Elie Wiesel

Elie Wiesel
	; Elie Wiesel (2012)
Data i miejsce urodzenia	30 września 1928 ; Syhot Marmaroski
Data i miejsce śmierci	2 lipca 2016 ; Nowy Jork
Narodowość	żydowska
Język	jidysz, francuski, hebrajski, angielski
Alma Mater	Sorbona
Dziedzina sztuki	literatura
Gatunek	powieść, opowiadanie, dramat, esej
	Ważne dzieła
	Un di Welt Hot Geszwign,; La nuit,; La ville de la chance,; Le mendiant de Jerusalem,; Le testament d’un poete juif assassine,; L’oublie
	Odznaczenia
	Nagrody
	Pokojowa Nagroda Nobla
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Elie Wiesel, właśc. Eliezer Wiesel (ur. 30 września 1928 w Syhocie Marmaroskim, zm. 2 lipca 2016 w Nowym Jorku^[1]) – amerykański pisarz i dziennikarz żydowskiego pochodzenia, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1986). Był profesorem nauk humanistycznych w Boston University^[2].

Życiorys

Urodził się w Rumunii, w ortodoksyjnej rodzinie chasydów. Miał trzy siostry.

W czasie II wojny światowej był więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych Auschwitz i Buchenwald^[3]. W Birkenau zginęły jego matka i siostra, a w Buchenwaldzie jego ojciec^[3]. Po wojnie wyjechał do Francji, gdzie studiował na Sorbonie i rozpoczął pracę dziennikarską jako współpracownik czasopism francuskich i izraelskich. W 1956 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1963 otrzymał obywatelstwo amerykańskie.

Był przewodniczącym amerykańskiej Presidential Commission on the Holocaust, później przemianowanej na U.S. Holocaust Memorial Council. Swoją działalność społeczno-polityczną i twórczość poświęcił martyrologii Żydów, ofiar zarówno nazizmu, jak i stalinizmu. Był inicjatorem budowy United States Holocaust Memorial Museum.

Napisał ponad 40 utworów, m.in. powieści, Un di Welt Hot Geszwign (A świat pozostał milczący, 1956), La nuit (Noc, 1958) La ville de la chance (1962), Le mendiant de Jerusalem (1968), Le testament d’un poete juif assassine (1980), L’oublie (1989), opowiadania, dramaty, opowieści chasydzkie i talmudyczne, eseje. W 1986 otrzymał pokojową Nagrodę Nobla. W Stanach Zjednoczonych otrzymał w 1986 Congressional Gold Medal of Achievement.

Był aktywnym syjonistą. W 1997 otrzymał odznaczenie Guardian of Zion Award. Prawdopodobnie po wojnie w latach 40. współpracował także z terrorystyczną organizacją Irgun, która dokonała głośnego zamachu na hotel King David w Jerozolimie.

W 2008 fundacja Wiesela straciła ponad 15 milionów dolarów (czyli prawie całe swoje zasoby finansowe) w wyniku działań piramidy Bernarda Madoffa, którego fundusz zarządzał jej majątkiem^[4]^[5].

Odznaczenia

Medal Wolności (USA, 1992)^[6]
Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja, 2001)^[7]
Krzyż Wielkiego Oficera Orderu Legii Honorowej (Francja, 1990)^[7]
Krzyż Komandorski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1984)^[7]
Krzyż Wielkiego Oficera Orderu Gwiazdy (Rumunia, 2002)^[7]^[8]
Krzyż Komandorski Orderu Zasługi (Węgry, 2004)^[7]
Kawaler Komandor Orderu Imperium (Wlk. Brytania, 2006)
Medal Prezydencki Wyróżnienia (Izrael, 2013)^[9]
Krzyż Wielkiego Oficera Orderu Zasługi (Niemcy, 2014)^[10]

Przypisy

↑ RonenR. Shnidman RonenR., Elie Wiesel, Nobel Peace Prize laureate and renowned Holocaust survivor, dies at 87, „Ha-Arec”, 2 lipca 2016 [dostęp 2016-07-02] (ang.).
↑ MichaelM. Zank MichaelM., Elie Wiesel (1928-2016) [online], Elie Wiesel Center for Jewish Studies [dostęp 2020-01-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-21] .
↑ ^a ^b Elie Wiesel, Holocaust Survivor And Nobel Laureate, Dead At 87 [online], HUFFINGTON POST, 26 stycznia 2017 [dostęp 2019-03-16] (ang.).
↑ Wiesel Foundation loses nearly everything in Madoff scheme. news.yahoo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-27)]. (en).
↑ USA – Fundacja Wiesela oszukana przez Madoffa – lewica.pl.
↑ Elie Wiesel receives Presidential Medal of Freedom. c-span.org. [dostęp 2018-05-09].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Elie Wiesel Timeline and World Events: From 1952. ushmm.org. [dostęp 2018-05-09]. (ang.).
↑ Persoane decorate. presidency.ro. [dostęp 2018-05-09]. (rum.).
↑ Peres-awards-Elie-Wiesel-the-Presidential-Medal-of-Distinction. The Jerusalem Post. [dostęp 2018-05-09]. (ang.).
↑ Steinmeier überreicht Elie Wiesel Bundesverdienstkreuz. rp-online.de. [dostęp 2018-05-09]. (niem.).

[1] RonenR. Shnidman RonenR., Elie Wiesel, Nobel Peace Prize laureate and renowned Holocaust survivor, dies at 87, „Ha-Arec”, 2 lipca 2016 [dostęp 2016-07-02] (ang.).

[2] MichaelM. Zank MichaelM., Elie Wiesel (1928-2016) [online], Elie Wiesel Center for Jewish Studies [dostęp 2020-01-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-21] .

[huffingtonpost-3] Elie Wiesel, Holocaust Survivor And Nobel Laureate, Dead At 87 [online], HUFFINGTON POST, 26 stycznia 2017 [dostęp 2019-03-16] (ang.).

[4] Wiesel Foundation loses nearly everything in Madoff scheme. news.yahoo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-27)]. (en).

[5] USA – Fundacja Wiesela oszukana przez Madoffa – lewica.pl.

[6] Elie Wiesel receives Presidential Medal of Freedom. c-span.org. [dostęp 2018-05-09].

[timeline-7] Elie Wiesel Timeline and World Events: From 1952. ushmm.org. [dostęp 2018-05-09]. (ang.).

[8] Persoane decorate. presidency.ro. [dostęp 2018-05-09]. (rum.).

[9] Peres-awards-Elie-Wiesel-the-Presidential-Medal-of-Distinction. The Jerusalem Post. [dostęp 2018-05-09]. (ang.).

[10] Steinmeier überreicht Elie Wiesel Bundesverdienstkreuz. rp-online.de. [dostęp 2018-05-09]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]