Stambuł

Podczas gdy relikty prehistorycznego osadnictwa ludzkiego znaleziono w jaskini Yarımburgaz w pobliżu jeziora Küçükçekmece i podczas budowy stacji metra w Yenikapı, greccy koloniści z Megary, kierowani przez ich legendarnego przywódcę Byzasa, byli tradycyjnie uznawani za założycieli Stambułu. Rozszerzając starożytną grecką kolonię Bizancjum na rozkaz cesarza rzymskiego Konstantyna Wielkiego, cesarskie miasto Konstantynopol było przez prawie tysiąc lat silnie ufortyfikowaną stolicą Cesarstwa Wschodniorzymskiego (później nazwanego Bizancjum). Do dziś patriarcha ekumeniczny, zwierzchnik prawosławia, pozostaje arcybiskupem Konstantynopola, który nadal ma swoją siedzibę w Stambule. Ostatecznie został podbity przez osmańskiego sułtana Mehmeda II 29 maja 1453, wydarzenie to czasami oznaczało koniec średniowiecza. Było to centrum nerwowe dla kampanii wojskowych, które miały radykalnie powiększyć Imperium Osmańskie. W połowie XVI wieku Stambuł, liczący prawie pół miliona mieszkańców, był głównym ośrodkiem kulturalnym, politycznym i handlowym. Rządy osmańskie trwały do ​​porażki w pierwszej wojnie światowej, a Stambuł został zajęty przez aliantów. Kiedy w 1923 roku po wojnie o niepodległość narodziła się Republika Turcji, Kemal Atatürk przeniósł swoją stolicę do Ankary, strategicznie położonej w centrum nowej republiki. Jednak Stambuł nadal dramatycznie się rozwija; obecnie jego populacja wynosi około 14 milionów i wzrasta o około 400 000 imigrantów rocznie. Przemysł rozwinął się nawet wraz z rozwojem turystyki. Nadal jest miastem, które tworzy własną historię na styku obu kontynentów.

Stambuł jest podzielony na trzy części przez północno-południową Cieśninę Bosfor (İstanbul Boğazı, „cieśninę Stambułu”), linię podziału między Europą a Azją, ujście Złotego Rogu (Haliç) przecinające zachodnią część i Morze Marmara (Marmara Denizi) tworząc granicę na południu. Większość zabytków koncentruje się w starym mieście na półwyspie Sultanahmet, na zachód od Bosforu, między Rogiem a Morzem. Po drugiej stronie Rogu na północy znajdują się Galata, Beyoğlu i Taksim, serce współczesnego Stambułu, podczas gdy Kadıköy to główna dzielnica po stosunkowo mniej odwiedzanej anatolijskiej części miasta. Morze Czarne stanowi stosunkowo mniej rozwiniętą północną granicę Stambułu.

Pomimo tego, co mogą sugerować jego stereotypy, sztucznie umieszczone palmy lub wprowadzające w błąd broszury turystyczne, Stambuł nie jest słonecznym, ciepłym miejscem na wakacje przez cały rok. W rzeczywistości Stambuł ma znacznie więcej wspólnego z południowo-zachodnią Francją lub północno-zachodnim Pacyfikiem niż z praktycznie wszystkimi miastami nad Morzem Śródziemnym, ze średnią temperaturą około 12-14°C, jest tylko o 1°C cieplejszy niż Nowy Jork, i mniej więcej w tej samej średniej temperaturze co Portland w stanie Oregon czy Bordeaux we Francji.

Mówiąc najprościej, Stambuł ma klimat oceaniczny z pewnymi wpływami śródziemnomorskimi. Oznacza to bardzo ciepłe, przeważnie słoneczne lata i chłodne lub zimne, ponure zimy, z bardzo częstymi opadami deszczu i czasami śniegu.

Stambuł jest dość pochmurnym miastem, zwłaszcza we wschodniej części Morza Śródziemnego, z około 1700-2300 godzinami nasłonecznienia, co oznacza, że niebo jest zachmurzone przez mniej więcej połowę czasu. Pochmurne warunki mogą wystąpić z powodu gęstej mgły, która jest powszechna przez cały rok i wpływa na niektóre śródlądowe części Stambułu przez imponujące 200 dni w roku. Jednak ze względu na urbanizację Stambułu i wynikającą z tego „miejską wyspę ciepła” mgła staje się coraz rzadsza w gęsto zaludnionych regionach przybrzeżnych Stambułu, przez co lata są znacznie bardziej słoneczne niż kiedyś.

