Giovanni Paisiello

Giovanni Paisiello
Data i miejsce urodzenia	9 maja 1740 ; Tarent
Data i miejsce śmierci	5 czerwca 1816 ; Neapol
Gatunki	klasycyzm
Zawód	kompozytor
	Multimedia w Wikimedia Commons

Giovanni Paisiello, inaczej Paesiello (ur. 9 maja 1740 w Tarencie, zm. 5 czerwca 1816 w Neapolu) – włoski kompozytor epoki klasycyzmu.

Życiorys

Kształcił się w Conservatorio di Sant'Onofrio w Neapolu. W latach 1776–1784 był nadwornym kompozytorem Katarzyny II w Petersburgu. Od 1784 był kapelmistrzem i kompozytorem króla neapolitańskiego Ferdynanda IV. Od 1801 przez rok pełnił tę samą funkcję na dworze cesarskim Napoleona. W 1784 gościł w Warszawie, gdzie wykonał swoje oratorium La Passione di Gesú Cristo. W 1810 zajął miejsce zmarłego Haydna w Akademii Francuskiej.

Skomponował ponad 100 oper. Większość z nich stanowią opery buffa^[1]. Do najbardziej znanych należą: La serva padrona (1781), Cyrulik sewilski (1782) (bardziej znane są oparte na tych samych librettach opery Pergolesiego i Rossiniego), Nitteti (1777) i Nina (1789). Poza tym komponował dzieła kościelne, koncerty i utwory na harfę.

Opery

(na podstawie materiału źródłowego^[2])

