Dolina za Bramką

Jest środkową, największą z trzech dolin wciętych w północne stoki Łysanek (pozostałe to Suchy Żleb i Mały Żlebek). Jej wschodnie obramowanie tworzy północno-wschodni grzbiet Łysanek i odgałęziający się od niego Samkowy Grzbiet oddzielający ją od Suchego Żlebu. Od zachodu stoki doliny tworzy północno-zachodni grzbiet Łysanek oraz jego odnoga – grzbiet Pośredniego Wierszyka oddzielający ją od Małego Żlebka. W górnej części dolina nieco zakręca i rozwidla się na dwa ramiona, którymi są Dolinka spod Jatek i Dolinka spod Łysanek. Uchodzi na wysokości ok. 920 m n.p.m. do Rowu Zakopiańskiego, powyżej należącego do Zakopanego osiedla Stare Krzeptówki^[2].

Ma powierzchnię ok. 100 ha i niecałych 2 km długości. Jej zbocza zbudowane są z wapieni i dolomitów. Porasta je las mieszany z dużym udziałem sosny (prawdopodobnie sadzonej). W dolnej części grzbietu Pośredniego Wierszyka (po zachodniej stronie) znajdują się Jasiowe Turnie – skałki o różnych, fantazyjnych kształtach. Dnem doliny płynie Potok zza Bramki, tworząc na wzniesieniach małe kaskady^[3]. W dolinie odkryto trzy jaskinie: Schronisko w Dolinie za Bramką oraz Jasiowy Schron i Dziurę w Jatkach^[4]. Bramka, od której dolina nosi nazwę, została w 1875 roku zburzona na polecenie Towarzystwa Tatrzańskiego w celu poszerzenia drogi. Obecnie tylko wewnątrz doliny można obserwować bramki (miejsca, w których skały tworzą zwężenia dna doliny). Przed wojną istniał znakowany szlak turystyczny (tzw. Perć ponad Skałki) prowadzący z Doliny za Bramką przez grzbiet do Doliny Strążyskiej. Obecnie dolina znajduje się w obszarze ochrony ścisłej Regle Zakopiańskie TPN-u i możliwe jest jedynie przejście znakowanym szlakiem dolnej części doliny^[3]. Z rzadkich w Polsce roślin występują tutaj m.in. storzan bezlistny (ostatnio nie potwierdzono jego występowania, na opisanym stanowisku wyginął) i jarząb nieszpułkowy^[5].

Naprzeciwko wylotu doliny, na wzgórzu o wysokości 912 m n.p.m. znajduje się zabytkowa Chałupa Sabały, w której mieszkał słynny Sabała^[3].

  – odchodzący od Drogi pod Reglami zielony szlak, kończący się ślepo w miejscu rozwidlenia doliny. Czas przejścia: 25 min, ↓ 20 min^[6].

•  
  Widok na dolinę z Pogórza Gubałowskiego
•  
•  

• Za Bramką dolina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 205 .