Aleksander Smolar
Aleksander Smolar (ur. 10 grudnia 1940 w Białymstoku) – polski publicysta, działacz polityczny, prezes zarządu Fundacji im. Stefana Batorego (1991–2020).
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 grudnia 1940 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
publicysta |
| Alma Mater | |
| Stanowisko |
prezes zarządu Fundacji im. Stefana Batorego (1991–2020) |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujStudia rozpoczął na Wydziale Łączności Politechniki Warszawskiej, skąd przeniósł się na socjologię i ekonomię na Uniwersytecie Warszawskim. Absolwentem tej uczelni został w 1964.
W latach 60. został asystentem Włodzimierza Brusa na Wydziale Ekonomii Politycznej UW. Od 1954 do 1957 należał do Związku Młodzieży Polskiej, a od 1958 do 1964 do Związku Młodzieży Socjalistycznej. W 1962 zaangażował się w działalność Politycznego Klubu Dyskusyjnego, który powstał z inicjatywy Komitetu Uczelnianego ZMS pod patronatem Karola Modzelewskiego. Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 1963 do 1968 pełnił funkcję II sekretarza komitetu PZPR na Wydziale Ekonomii Politycznej UW. Z partii został usunięty m.in. za publiczną obronę Leszka Kołakowskiego.
Brał udział w protestach z marca 1968, aresztowany, więziony do lutego 1969. Usunięty z uczelni, po zwolnieniu z zakładu karnego pracował w przedsiębiorstwach przemysłowych. W 1971 udał się na emigrację, przebywał we Włoszech, Wielkiej Brytanii i Francji. Był założycielem i redaktorem naczelnym kwartalnika politycznego „Aneks” w latach 1973–1990. Pełnił funkcję rzecznika Komitetu Obrony Robotników i następnie Komitetu Samoobrony Społecznej KOR za granicą. Pracował w Centre National de la Recherche Scientifique w Paryżu.
Po 1989 pełnił funkcję doradcy premierów Tadeusza Mazowieckiego (ds. politycznych) oraz doradcy Hanny Suchockiej (ds. polityki zagranicznej). Od początku lat 90. zasiadał we władzach krajowych Unii Demokratycznej i następnie Unii Wolności. W 1991 został prezesem zarządu Fundacji im. Stefana Batorego[1][2], stanowisko to zajmował do 2020[1]. Został też członkiem rady Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) i zastępcą przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. Jest zwolennikiem federalizacji Europy, prowadzącej wspólną politykę zagraniczną i obronną[3].
Odznaczenia i nagrody
edytujW 2011 prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[4]. Został także odznaczony francuską Legią Honorową.
W 2009, za stworzenie forum poważnej debaty oraz dorobek w promowaniu demokracji, działalność naukową i zasługi dla polskiej służby zagranicznej, minister Radosław Sikorski nadał mu Odznakę Honorową „Bene Merito”[5]. Został również laureatem Nagrody im. ks. Józefa Tischnera (2009) za całokształt twórczości oraz Nagrody Specjalnej Lewiatana przyznanej przez Konfederację Lewiatan (2011)[6].
Życie prywatne
edytujJest synem przedwojennych działaczy komunistycznych żydowskiego pochodzenia, Grzegorza (Hersza) Smolara i Walentyny Najdus-Smolar[7][8], bratem Eugeniusza Smolara[8], mężem Ireny Grosfeld-Smolar oraz ojcem reżyserki teatralnej Anny Smolar[9] i dziennikarza Piotra Smolara[10].
Wybrane publikacje
edytuj- Globalization, Power and Democracy. (współwydawca Marc Plattner), The Johns Hopkins University Press, Waszyngton 2000.
- Entre Kant et Kosovo. Etudes offertes à Pierre Hassner. (we współpracy z Anne-Marie Le Gloannec), Presses de Sciences Po, Paryż 2003.
- Tabu i niewinność. Universitas, Kraków 2010.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Edwin Bendyk za Aleksandra Smolara prezesem Fundacji Batorego, w zarządzie Szymon Gutkowski. wirtualnemedia.pl, 1 lipca 2020. [dostęp 2020-07-02].
- ↑ Rada i Zarząd Fundacji. batory.org.pl. [dostęp 2020-04-19].
- ↑ Jerzy Borowczyk, Michał Larek: Punkty zapalne. Dwanaście rozmów o Polsce i świecie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2016, s. 155. ISBN 978-83-7976-453-2.
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 109, poz. 1103.
- ↑ Wręczenie odznaczeń „Bene Merito” przez Ministra Spraw Zagranicznych Radosława Sikorskiego. msz.gov.pl, 13 listopada 2009. [dostęp 2011-09-26].
- ↑ Zdrojewski, Smolar i Janda nagrodzeni przez Lewiatana. wprost.pl, 18 maja 2011. [dostęp 2017-07-25].
- ↑ Aleksander Smolar. wp.pl. [dostęp 2020-10-05].
- ↑ a b Łukasz Bertram: Historia kwartalnika „Aneks”. kulturaliberalna.pl. [dostęp 2020-10-05].
- ↑ Anna Smolar, Arkadiusz Gruszczyński: Naród na wypoczynku. tygodnikpowszechny.pl, 8 stycznia 2018. [dostęp 2020-10-05].
- ↑ Mike Urbaniak: „Gdy słyszę rozmowy o Izraelu, wydaje mi się, że ludzie mówią o kraju, który nie istnieje”. gazeta.pl, 19 marca 2021. [dostęp 2024-11-26].
Bibliografia
edytuj- Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2011-09-26].