Bitwa pod Zalezianką

Kwaterujący w lesie w okolicy Zalezianki partyzancki oddział Gwardii Ludowej im. Ziemi Kieleckiej dowodzony przez porucznika Ignacego Robb-Narbutta w składzie trzech plutonów, dowodzonych przez: Henryka Kozubskiego, Władysława Staromłyńskiego i Władysława Wasilewskiego, został wykryty przez niemiecki samolot^[2]. W tym czasie w oddziale przebywał sekretarz Kieleckiego Okręgu PPR Mieczysław Kowalski i przedstawiciel Sztabu Głównego GL Franciszek Księżarczyk. Do walki doszło w czasie akcji okrążenia i próby likwidacji oddziału Gwardii Ludowej przez żandarmerię niemiecką. Wobec zdecydowanej przewagi po stronie nieprzyjaciela Franciszek Księżarczyk zadecydował, że każdy pluton będzie przebijał się przez pierścień okrążenia na własną rękę. W czasie walki zabitych zostało 5 partyzantów, wśród których był sekretarz Mieczysław Kowalski. Trzech kolejnych zostało rannych, ale udało się wyjść z okrążenia. Tylko pluton dowodzony przez Henryka Kozubskiego nie poniósł żadnych strat, ponieważ znalazł lukę w pozycjach nieprzyjaciela. Straty po stronie niemieckiej były wyższe i oszacowano je na około 30 zabitych i rannych^[3].

W okresie Polski Ludowej we wsi wzniesiono pomnik upamiętniający poległych w bitwie partyzantów Gwardii Ludowej^[4].

• Kazimierz Sobczak: Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1977.
• Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988.