Inną potencjalnie zaskakującą częścią klimatu Stambułu są częste opady deszczu, ponieważ chociaż opady różnią się znacznie w zależności od tego, gdzie jesteś w mieście, średnia miejska wynosi około 800 mm przez około 150 dni w roku. To sprawia, że parasole są przydatne, zwłaszcza latem i jesienią, kiedy deszcze są bardziej obfite. Stambuł jest bardziej wilgotny niż większość dużych miast europejskich, takich jak Londyn, Paryż czy Berlin. Jednak duża część opadów w Stambule ma miejsce w chłodniejszych miesiącach, pozostawiając najcieplejsze miesiące ze słoneczną, umiarkowanie suchą pogodą.

Zanim przejdziemy do bardziej szczegółowych informacji, ważne jest, aby zrozumieć, że ze względu na swoje ogromne rozmiary, topografię i wpływy morskie Stambuł wykazuje wiele różnych mikroklimatów. W związku z tym różne części Stambułu mogą jednocześnie doświadczać różnych warunków pogodowych. Dobrym tego przykładem są okazjonalne letnie deszcze w mieście. Te deszcze często wpływają na północ miasta znacznie bardziej niż na południe, a południe prawdopodobnie pozostanie suche, podczas gdy północ będzie mokra.

• 1 Lotnisko w Stambule (IATA: IST). Główne lotnisko w Stambule i główny port wejścia do Turcji. 30 km na północny zachód od miasta w Arnavutköy, na europejskim wybrzeżu Morza Czarnego. Został częściowo otwarty w październiku 2018, a całkowicie w kwietniu 2019. Posiada bardzo szeroką gamę lotów międzynarodowych, obsługiwanych przez Turkish Airlines i innych przewoźników, a także loty krajowe przynajmniej codziennie do wszystkich głównych tureckich miast.

Do centrum miasta można dojechać metrem, autobusami komunikacji miejskiej i taksówkami.

Lotnisko Atatürk jest zamknięte dla lotów pasażerskich. Uważaj na nieaktualne oznakowanie i mapy drogowe oraz nieuczciwych taksówkarzy, którzy zabiorą Cię na miejsce rozbiórki. Wyjeżdżając z miasta należy kierować się zauważalnie na północ, m.in. na D020 lub O-3, aby skręcić na północ na O-7. Jeśli trzymasz się D100 na południe, stare miejsce jest tam, gdzie zamierza cię zabrać.

• 2 Międzynarodowy port lotniczy Stambuł-Sabiha Gökçen (IATA: SAW).

Lotnisko w Stambule po stronie Azji znajduje się 30 km na wschód od centrum miasta. Ma wiele lotów krajowych, często przez Anadolu Jet (budżetowy oddział Turkish Airlines). Ponadto Pegasus i inni przewoźnicy oferują liczne loty międzynarodowe w całej Europie, na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej i Azji Zachodniej, zwłaszcza latem, kiedy jest to tania trasa do tureckich nadmorskich kurortów i północnego Cypru. Żadna z linii lotniczych korzystających z Sabiha Gökçen nie ogłosiła planów przeniesienia się na nowe lotnisko w Stambule: jest wystarczająco duże, aby je pomieścić, ale nie jest wygodne dla azjatyckiej części Stambułu.

Zaplanuj dużo czasu podczas odlotu z SAW — jeśli musisz zostawić bagaż lub nie odprawiłeś się online, przybycie na 2 godziny przed planowanym czasem odlotu bardzo go skraca. Jest to duże lotnisko, z pełną gamą udogodnień dla pasażerów po stronie naziemnej i lotniczej. Hala odlotów naziemna jest dość wygodna. Jeśli masz tu długi postój, LGM CIP Lounge to dobra okazja, z nieograniczonym darmowym piwem, winem, napojami bezalkoholowymi, lekkimi posiłkami i przekąskami za 12 € za osobę. Wylatując, jest kontrola bezpieczeństwa tylko przed wejściem do terminala (będą sprawdzać, ale nie konfiskują płynów), a następnie zwykła kontrola po zrzuceniu bagażu, aby dostać się na stronę samolotu. Na lotnisku znajduje się hotel, jakieś pół tuzina w Kurtköy 2 km na północ, a kolejne kilkanaście w mieście Pendik (na wybrzeżu Marmara w pobliżu stacji YHT) 6 km na południe.

