Andrzej Seweryn

Syn Zdzisława i Zofii^[3]. Urodził się w niemieckiej miejscowości Heilbronn, dokąd jego rodzice podczas II wojny światowej trafili na roboty przymusowe^[3]. Jego matka przez wiele lat pracowała jako garderobiana w Teatrze Polskim w Warszawie^[3]. Andrzej Seweryn w młodości należał do walterowców^[4]. Ukończył XLI Liceum Ogólnokształcące im. Joachima Lelewela w Warszawie^[5]. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie (1968), studiował na roku m.in. z Piotrem Fronczewskim.

W listopadzie 1968 został aresztowany za produkcję i kolportaż ulotek skierowanych przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Został osadzony w tzw. więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie. Zwolnienie uzyskał na mocy amnestii z lipca 1969. W drugiej połowie lat 70. prowadził zbiórkę pieniędzy na rzecz Komitetu Obrony Robotników, był inwigilowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa PRL^[6].

15 sierpnia 1968 zadebiutował jako aktor teatralny. Od tegoż roku do 1980 był członkiem zespołu aktorskiego Teatru Ateneum w Warszawie^[1]. W pierwszej połowie lat 70. wykładał na stołecznej PWST^[7]. Grywał w Teatrze Telewizji, większą rolę filmową otrzymał w 1970, gdy zagrał w Albumie polskim Jana Rybkowskiego^[1]. Wystąpił w wielu filmach Andrzeja Wajdy (Ziemia obiecana, Dyrygent, Pan Tadeusz, Zemsta), grał także m.in. u Agnieszki Holland, Stevena Spielberga, Jerzego Hoffmana i Jacka Bromskiego^[1][8].

W 1980 wyjechał do Francji, gdzie pozostał w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego^[7]. Został aktorem teatrów francuskich i kinowych produkcji filmowych. Zaangażowany – jako trzeci cudzoziemiec w historii teatru francuskiego – do jednego z najbardziej prestiżowych teatrów na świecie Comédie-Française (1993). W 1995 został 493. socjetariuszem Komedii Francuskiej, a w 2013 socjetariuszem honorowym (fr. sociétaire honoraire)^[9][10]. Był profesorem w École nationale supérieure des arts et techniques du théâtre w Lyonie oraz w Conservatoire national supérieur d’art dramatique (CNSAD) w Paryżu^[11]. W 2006 zadebiutował jako reżyser filmowy swoim obrazem Kto nigdy nie żył… z Michałem Żebrowskim w roli głównej.

Na stałe do Polski powrócił w 2010 i zamieszkał w Warszawie. 1 stycznia 2011 objął stanowisko dyrektora Teatru Polskiego^[12].

W 2000 został członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności^[13]. Był członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010^[14] oraz w 2015^[15].

W 2024 był jurorem w programie telewizyjnym TVN Czas na show. Drag me out^[16][17].

Był mężem Bogusławy Blajfer (1970–1973), następnie Krystyny Jandy (1974–1979), z którą ma córkę Marię Seweryn, również aktorkę. Jego trzecią żoną była Laurence Bourdil (1982–1987), z którą ma syna Yanna, a czwartą Mireille Maalouf (1988–2012), z którą ma syna Maximiliena^[18]. Piątą żoną aktora w 2015 została Katarzyna Kubacka. Jego krewnym był Wojciech Seweryn^[19]. Deklaruje się jako katolik^[20].

 

 

 

 

• 1964: Beata jako uczeń w klasie Beaty
• 1968: Wniebowstąpienie jako Niemiec
• 1970: Album polski jako Tomek
• 1973: Dziewczyna i gołębie jako Stach, brat Edka
• 1973: Przejście podziemne jako Michał
• 1974: Ziemia obiecana jako Maks Baum
• 1975: Noce i dnie jako Anzelm Ostrzeński, syn Michaliny i Daniela
• 1975: Zaklęte rewiry jako Henek (głos)
• 1975: Opadły liście z drzew jako Smukły
• 1975: Obrazki z życia jako prawdziwy literat
• 1976: Człowiek z marmuru jako lektor
• 1977: Granica jako Zenon Ziembiewicz
• 1978: Roman i Magda jako Roman Barwiński
• 1978: Bestia jako ksiądz
• 1978: Bez znieczulenia jako Jacek Rościszewski
• 1979: Golem jako lekarz „tworzący” Pernata
• 1979: Kung-fu jako Marek Kamiński
• 1979: Dyrygent jako Adam Pietryk
• 1979: Manchmal besucht der Neffe die Tante jako Diener
• 1981: Człowiek z żelaza jako kapitan Wirski
• 1981: Dziecinne pytania jako Bogdan
• 1982: Danton jako Bourdon
• 1982: Rosa
• 1983: Marynia jako Edward Bukacki
• 1984: Haute Mer
• 1986: Kobieta mego życia jako Bernard
• 1986: La Coda del diavolo jako Optyk
• 1986: Qui trop embrasse… jako L'ami d'Anne
• 1987: Na srebrnym globie jako Marek
• 1989: Rewolucja francuska jako Maximilien de Robespierre
• 1990: La bonne âme du Setchouan jako Wang
• 1991: Wyrok jako Giovanni Malatesta
• 1992: Indochiny jako Hebrard
• 1993: Amok jako Steiner
• 1993: Lista Schindlera jako Julian Scherner
• 1994: Podróż na wschód jako Jakub
• 1995: Całkowite zaćmienie jako Maute De Fleurville
• 1997: Lucie Aubrac jako pułkownik Schlondorff
• 1997: Gąszcz jako Andrzej
• 1997: Genealogia zbrodni jako Christian
• 1998: Billboard jako dyrektor agencji reklamowej
• 1999: Pan Tadeusz jako Sędzia Soplica
• 1999: Ogniem i mieczem jako Jeremi Wiśniowiecki
• 2000: Prymas. Trzy lata z tysiąca jako Stefan Wyszyński
• 2002: Zemsta jako Rejent Milczek
• 2003: Par amour jako François
• 2003: Dom Juan jako Dom Juan
• 2004: Jak dwie krople wody jako profesor Cardoze
• 2006: Kto nigdy nie żył… jako ordynator
• 2007: Cyrano de Bergerac jako hrabia de Guiche
• 2007: Nightwatching jako Piers Hasselburg
• 2007: L'âge de l’amour jako André
• 2008: Możliwość wyspy jako Slotan
• 2008: Fanny jako panisse
• 2009: Les précieuses ridicules jako Mascarille / La Grange
• 2010: Różyczka jako Adam Warczewski vel Janusz Wajner
• 2011: Uwikłanie jako prezes Witold
• 2012: Bitwa pod Wiedniem jako Jan Andrzej Morsztyn
• 2012: Sęp jako prof. Reatorski
• 2016: Ostatnia rodzina jako Zdzisław Beksiński
• 2018: Solid Gold jako Tadeusz Kawecki
• 2019: Czarny mercedes jako hrabia Leon Przewiedzki
• 2020: Zieja jako ksiądz Jan Zieja
• 2022: Śubuk jako sąsiad Feliks
• 2022: Niebezpieczni dżentelmeni jako Joseph Conrad
• 2022: Liczba doskonała jako Joachim
• 2023: Ukryta sieć jako Henryk Wójcicki
• 2023: Kos jako Duchnowski
• 2023: Przysięga Ireny jako Schultz
• 2023: Doppelgänger. Sobowtór jako Roman Wieczorek