Il ciarlone (12.5.1764 Bolonia)
I francesi brillanti (24.6.1764 Bolonia)
Madama l'umorista, o Gli stravaganti (26.1.1765 Modena)
L'amore in ballo (karnawał 1765 Wenecja)
I bagni d'Abano (wiosna 1765 Parma)
Demetrio (Pasqua 1765 Modena)
Il negligente (1765 Parma)
Le virtuose ridicole (1765 Parma)
Le nozze disturbate (karnawał 1776 Wenecja)
Le finte contesse (2.1766 Rzym) [Il Marchese di Tulissano?]
La vedova di bel genio (wiosna 1766 Neapol)
L'idolo cinese (wiosna 1767 Neapol)
Lucio Papirio dittatore (lato 1767 Neapol)
Il furbo malaccorto (zima 1767 Neapol)
Le 'mbroglie de la Bajasse (1767 Neapol)
Alceste in Ebuda, ovvero Olimpia (20.1.1768 Neapol)
Festa teatrale in musica (31.5.1768 Neapol) [Le nozze di Peleo e Tetide]
La luna abitata (lato 1768 Neapol)
La finta maga per vendetta (jesień? 1768 Neapol)
L'osteria di Marechiaro (1768 Neapol)
La serva fatta padrona (lato 1769 Neapol) [wersja Le 'mbroglie de la Bajasse]
Don Chisciotte della Mancia (lato 1769 Neapol)
L'arabo cortese (zima 1769 Neapol)
La Zelmira, o sia La marina del Granatello (lato 1770 Neapol)
Le trame per amore (7.10.1770 Neapol)
Annibale in Torino (16.1.1771 Turyn)
La somiglianza de' nomi (wiosna 1771 Neapol)
I scherzi d'amore e di fortuna (lato 1771 Neapol)
Artaserse (26.12.1771 Modena)
Semiramide in villa (karnawał 1772 Rzym)
Motezuma (1.1772 Rzym)
La Dardanè (wiosna 1772 Neapol)
Gli amante comici (jesień 1772 Neapol)
Don Anchise Campanone (1773 Wenecja) [wersja Gli amante comici]
L'innocente fortunata (Karnawał 1773 Wenecja)
Sismano nel Mogol (karnawał 1773 Mediolan)
Il tamburo (wiosna 1773 Neapol) [Il tamburo notturno]
Alessandro nell'Indie (26.12.1773 Modena)
Andromeda (karnawał 1774 Mediolan)
Il duello (wiosna 1774 Neapol)
Il credulo deluso (jesień 1774 Neapol)
La frascatana (jesień 1774 Wenecja) [L'infante de Zamora]
Il divertimento dei numi (4.12.1774 Neapol)
Demofoonte (karnawał 1775 Wenecja)
La discordia fortunata (Karnawał 1775 Wenecja) [L'avaro deluso]
L'amor ingegnoso, o sia La giovane scaltra (karnawał 1775 Padwa)
Le astuzie amorose (wiosna 1775 Neapol)
Socrate immaginario (jesień 1775 Neapol)
Il gran Cid (3.11.1775 Florencja)
Le due contesse (3.1.1776 Rzym)
La disfatta di Dario (karnawał 1776 Rzym)
Dal finto il vero (wiosna 1776 Neapol)
Nitteti (28.1.1777 Sant Petersburg)
Lucinda e Armidoro (jesień 1777 Sant Petersburg)
Achille in Sciro (6.2.1778 Sant Petersburg)
Lo sposo burlato (24.7.1778 Sant Petersburg)
Gli astrologi immaginari (14.2.1779 Sant Petersburg) [Le philosophe imaginaire]
Il matrimonio inaspettato (1779 Kamienny Ostrow) [La contadina di spirito]
La finta amante (5.6.1780 Mohylew) [Camiletta]
Alcide al bivio (6.12.1780 Sant Petersburg)
La serva padrona (10?.9.1781 Carskie Sioło)
Il duello comico (1782 Carskie Sioło) [wersja Il duello]
Il barbiere di Siviglia, ovvero La precauzione inutile (26.9.1782 Sant Petersburg)
Il mondo della luna (1782 Kamienny Ostrow)
Il re Teodoro in Wenecja (23.8.1784 Wiedeń)
Antigono (12.10.1785 Neapol)
La grotta di Trofonio (12.1785 Neapol)
Olimpiade (20.1.1786 Neapol); opera napisana dla kastrata Gaspare’a Pacchiarottiego (1744–1821)
Le gare generose (wiosna 1786 Neapol) [Gli schiavi per amore; Le bon maître, ou L'esclave par amour]
Pirro (12.1.1787 Neapol)
Il barbiere di Siviglia, ovvero La precauzione inutile (1787 Neapol)
La modista raggiratrice (jesień 1787 Neapol) [La scuffiara amante, o sia Il maestro di scuola Neapoltano; La scuffiara raggiratrice]
Giunone e Lucina (8.9.1787 Neapol)
Fedra (1.1.1788 Neapol)
L'amor contrastato (Karnawał 1789 Neapol) [L'amor contrastato o sia La molinarella]
Catone in Utica (5.2.1789 Neapol)
Nina, o sia La pazza per amore (25.6.1789 Caserta)
I zingari in fiera (21.11.1789 Neapol)
Le vane gelosie (wiosna 1790 Neapol)
Zenobia in Palmira (30.5.1790 Neapol)
La molinara (1790 Wiedeń) [wersja L'amor contrastato]
Nina, o sia La pazza per amore [wersja] (1790 Neapol); napisana specjalnie dla Celeste Coltellini (mezzosopran)
Ipermestra (6.1791 Padwa)
La locanda (16.6.1791 Londyn Pantheon) [La locanda di falcone; Lo stambo in Berlina]
I giuochi d'Agrigento (16.5.1792 Wenecja)
Il fanatico in Berlina (1792 Neapol) [wersja La locanda]
Il ritorno d'Idomeneo (jesień 1792 Perugia)
Elfrida (4.11.1792 Neapol) [Adevolto]
Elvira (12.1.1794 Neapol)
Didone abbandonata (4.11.1794 Neapol)
Nina, o sia La pazza per amore [wersja 2] (1795 Neapol)
Chi la dura la vince (9.6.1797 Mediolan)
La Daunia felice (26.6.1797 Foggia)
Andromaca (4.11.1797 Neapol)
L'inganno felice (1798 Neapol)
Proserpine (28.3.1803 Paryż)
Elisa (19.3.1807 Neapol) [+ Mayr]
I pittagorici (19.3.1808 Neapol)

Przypisy

↑ Franz Brendel: Zarysy historyi muzyki. Władysław Tarnowski (tłum.). Lipsk: Paweł Rhode, 1866, s. 75.
↑ dzieła Giovanniego Paisella [1]

Linki zewnętrzne

Giovanni Paisiello – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Giovanni Paisiello w bazie AllMusic (ang.)
Giovanni Paisiello – nuty w bibliotece Polona

[1] Franz Brendel: Zarysy historyi muzyki. Władysław Tarnowski (tłum.). Lipsk: Paweł Rhode, 1866, s. 75.

[2] zieła Giovanniego Paisella [1]

[1]

[2]