Adrien-Marie Legendre

Adrien-Marie Legendre
	; Karykatura Legendre’a wykonana przez francuskiego artystę Julien-Léopolda Boilly’ego w 1820
Data i miejsce urodzenia	18 września 1752 ; Paryż lub Tuluza
Data i miejsce śmierci	10 stycznia 1833 ; Paryż
Zawód, zajęcie	matematyk
Narodowość	francuska
Alma Mater	Collège Mazarin
	Multimedia w Wikimedia Commons

Adrien-Marie Legendre (ur. 18 września 1752 w Paryżu lub Tuluzie, zm. 10 stycznia 1833 w Paryżu) – francuski matematyk, członek Francuskiej Akademii Nauk. Zajmował się m.in. całkami eliptycznymi, wymyślił metodę najmniejszych kwadratów oraz napisał przeglądowe podręczniki z teorii liczb i geometrii^[1]^[2].

Legendre jako pierwszy dowiódł, że $\pi ^{2}$ jest liczbą niewymierną, postawił również hipotezę o przestępności $\pi$ ^[2].

Życiorys

Adrien-Marie Legendre urodził się 18 września 1752 roku w zamożnej rodzinie. Prawdopodobnym miejscem jego narodzin jest Paryż, lecz jest możliwe, że przybył tam wraz z rodziną z Tuluzy w bardzo młodym wieku. Wykształcenie zdobył w Collège Mazarin w Paryżu, a w 1770 roku obronił tam pracę magisterską z fizyki i matematyki^[3].

W latach 1775–1780 wykładał w École Militaire w Paryżu, a od 1795 w École Normale. W 1782 roku Akademia Berlińska przyznała Legendre’owi nagrodę za traktat Recherches sur la trajectoire des projectiles dans les milieux résistants, co zwróciło uwagę Lagrange’a^[3].

W 1791 roku, wraz z Jean-Dominique'em Cassinim i Pierre'em Mechainem, został wyznaczony do komitetu Francuskiej Akademii Nauk, który miał zdefiniować system metryczny i wyznaczyć wzorzec metra^[2].

W latach 1799–1815 pracował w École polytechnique i École Militaire^[1]. Od tej drugiej instytucji Legendre otrzymywał emeryturę, którą utracił w 1824 roku, gdy odmówił poparcia kandydatowi ówczesnego rządu do Narodowego Instytutu Nauki i Sztuki^[2].

Legendre zmarł w Paryżu 9 stycznia 1833 roku w biedzie, po długiej i bolesnej chorobie^[3].

Wyróżnienia i upamiętnienie

Członek honorowy Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk (1832)^[4].
Znajduje się na liście 72 nazwisk zasłużonych naukowców, inżynierów i matematyków na wieży Eiffla^[5].
Jego imieniem nazwany jest krater na Księżycu^[6].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Legendre Adrien Marie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-07-23] .
↑ ^a ^b ^c ^d Adrien-Marie Legendre | French Mathematician & Astronomer | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2023-07-23] (ang.).
↑ ^a ^b ^c J.J.J.J. O'Connor J.J.J.J., E.F.E.F. Robertson E.F.E.F., Adrien-Marie Legendre – Biography [online], Maths History, styczeń 1999 [dostęp 2023-07-23] (ang.).
↑ Members of the American Academy by election year, 1800-1849 [online], the American Academy of Arts and Sciences [dostęp 2023-07-23] .
↑ The Names of the 72 Scientists Listed on the Borders of Each of the Four Sides of the Eiffel Tower. toureiffel.paris. [dostęp 2011-11-20]. (ang.).
↑ Planetary Names [online], planetarynames.wr.usgs.gov [dostęp 2023-02-19] .

Linki zewnętrzne

John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Adrien-Marie Legendre w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
Adrien-Marie Legendre – prace w bibliotece Polona

[epwn-1] Legendre Adrien Marie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-07-23] .

[britannica-2] Adrien-Marie Legendre | French Mathematician & Astronomer | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2023-07-23] (ang.).

[mathshistory-3] J.J.J.J. O'Connor J.J.J.J., E.F.E.F. Robertson E.F.E.F., Adrien-Marie Legendre – Biography [online], Maths History, styczeń 1999 [dostęp 2023-07-23] (ang.).

[4] Members of the American Academy by election year, 1800-1849 [online], the American Academy of Arts and Sciences [dostęp 2023-07-23] .

[5] The Names of the 72 Scientists Listed on the Borders of Each of the Four Sides of the Eiffel Tower. toureiffel.paris. [dostęp 2011-11-20]. (ang.).

[6] Planetary Names [online], planetarynames.wr.usgs.gov [dostęp 2023-02-19] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]