Franz Joseph von Thurn und Taxis

Franciszek Józef był najstarszym synem księcia Alberta von Thurn und Taxis i jego małżonki arcyksiężnej Małgorzaty Klementyny Austriackiej, córki Józefa Karola Ludwika Austriackiego i księżniczki Klotyldy Marii Sachsen-Coburg-Saalfeld. Na chrzcie nadano księciu imiona na cześć cesarza Franciszka Józefa, który był jednym z ojców chrzestnych^[2]. Książę Franciszek Józef miał siedmioro rodzeństwa: sześciu braci i jedną siostrę. Jeden z jego braci, książę Max Emanuel von Thurn und Taxis (1902-1994), wstąpił do klasztoru i został benedyktynem, inny Filip Ernest poślubił księżniczkę Eulalię von Thurn und Taxis w atmosferze skandalu, wszak księżniczka Eulalia była narzeczoną kolejnego z braci Raphaela Rainera.

Po odbytej edukacji pod okiem prywatnych nauczycieli i zdaniu egzaminu maturalnego studiował książę w semestrze zimowym 1912 roku na uniwersytetach w Strasburgu i Lipsku. Z powodu wybuchu I wojny światowej Franciszek Józef był zmuszony przerwać naukę. W dniu 6 sierpnia 1914 roku udał się na punkt mobilizacyjny elitarnego pruskiego oddziału Gardes du Corps. W toku działań wojennych został awansowany do stopnia porucznika a po zakończeniu wojny w 1919 roku powrócił z powrotem do Ratyzbony^[3]. Po wojnie w dniu 23 listopada 1920 książę Franciszek Józef von Thurm und Taxis poślubił księżniczkę Elżbietę de Bragança, z którą to zamieszkał na zamku Neueglofsheim w Thalmässing. W nowym miejscu zamieszkania udało się księciu Franciszkowi rozwinąć swoje zainteresowania i pasje do polowania, historii i sztuki. Powstała też jego rozległa prywatna biblioteka, która stała się z czasem biblioteką domu Thurn und Taxis.

Z małżeństwa z Elżbietą urodziło się księciu pięcioro dzieci, z czego czworo dożyło wieku dorosłego. W chwili wybuchu II wojny światowej liczył książę 46 lat. Do końca czerwca 1940 roku uczestniczył w zachodniej kampanii przeciwko Francji, a potem przez dwa i pół roku stacjonował tamże do chwili wydania przez Hitlera dekretu zakazującego arystokracji udziału w działaniach militarnych III Rzeszy, opublikowanego 31 marca 1944 przez feldmarszałka Wilhelma Keitla^[4]. Jedyny syn księcia Franciszka Józefa, Gabriel zginął 17 grudnia 1942 roku w Bitwie pod Stalingradem w wieku zaledwie 20 lat.

 

Po wojnie książę Franciszek Józef większość czasu spędzał w swoim rodzinnym domu, z wyjątkiem zim, które spędzał w Ratyzbonie na zamku św. Emmerama. Oprócz zajmowania się rodzinnym majątkiem książę coraz bardziej poświęcał się badaniom nad historią miasta Ratyzbona, dawnego opactwa św. Emmerama i domowej siedziby rodu. W dniu 21 grudnia 1963 roku książę otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Ratyzbona w uznaniu dla jego wysokich zasług w sprawach gospodarczych, społecznych i kulturalnych^[5]. Był książę także honorowym członkiem Katolickiego Stowarzyszenia Studenckiego KDSt.V. Rupertia Regensburg.

Książę Franciszek Józef przeżył swoją małżonkę o niemalże półtora roku. Po długiej chorobie zmarł w dniu 13 lipca 1971 roku i został pochowany w krypcie kaplicy św. Emmerama na zamku w Ratyzbonie. Jedna z ulic w mieście, któremu poświęcił tyle uwagi i pracy, została nazwana jego imieniem. Książę Franciszek Józef zapisał się we wdzięcznej pamięci tych, z którymi dane było mu się zetknąć. Wspominano go ciepło i serdecznie. Miał być, jak wspomina go jeden z jego lokajów, tego typu człowiekiem jakich już nie ma^[6]. Jego życie było świadectwem jego pasji. Wielkiej pasji do polowania, której pozostał wierny do końca. Krótko przed śmiercią wyraził pragnienie, aby ponownie móc kontynuować swoją ukochaną sztukę polowania^[7]. Książę Franciszek Józef był bardzo popularny i lubiany wśród mieszkańców nie tylko miasta Ratyzbona. Uchodził za człowieka przystępnego, łatwo nawiązującego kontakty. Nie lubił pompy, był raczej spokojny, a nawet nieśmiały"^[8].

• Wolfgang Behringer: Thurn und Taxis, Die Geschichte ihrer Post und ihrer Unternehmen, München, Zürich 1990.
• Desmond Chapman-Huston, Ludwig II: Der verrückte König von Bayern., Dorset Press, New York 1990.
• Martin Dallmeier, Martha Schad: Das Fürstliche Haus Thurn und Taxis, 300 Jahre Geschichte in Bildern, Verlag Friedrich Pustet, Regensburg 1996.