[go: up one dir, main page]

Enrico Bombieri

włoski matematyk

Enrico Bombieri (ur. 26 listopada 1940 roku w Mediolanie) – włoski matematyk, laureat Medalu Fieldsa z 1974 roku. Specjalizuje się w analitycznej teorii liczb, geometrii algebraicznej, analizie zespolonej i teorii grup.

Enrico Bombieri
Ilustracja
Enrico Bombieri
Państwo działania

 Włochy
 Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

26 listopada 1940
Mediolan

Specjalność: analityczna teoria liczb, geometria algebraiczna, analiza zespolona i teoria grup
Uczelnia

Uniwersytet w Pizie

Okres zatrudn.

1966–1974

Uczelnia

Scuola Normale Superiore di Pisa

Okres zatrudn.

1974–1977

Instytut badawczy

Institute for Advanced Study

Okres zatrudn.

1977–2011

Uczelnia
Nagrody

Medal Fieldsa (1974)
Premio Feltrinelli(inne języki) (1976)
Nagroda Balzana (1980)
Premio Internazionale Pitagora (2006)
Joseph L. Doob Prize(inne języki) (2008)
King Faisal International Prize(inne języki) (2010)
Nagroda Crafoorda (2020)

Życiorys

edytuj

Urodził się 26 listopada 1940 roku w Mediolanie. Matematyką zainteresował się dość wcześnie, mając 13 lat studiował podręcznik z teorii liczb[1]. W 1963 roku uzyskał doktorat na Uniwersytecie Mediolańskim (jego promotorem był Giovanni Ricci(inne języki)[2])[3].

W roku 1964 wyjechał do University of Cambridge, gdzie pogłębiał swoją wiedzę z teorii liczb u Harolda Davenporta(inne języki), a w 1995 został profesorem na Uniwersytecie w Cagliari[4]. W latach 1966–1974 był profesorem na Uniwersytecie w Pizie, a w okresie 1974–1977 w Scuola Normale Superiore di Pisa. W 1977 roku przeniósł się do Institute for Advanced Study, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę w 2011 roku[5].

Wypromował 6 doktorów, wśród nich byli m.in. Umberto Zannier, Fabrizio Catanese(inne języki), Roberto Dvornicich(inne języki) i włoski senator Luciano Modica(inne języki)[2].

Bombieri jest pierwszym Włochem uhonorowanym Medalem Fieldsa[6].

Publikacje i osiągnięcia

edytuj

Autor ponad 160 artykułów naukowych i 3 książek (w tym napisanej wspólnie z Walterem Gublerem(inne języki) Heights in Diophantine Geometry[7] za którą otrzymali Joseph L. Doob Prize(inne języki)[8]). Swoje prace publikował m.in. w „Acta Arithmetica”, „American Journal of Mathematics”, „Duke Mathematical Journal”, „Communications on Pure and Applied Mathematics”, „Mathematische Annalen”, „Publications mathématiques de l'IHÉS” oraz najbardziej prestiżowych czasopismach matematycznych świata: „Annals of Mathematics”, „Journal of the American Mathematical Society", „Acta Mathematica” i „Inventiones Mathematicae[9].

Medal Fieldsa otrzymał za wkład w teorię liczb pierwszych, lokalną hipotezę Bieberbacha(inne języki), teorię funkcji wielu zmiennych zespolonych oraz teorię równań różniczkowych cząstkowych i powierzchni minimalnych – w szczególności za wkład w rozwiązanie problemu Bernsteina(inne języki) w wyższych wymiarach[10].

Znany jest w szczególności z twierdzenia Bombieriego-Winogradowa, będącego jednym z klasycznych wyników teorii sit udoskonalających twierdzenie Dirichleta o liczbach pierwszych w postępach arytmetycznych[11][12]. Twierdzenie to często może stanowić substytut dla uogólnionej hipotezy Riemanna w dowodach innych twierdzeń[13][14].

Bombieri zajmował się również aproksymacją diofantyczną i geometrią diofantyczną(inne języki), badając zagadnienia dotyczące rozwiązywania równań i nierówności w zbiorach liczb całkowitych i wymiernych. Niektóre z nich, w szczególności te związane z teorią liczb pierwszych, mają potencjalne zastosowania praktyczne w kryptografii oraz bezpieczeństwie transmisji i identyfikacji danych[5].