Czas oczekiwania przy połączeniu przez SAW może być bardzo długi, czasem 12 godzin. W ten sposób zbierają wszystkich pasażerów na dalsze loty. Jednak w 2019 roku na lotnisku nie było bezpłatnego Wi-Fi, więc zaplanuj z wyprzedzeniem, jak zamierzasz spędzić czas. Ale oczywiście zawsze można wybrać się na zakupy, co jest najwyraźniej drugim powodem, dla którego czas oczekiwania na loty łączone jest czasem tak długi.

Dojazd/wyjazd:

• Metro – Linia M4 kursuje z lotniska do Kadıköy, jedzie około godziny. Linia nie jest (jeszcze) połączona z resztą sieci metra, ale można kontynuować podróż po stronie europejskiej promem lub przesiąść się do pociągu Marmaray w Ayrılık Çeşmesi.
• Pociąg – lotnisko Sabiha Gökçen znajduje się 12 km od stacji kolejowej Pendik YHT, weź taksówkę lub autobus 132H, aby złapać szybkie pociągi na wschód do Ankary i Konyi.
• Havaist – Działa na obu lotniskach. Rozwiązanie przedpłacone jest dostępne za pośrednictwem aplikacji mobilnej.
• Havabüs – kursuje z lotniska do Taksim w centrum miasta (50 km, 60-90 min, 18 TL), Yenisahra, azjatycki węzeł komunikacyjny (50 min, 10 TL) i Kadıköy, nabrzeże promowe dla Eminönü w Sultanahmet Stare Miasto (60 min, 39 TL + prom 3 TL). Autobusy kursują co 30 minut między 04:00 a 01:00. Kup bilet w autobusie, Istanbulkart jest ważna.
• Autobus miejski (İETT bus) – są najtańsze. Główne trasy to:

1. do Kadıköy autobusem E-10 (przez Kurtköy, kursuje 24 godziny) lub E-11, podróż trwa 60-90 min, więcej przy dużym natężeniu ruchu. Potrzebujesz biletu dwustrefowego, cena 7 TL.
2. do Taksim i innych miejsc po stronie europejskiej, wsiądź w autobus E-3 do stacji metra 4.Levent. Kursuje 24 godziny, jedzie 2 godziny i wymaga biletu trzystrefowego za 10 TL.
3. Inne trasy obejmują E-9 do Bostanci, 16S do Metrobus Uzunçayir, KM-20 do metra Pendi̇k & Kartal, KM22 do platform Cevi̇zli̇, E-18 do Altuni̇zade i Ümrani̇ye oraz 122H przez Yeni̇şehi̇r do metra 4.Levent.

• Taksówki – To Taksim będzie kosztować około 310 TL (stan na maj 2022).

Od czasów świetności legendarnego Orient Expressu podróż pociągiem jest klasycznym sposobem dotarcia do Stambułu. To wciąż ciekawa podróż, ale pociągi nie docierają już do swoich klasycznych terminali. Ci z Europy kończą w Halkali na zachód od miasta, gdzie przesiadają się do często kursującego pociągu Marmaray, aby dotrzeć do centrum. Te ze wschodu kończą się w Söğütlüçeşme w Kadıköy po stronie azjatyckiej.

Oznacza to, że Stambuł ma dwie duże stacje końcowe, na których nie ma żadnych głównych pociągów. 3 Sirkeci po stronie europejskiej znajduje się w sieci Marmaray, z pociągami międzymiastowymi i metrem głęboko pod ziemią, ale nic na poziomie ulicy. 4 Haydarpaşa w Azji nie ma w ogóle pociągów. Obie stacje są warte krótkiej wizyty jako pomniki minionej epoki podróży koleją. Oba mają kasy biletowe, chociaż zwykle łatwiej jest kupić online na stronie internetowej Kolei Państwowych Republiki Tureckiej, TCDD.

Nieużywana linia kolejowa do Sirkeci jest nienaruszona, przylega do wybrzeża od Kazlicesme i mają ją przywrócić. Prace mogą rozpocząć się w 2023, ale nie wstrzymujcie oddechu, biorąc pod uwagę zwykłą skalę opóźnień tureckich projektów kolejowych.

