Gacrux
Gacrux (Gamma Crucis, γ Cru) – trzecia co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Krzyża Południa (wielkość gwiazdowa: 1,64m). Odległa od Słońca o około 89 lat świetlnych.
| γ Crucis | |||||||||||||||||||||
 Gacrux (u góry zdjęcia) spośród gwiazd Krzyża Południa wyróżnia czerwonawa barwa | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
12h 31m 09,960s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
-57° 06′ 47,57″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−265,08 ± 0,12 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
21,00 ± 0,10 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
M3,5 III[1] | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Temperatura |
3400 K[2] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
7422 pc[3] | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,1527[3] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Nazwa
edytujNazwa własna gwiazdy Gacrux jest nowoczesnym, sztucznym tworem pochodzi z połączenia pierwszej sylaby oznaczenia Bayera „Gamma” i łacińskiej nazwy gwiazdozbioru „Crux”[2][4]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Gacrux dla określenia tej gwiazdy[5].
Z terenów Polski nie można jej obserwować, należy do obiektów widocznych jedynie na południe od 33 stopnia szerokości geograficznej północnej[2].
Charakterystyka
edytujJej wielkość absolutna wynosi −0,58m[3]. Jest to czerwony olbrzym, należący do typu widmowego M3,5 III. Jego temperatura to około 3400 K, masa ok. 3 mas Słońca, a promień 113 promieni Słońca, czyli ok. 79 mln km. Jasność gwiazdy wynosi ok. 1500 jasności Słońca. Gacrux zakończył syntezę wodoru w hel w jądrze, a prawdopodobnie także helu w węgiel (wskazuje na to fakt, że jest to gwiazda zmienna półregularna) i zwiększa jasność, przekształcając się w mirydę[2].
Atmosfera tej gwiazdy jest bogata w bar, co zwykle wskazuje, że następuje przepływ materii od bardziej zaawansowanego ewolucyjnie towarzysza. Zazwyczaj ten towarzysz staje się później białym karłem[6]. Jednak taki towarzysz nie został jeszcze odkryty[2].
Gacrux jest gwiazdą wizualnie podwójną, jej optyczny towarzysz ma jasność 6,45m i typ widmowy A3 V[7], lecz znajduje się około czterokrotnie dalej od Słońca[2]. Można go dostrzec już przez lornetkę w odległości 128,9″ od składnika głównego[8]. Washington Double Star Catalog wymienia jeszcze jeden składnik optyczny, gwiazdę C o wielkości 9,74m odległą o 165,7″ od olbrzyma (pomiar z 2010 r.)[8][9].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Gacrux w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i Jim Kaler: Gacrux. STARS. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
- ↑ a b c d Anderson E., Francis C.: HIP 61084. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2017-12-08]. (ang.).
- ↑ Crux, the southern cross. W: Ian Ridpath: Star Tales. James Clarke & Co., 1988. ISBN 978-0-7188-2695-6.
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2017-12-08].
- ↑ A.E. Gomez i inni, Absolute magnitudes and kinematics of barium stars, „Astronomy and Astrophysics”, 319, 1997, s. 881–885, Bibcode: 1997A&A...319..881G (ang.).
- ↑ HD 108925 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b Mason et al.: WDS J12312-5707A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ CPD-56 5276 w bazie SIMBAD (ang.)
Linki zewnętrzne
edytuj- Gacrux na stronie SolStation (ang.)