Wyróżnienia

edytuj

Bombieri był wielokrotnie nagradzany. Otrzymał:

W 1974 roku wygłosił wykład plenarny (związany z otrzymanym wówczas Medalem Fieldsa) na Międzynarodowym Kongresie Matematyków[18].

Jest członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk (od 1979 roku[19]), Francuskiej Akademii Nauk (od 1984 roku[20]), Academia Europea (od 1995 roku[21]), National Academy of Sciences (od 1996 roku[22]) i Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk[23].

Zainteresowania pozanaukowe

edytuj

Bombieri jako młody człowiek interesował się botaniką alpejską, w szczególności roślinami z rodziny storczykowatych. Jest też malarzem. Za młodu eksperymentował z rysunkami ołówkiem i akwarelami, a w podróże zabierał ze sobą farby i pędzle. Po przeprowadzce do Stanów Zjednoczonych zapisał się na studia z malarstwa i grafiki w Mercer County Community College(inne języki). Bombieri maluje ludzi, zwierzęta i krajobrazy. Jego obrazy określane są jako surrealistyczne lub celowo dwuznaczne, choć przyjmuje także zamówienia na portrety. Jedna z prac, z której jest szczególnie dumny, przedstawia gigantyczną szachownicę nad jeziorem, na której rozmieszczone są figury symbolizujące krytyczny punkt historycznego meczu pomiędzy mistrzem świata Garrim Kasparowem a komputerem szachowym Deep Blue[24].

Przypisy

edytuj
  1. J J O'Connor and E F Robertson, Enrico Bombieri - Biography [online], Maths History [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  2. a b Enrico Bombieri - The Mathematics Genealogy Project [online], Mathematics Genealogy Project [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  3. Enrico Bombieri [online], Encyclopaedia Britannica [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  4. a b Professor Enrico Bombieri [online], King Faisal Prize [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  5. a b c Enrico Bombieri - Professor Emeritus [online], Institute for Advanced Study, 9 grudnia 2019 [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  6. Fields Medal to the Normale alumnus Alessio Figalli [online], NormaleNews on the web, 1 sierpnia 2018 [dostęp 2024-10-30].
  7. Enrico Bombieri, Walter Gubler, Heights in Diophantine Geometry, New Mathematical Monographs, Cambridge: Cambridge University Press, 2006, ISBN 978-0-521-71229-3 [dostęp 2024-10-27].
  8. a b Browse Prizes and Awards - Joseph L. Doob Prize [online], American Mathematical Society [dostęp 2024-10-27] (ang.).
  9. Enrico Bombieri - Author Profile - zbMATH Open [online], zbMATH Open [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  10. a b Fields Medals 1974 [online], International Mathematical Union [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  11. Enrico Bombieri, On the large sieve, „Mathematika”, 12, 1965, s. 201-225, ISSN 0025-5793 [dostęp 2024-10-27] (ang.).
  12. Enrico Bombieri, Le grand crible dans la théorie analytique des nombres, „Astérisque”, 18, Société Mathématique de France, 1974 [dostęp 2024-10-27] (fr.).
  13. J. Friedlander, H. Iwaniec, Opera de Cribro, American Mathematical Society, 2010, s. xiv (ang.).
  14. A.C. Cojocaru, M.R. Murty, An Introduction to Sieve Methods and Their Applications, Cambridge University Press, 2005, s. 156 (ang.).
  15. Enrico Bombieri [online], Crafoord Prize [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  16. Enrico Bombieri: 1980 Balzan Prize for Mathematics [online], Fondazione Internazionale Premio Balzan [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  17. Premi Feltrinelli 1950-2011 [online], Accademia Nazionale dei Lincei [dostęp 2024-10-27] (wł.).
  18. ICM Plenary and Invited Speakers - Enrico Bombieri [online], International Mathematical Union [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  19. Professor Enrico Bombieri [online], American Academy of Arts and Sciences, 27 września 2024 [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  20. Enrico Bombieri [online], Académie des sciences [dostęp 2024-10-23] (fr.).
  21. Academy of Europe: Bombieri Enrico [online], Academia Europaea [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  22. Enrico Bombieri – NAS [online], National Academy of Sciences [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  23. Enrico Bombieri [online], Kungl. Vetenskapsakademien [dostęp 2024-10-23] (ang.).
  24. Enrico Bombieri – Mathematician [online], Italy On This Day, 26 listopada 2018 [dostęp 2024-10-27] (ang.).