R. Dean, Z.A. Pretorius J.A. Van Kan, The Top 10 fungal pathogens in molecular plant pathology, „Mol. Plant Pathol.”, 4, 13, 2012, s. 414–430, DOI: 10.1111/j.1364-3703.2011.00783.x, PMID: 22471698 (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2016-06-02] (ang.).
- ↑ Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ Marek Grabowski, Choroby drzew owocowych, Kraków: Wyd. Plantpress, 1999, ISBN 83-85982-28-0.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-05-02].
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.