[go: up one dir, main page]

Carbfix – islandzka firma, która opracowała metodę wychwytywania i rozpuszczania dwutlenku węgla w wodzie oraz jego wtłaczania do podpowierzchniowych bazaltów – jego sekwestracji. Po znalezieniu się pod powierzchnią, związek reaguje ze skałą macierzystą, tworząc stabilne węglany. To zapewnia składowanie gazu w sposób niewpływający na atmosferę.

Carbfix
Państwo

 Islandia

Siedziba

Reykjavík

Data założenia

2007

Położenie na mapie Islandii
Mapa konturowa Islandii, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Carbfix”
64°02′14,6754″N 21°24′03,4881″W/64,037410 -21,400969
Strona internetowa

Początkiem funkcjonowania projektu był rok 2012[1][2][3], kiedy pod ziemię wtłoczono około 200 ton CO2. Wyniki badań opublikowane w 2016 r. wykazały, że 95% zestaliło się w kalcyt w ciągu 2 lat, a wtłoczenie wymagało 25 ton wody na tonę CO2[4][5][6]. Technologię zastosowano w elektrowni Hellisheiði; trwają pracę nad lokacjami w innych częściach Europy.

Temat przedsięwzięcia został poruszony w pierwszej części programu dokumentalnego Zmiany klimatu. Fakty (oryg. Climate change – the facts)[7], w Polsce emitowanym na kanałach BBC Earth i TVP Nauka.

Założyciele i fundusze

edytuj
 
Elektrownia geotermalna Hellisheiði jest pierwszym miejscem realizacji projektu

Firma Carbfix została założona przez ówczesnego prezydenta Islandii – dr Ólafura Ragnara Grímssona, Einara Gunnlaugssona z Reykjavík Energy, Wallace’a S. Broeckera z Uniwersytetu Columbia, Erica H. Oelkersa z CNRS w Tuluzie i Sigurðura Reynira Gíslasona z Uniwersytetu Islandzkiego w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w Islandii[8]. Początkowe finansowanie przedsięwzięcia zapewniło Reykjavik Energy. Oprócz opracowania nowej metody trwałego składowania dwutlenku węgla, celem było szkolenie naukowców[9].

Oprócz Reykjavik Energy, projekt finansowali: Uniwersytet Islandzki, Uniwersytet Columbia, CNRS, fundusz nordycki (11029-NORDICCS), Departament Energii Stanów Zjednoczonych (numer przyznania DE-FE0004847) i Unia Europejska – programem badań i innowacji „Horizon 2020” (dotacje nr 764760 i 764810) oraz za pośrednictwem Komisji Europejskiej projektami: CarbFix (EC coordinated action 283148), Min-GRO (MC-RTN-35488), Delta-Min (PITN-GA-2008-215360) i CO2-REACT (EC Project 317235).

Technologia

edytuj
 
Kalcyt utworzony w bazalcie w wyniku interakcji ze skałą wody z rozpuszczonym w zakładzie Carbfix dwutlenkiem węgla

CO2 jest pobierany bezpośrednio z procesów elektrowni lub wyłapywany filtrami z powietrza atmosferycznego i rozpuszczany w wodzie. Taką wodę wtryskuje się ciśnieniowo pod powierzchnię, gdzie reaguje z wapniem i magnezem obecnymi w skale[10]. Pierwiastki rzadko występują tam w postaci tlenków, co umożliwiałoby reakcje:

  • CaO + CO2 → CaCO3
  • MgO + CO2 → MgCO3

Niemiej krzemiany tych pierwiastków są powszechne w wielu skałach, takich jak bazalt, więc wystąpić może reakcja, jak:

  • Mg2 SiO4 + 2CO2 → 2MgCO3 + SiO2

W rezultacie CO2 jest zatrzymywany bez niebezpiecznych produktów ubocznych.

Koszty

edytuj

Szacuje się, że wiercenie i wtryskiwanie pod wysokim ciśnieniem wody z gazem kosztuje w Hellisheiði mniej niż 25 dolarów za tonę[11][12].

Skutki uboczne

edytuj

Takie działanie wymaga znacznych ilości wody i obecności skał reaktywnych, które nie są dostępne we wszystkich lokalizacjach.

Pobliski wulkan Hengill w wyniku pompowania wody bez CO2 spowodował sekwencję trzęsień ziemi o małej sile; 13 września 2011 r. zgłoszono 250 trzęsień[13].

Zgłaszano trzęsienia ziemi także po wtryskiwaniu na tym obszarze ścieków[14][15]. Sejsmiczność indukowaną w Hellisheiði potwierdzają materiały Światowego Kongresu Geotermalnego w 2010 r[16].

Krytyka

edytuj

W marcu 2023 r. spółka spotkała się z krytyką w islandzkich mediach, po tym jak magazyn Mannlíf ujawnił, że jej rzecznik prasowy był sceptykiem zmian klimatycznych. Ólafur Teitur Guðnason w latach 2004–2007 pracował jako felietonista islandzkiej prawicowej gazety Viðskiptablaðið. W swoich artykułach wyraził wątpliwości odnośnie roli człowieka w globalnym ociepleniu i stwierdził, że relacje mediów na ten temat sieją strach[17]. W odpowiedzi na Facebooku Teitur napisał, że stanowisko było błędne i od tego czasu zmienił zdanie[18][19]. W kolejnym artykule Mannlíf stwierdziło, iż rzeczone felietony posiadają wyraźne cechy fałszywych wiadomości, przedstawiających pseudonaukę jako fakty[20].

