Araucaria biramulata
gatunek rośliny
Araucaria biramulata – gatunek drzewa iglastego z rodziny araukariowatych. Endemit wyspy Nowa Kaledonia, gdzie odkryty najpierw został w południowej części wyspy, a później na dwóch izolowanych stanowiskach także na jej północy. Rośnie na glebach ultrazasadowych w wilgotnych, wiecznie zielonych lasach na stokach gór od 190 do 1150 m n.p.m., w obszarach o średnich opadach rocznych wynoszących od 1500 do 3000 mm. Ma status gatunku narażonego na wymarcie w czerwonej liście IUCN[4]. Ok. 25% populacji składającej się z kilku tysięcy osobników znajduje się na terenach chronionych. Zagrożeniem dla gatunku jest niszczenie siedlisk z powodu działalności górniczej oraz pożary[4].
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Araucaria biramulata | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Araucaria biramulata J.Buchholz Bull. Mus. Natl. Hist. Nat. II, 21: 279 1949[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Drzewo o pokroju kolumnowym lub stożkowatym, osiągające do 30 m wysokości, z licznymi, szeroko rozpościerającymi się gałęziami, ale korona luźna, na szczycie zaostrzona lub zaokrąglona[5]. Kora na pniu do 2 cm grubości[5], szara do brązowej, łuszcząca się cienkimi[6], poziomymi pasmami[5]. Pędy silnie rozgałęzione na końcach[6][7].
- Liście
- Młodociane igły niespłaszczone, zagięte ku wierzchołkowi pędu i zaostrzone. Dorosłe rozpostarte, łuskowate, jajowatego kształtu z wyraźną żyłką centralną, osiągające długość 7–9 mm i szerokość 5–6 mm, na wierzchołku zaostrzone i zagięte[6][7].
- Szyszki
- Z kwiatami męskimi walcowate, o długości 6–7 cm i średnicy do 2 cm[6][7][5]. Wyrastają na końcach pędów i na początku kwitnienia skierowane są ku górze, a po wysypaniu pyłku zwieszają się[5]. Łuski ostre z 7–8 pylnikami (mikrosporangiami) rozwijającymi się na trójkątnych mikrosporofilach. Szyszki z kwiatami żeńskimi kulistawe, osiągają do 11 cm długości i 10 cm średnicy[5]. Wyrastają na krótkich gęsto ulistnionych pędach i są wzniesione. Rozwijają się pojedynczo, rzadko po kilka[5]. Łuski wspierające prosto wzniesione, do 8 mm długości. Nasiona to jajowate orzeszki z jajowatymi skrzydełkami osiągające do 3 cm długości[6][7][5], po dojrzeniu jasnobrązowe[5].
- Gatunki podobne
- Araucaria bernieri, A. scopulorum i A. humboldtensis. Cechy wyróżniające A. biramulata to: dorosłe liście końcowych gałązek na pędzie są krótsze lub podobnej długości jak ich nasady; regularna zmienność długości liści wzdłuż pędów; brak rozszerzeń blaszki u nasady dorosłych liści[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-14] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ Araucaria biramulata J.Buchholz. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2020-10-24]. (ang.).
- ↑ a b c P. Thomas, Araucaria biramulata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-10-24] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j .I.Thomas, T.Jaffré, J. Munzinger, P.P. Lowry: Araucaria biramulata J.Buchholz. [w:] Threatened Conifers of The World [on-line]. Royal Botanic Garden Edinburgh, 2019. [dostęp 2020-10-24].
- ↑ a b c d e John Silba: Encyclopedia Coniferae. Corvallis, Oregon: Phytologia Memoirs, 1986, s. 39.
- ↑ a b c d Christopher J. Earle: Araucaria biramulata. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2020-10-24].