Fort Dębe

Ten artykuł od 2022-12 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Fort Dębe został zbudowany przez Rosjan w okresie poprzedzającym I wojnę światową. Budowę fortu, zaprojektowanego przez gen. inż. Wieliczkę, podjęto w roku 1901 i kontynuowano do wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej w roku 1904. Prace podjęto ponownie w roku 1909. Mimo tak długiego czasu prac budowa fortu nigdy nie została w pełni ukończona.

Fort Dębe, znajdujący się w połowie odcinka między twierdzami w Modlinie i Zegrzu stanowił uzupełnienie Warszawskiego Rejonu Fortecznego, opierającego się na trójkącie twierdz: Modlina, Zegrza i Warszawy. Zbudowany został na planie trapezu, materiałem użytym do budowy był beton. Wybudowano jedną z dwóch części koszar wraz z kaponierą szyjową, dwa dużych rozmiarów tradytory (półkaponiery) z betonowymi wieżami obserwacyjnymi, dwie kaponiery przeciwskarpowe oraz poternę łączącą część obiektów. Na wale głównym fortu zamontowano półpancerne stanowiska obserwacyjne. Fort otaczała sucha fosa.

W roku 1915 pod fort podeszły wojska niemieckie. Fort był ostrzeliwany z ciężkiej artylerii m.in. największych moździerzy kalibru 42cm. Śladem tego ostrzału jest duże uszkodzenie w lewej części przeciwskarpy oraz małe uszkodzenie fragmentu stropu koszar^[1].Załoga odparła kilka szturmów, po czym wykonawszy główne zadanie – odwrót wojsk własnych – opuściła umocnienia, ale nie zdołała wysadzić umocnień. 7 sierpnia 1915 roku Niemcy zajęli fort.

Umocnienie przetrwało obie wojny w bardzo dobrym stanie. Obecny stan to efekt wysadzenia przez saperów w trakcie lub po zakończeniu II wojny światowej. Zniszczone są schrony pogotowia na wałach, poterna na połączeniu z przeciwskarpą oraz wejście do lewej kaponiery przeciwskarpowej.

Obecnie teren wokół fortu zajmują ogródki działkowe. Teren jest prywatny i nie jest udostępniony do zwiedzania.

Fort Dębe jest wpisany do rejestru zabytków województwa mazowieckiego pod numerem A-1368 z 2017-01-27^[2].