Aktualny status

edytuj

Przy elektrowni Hellisheiði zmodernizowano osprzęt spółki w ramach europejskiego projektu CarbFix2, który rozpoczął się w czerwcu 2014 r. Po tym wychwytywany był cały siarkowodór i większość dwutlenku węgla wytwarzanego przez elektrownię. Od 2018 r. jest to 68% H2S i 34% CO2; wstrzykiwanie odbywa się na głębokość 750 metrów. Wyniki pokazują, że większość wtryskiwanych gazów wiąże się w postaci stabilne w czasie krótszym niż jeden rok. Dalsze prace skupiły się na bezpośrednim wychwytywaniu CO2 z atmosfery.

Carbfix jest obecnie zarządzany przez trzech dyrektorów naukowych: Sigurðura Reynira Gíslasona z Uniwersytetu Islandzkiego, Erica H. Oelkersa z CNRS w Tuluzie i Eddę Sif Aradóttir z Reykjavik Energy. Bieżące działania mają na celu upowszechnienie metody, także dzięki wykorzystaniu do rozpuszczania węgla wody morskiej.

Technologia Carbfix jest obecnie wdrażana w trzech nowych zakładach (Hveragerði na Islandii, Kızıldere w Turcji, Bochum w Niemczech) w ramach finansowanego przez Wspólnotę Europejską projektu GECO[21].

W 2019 r. firma Reykjavik Energy uruchomiła spółkę zależną – Carbfix – w celu komercjalizacji tej technologii[22][11].

20 lipca 2021 r. rządy Szwajcarii i Islandii zawarły porozumienie w sprawie wspólnego rozwoju „technologii emisji ujemnej”, polegającej na ekstrakcji CO2 z atmosfery za pośrednictwem spółek Carbfix i Climeworks.

Linki zewnętrzne

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Iceland’s Hellisheidi prepares to start injection at carbon storage project | Industrial Fuels and Power [online], web.archive.org, 27 marca 2012 [dostęp 2023-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2012-03-27].
  2. http://grebeproject.eu/2017/02/09/carbfix-project-gas-rock/
  3. Bergur Sigfusson i inni, Solving the carbon-dioxide buoyancy challenge: The design and field testing of a dissolved CO2 injection system, „International Journal of Greenhouse Gas Control”, 37, 2015, s. 213–219, DOI10.1016/j.ijggc.2015.02.022, ISSN 1750-5836 [dostęp 2023-12-24].
  4. Juerg M. Matter i inni, Rapid carbon mineralization for permanent disposal of anthropogenic carbon dioxide emissions, „Science”, 352 (6291), 2016, s. 1312–1314, DOI10.1126/science.aad8132, ISSN 0036-8075 [dostęp 2023-12-24] (ang.).
  5. Amar Toor, Scientists turn carbon dioxide into stone to combat global warming [online], The Verge, 10 czerwca 2016 [dostęp 2023-12-24] (ang.).
  6. Name}, CO2 injected deep underground turns to rock – and stays there [online], New Scientist [dostęp 2023-12-24] (ang.).
  7. Carbfix in the Media [online], carbfix.com [dostęp 2023-12-24] (ang.).
  8. Sigurdur R. Gíslason i inni, A brief history of CarbFix: Challenges and victories of the project’s pilot phase, „Energy Procedia”, 146, Carbon in natural and engineered processes: Selected contributions from the 2018 International Carbon Conference, 2018, s. 103–114, DOI10.1016/j.egypro.2018.07.014, ISSN 1876-6102 [dostęp 2023-12-24].
  9. http://www.mercurynews.com/science-headlines/ci_18773956
  10. Oelkers, Eric H.; Gislason, Sigurdur R.; Matter, Juerg M. (2008-10-01). "Mineral Carbonation of CO2". Elements. 4 (5): 333–337. doi:10.2113/gselements.4.5.333. ISSN 1811-5209
  11. a b https://eprints.soton.ac.uk/425577/1/Gunnarsson_et_al._IJGGC_manuscript_revised.pdf s. 117-126
  12. This startup has unlocked a novel way to capture carbon—by turning the dirty gas into rocks [online], Fortune [dostęp 2023-12-24] (ang.).
  13. Vatnsdæling veldur skjálftum - RÚV.is [online], RÚV [dostęp 2023-12-24].
  14. Orkuveitan framkallar jarðskjálfta í Henglinum - Vísir [online], visir.is, 21 lutego 2011 [dostęp 2023-12-24] (isl.).
  15. Human made earthquakes in Hengill volcano | Iceland Volcano and Earthquake blog [online], web.archive.org, 21 października 2011 [dostęp 2023-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2011-10-21].
  16. http://b-dig.iie.org.mx/BibDig/P10-0464/pdf/2308.pdf
  17. Svanur Már Snorrason, Samskiptastjóri Carbfix: „Umhverfismál eru ofmetinn málaflokkur - Yfirborð sjávar er ekki að hækka“ - [online], Mannlíf.is, 26 marca 2023 [dostęp 2023-12-24] (isl.).
  18. Hólmfríður Gísladóttir, Sam­skipta­stjóri Car­b­fix var efa­semda­maður í lofts­lags­málum - Vísir [online], visir.is, 28 marca 2023 [dostęp 2023-12-24] (isl.).
  19. Ólafur svarar gagnrýni um fyrri efasemdir [online], www.mbl.is [dostęp 2023-12-24] (isl.).
  20. Svanur Már Snorrason, Sæll Ólafur Teitur: Ná sinnaskipti þín líka til annarra málaflokka? - [online], Mannlíf.is, 28 marca 2023 [dostęp 2023-12-24] (isl.).
  21. Demo Sites – GECO – Geothermal Emission Control [online] [dostęp 2023-12-24] (ang.).
  22. Our story [online], www.carbfix.com [dostęp 2023-12-24] (ang.).