• 1972: Chłopi jako Michał, bratanek organisty
• 1973: Wielka miłość Balzaka jako przyjaciel Balzaca
• 1973: Stawiam na Tolka Banana jako Szymek Krusz vel Tolek Banan (głos)
• 1975: Dyrektorzy jako inżynier Krzysztof Szymczak
• 1975: Ziemia obiecana jako Maks Baum
• 1976: Polskie drogi jako Sturmbahnfuhrer Kliefhorn
• 1977: Noce i dnie jako Anzelm Ostrzeński, syn Michaliny i Daniela
• 1978: Rodzina Połanieckich jako Edward Bukacki
• 1979: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy jako Hipolit Cegielski
• 1989: The Mahabharata jako Yudhishthira
• 1990: Napoleon jako Aleksander III Romanow
• 1994: Syn szewca jako Célestin
• 2000: Ogniem i mieczem jako Jeremi Wiśniowiecki
• 2007: Ekipa jako prezydent Julian Szczęsny
• 2008: 39 i pół jako dyrektor teatru
• 2017: Ucho Prezesa jako Jarosław, wicepremier, minister szkolnictwa wyższego
• 2018: Rojst jako Witold Wanycz
• 2018: Nielegalni jako Hans Jorgensen
• 2020: Król jako prokurator Jerzy Ziembiński
• 2021: Rojst’97 jako Witold Wanycz
• 2022: Królowa jako Sylwester Borkowski vel Bork^[21]
• 2023: Mój agent jako on sam
• 2024: Rojst. Millenium jako Witold Wanycz

• 2006: Kto nigdy nie żył…

 

• 1980 – Srebrny Niedźwiedź za rolę w Dyrygencie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie
• 1994 – Główna nagroda aktorska za rolę w Amoku na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Kairze
• 1994 – Order Sztuki i Literatury (Francja)
• 1996 – Nagroda Sekcji Krytyków Teatralnych PO ITI
• 1997 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[22]
• 1999 – Narodowy Order Zasługi (Francja)
• 2000 – Nagroda Telewizji Polskiej za rolę w filmie Prymas. Trzy lata z tysiąca na 25. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych
• 2001 – Nagroda Złotej Kaczki za rolę w filmie Prymas. Trzy lata z tysiąca
• 2006 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• 2006 – Legia Honorowa (Francja)
• 2008 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski^[23]
• 2009 – Nagroda Specjalna im. Zbyszka Cybulskiego (odmówił jej przyjęcia, nie zgadzając się z uzasadnieniem werdyktu jury)^[24]
• 2014 – Nagroda im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego
• 2016 – Srebrny Lampart za rolę w Ostatniej rodzinie (reż. Jan P. Matuszyński) na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Locarno^[25]
• 2016 – Nagroda za pierwszoplanową rolę męską (Zdzisława Beksińskiego w filmie Ostatnia rodzina) na 41. Festiwalu Filmowym w Gdyni^[26]
• 2017 – Orzeł za najlepszą główną rolę męską (Zdzisława Beksińskiego w filmie Ostatnia rodzina)^[1]
• 2017 – Kamień Optymizmu oraz tytuł Aktora NieZwykłego na Festiwalu Filmów-Spotkań NieZwykłych w Sandomierzu^[27]
• 2018 – Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Mazowsza”^[28]
• 2023 – Orzeł za najlepszą drugoplanową rolę męską (sąsiada Feliksa w filmie Śubuk)^[29].
• 2024 – tytuł Honorowego obywatela Łodzi^[30]

• Andrzej Seweryn w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2024-03-03].
• Andrzej Seweryn w bazie IMDb (ang.). [dostęp 2015-03-21].
• Andrzej Seweryn, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-08] .
• Andrzej Seweryn: Biographie. comedie-francaise.fr. [dostęp 2015-03-21]. (fr.).