Pociągi z Europy i europejskiej Turcji

[edytuj]

Pociąg sypialny odjeżdża z Sofii około 18:30 w nocy, kursując przez Płowdiw, Kapikule na granicy i Edirne, aby zakończyć w Halkalı o 05:40. Od czerwca do września inny pociąg (z kuszetkami, ale bez miejsc do spania), Bosphor Express, odjeżdża z Bukaresztu o 12:40, jadąc przez Ruse do Kapikule. Tutaj jest połączony z pociągiem z Sofii, a wszyscy pasażerowie muszą wysiąść na procedury graniczne, zanim udają się do Halkalı. Usługa w kierunku zachodnim opuszcza Halkalı o 21:40, aby dotrzeć do Sofii o 09:40 i Bukaresztu o 19:00 następnego dnia. Od października do maja pociąg tranzytowy z Bukaresztu nie kursuje, więc przesiadasz się w Ruse, a następnie ponownie w Kapikule, z podobnym rozkładem jazdy. Pociągi z Budapesztu do Bukaresztu iz Belgradu do Sofii nie łączą się z dalszymi pociągami do Turcji, więc potrzebujesz noclegu.

TCDD podaje ceny tych pociągów w euro. W 2022 roku podstawowy singiel z Sofii kosztuje 31,68 euro. Dolicz 10 € za kuszetkę, 15 € za łóżko we wspólnej kabinie 2-osobowej lub 35 € za całą kabinę.

Linia Budapeszt-Belgrad pozostaje zamknięta w 2022 roku z powodu prac inżynieryjnych. Pociągi Belgrad-Sofia mogą kursować, ale nie są potwierdzone, być może będziesz musiał wsiąść do pociągów lokalnych i przesiąść się w Niszu i Dmitrowgradzie. W sumie lepiej do Turcji dojechać przez Bukareszt.

Raz dziennie kursuje pociąg regionalny z Kapikule przez Edirne do Halkalı, a drugi z Uzunköprü.

Pomiędzy Halkalı a centrum miasta skorzystaj z pociągu podmiejskiego Marmaray i poczekaj godzinę; pociągi kursują co 15 minut, a opłata za przejazd wynosi około 12 TL (patrz „Transport”).

7 Stacja kolejowa Halkalı końcowa znajduje się 25 km na zachód od centrum Stambułu. Niewiele tu udogodnień - w szczególności nigdzie nie można wymienić waluty, dopóki nie dotrzesz do centrum, a automaty biletowe przyjmują tylko turecką gotówkę.

Na luksusową, stylową podróż, raz w roku Venice Simplon Orient Express kursuje z Paryża do Stambułu. Podróżujesz pięknymi odrestaurowanymi luksusowymi wagonami z lat 30. XX wieku i delektujesz się pierwszorzędną kuchnią. Bilety zaczynają się od 13 500 €; przepraszamy, twoja przepustka Eurail tu nie pomoże.

Turcja ma rozbudowany system autobusów międzymiastowych do podróżowania po kraju. Większość autobusów międzymiastowych obsługujących zarówno europejską, jak i azjatycką część Turcji odjeżdża i kończy na dworcu autobusowym Esenler.

Wiele firm autobusowych ma biura w całym mieście i bezpłatne minibusy zwane „servis”, które odbierają pasażerów z miasta i zabierają ich na główne dworce autobusowe lub do własnych mini-terminali w pobliżu głównych autostrad.

Odradza się podróż przez Ukrainę, z uwagi na słaby stan ukraińskich dróg. Najlepszym rozwiązaniem będzie podróż przez Słowację, Węgry, Rumunię i Bułgarię(długie oczekiwanie na granicach).

Kilka razy w tygodniu kursują promy z Morza Czarnego do Czarnomorskiego, głównego portu Odessy na Ukrainie, co zajmuje 27 godzin. Pływają przez cały rok i zabierają pojazdy; rzeczywiście transport ciężarowy jest ważną częścią ich działalności, ponieważ tak wielu podróżnych obecnie lata. Terminal promowy znajduje się w Haydarpaşa, obok starego dworca kolejowego. Promy te pływały kiedyś do innych portów Morza Czarnego, ale już tego nie robią.

Nie ma innych międzynarodowych promów do Stambułu - patrz „Transport”, aby zobaczyć lokalne promy wokół Morza Marmara. Statki wycieczkowe zwykle cumują po stronie europejskiej, wokół Karaköy/Galataport, bliżej historycznego centrum. Statki te są na trasach rejsów wycieczkowych, sprawdź u operatora, czy możliwa jest podróż z punktu do punktu kończąca się w Stambule.

Stambuł leży na europejskiej autostradzie E80 iw stosunkowo niewielkiej odległości na północ od E90, obie rozciągają się od Lizbony na przeciwległym końcu kontynentu. Jeśli chodzi o autostrady azjatyckie, AH-1 z Tokio i AH-5 z Szanghaju przechodzą przez miasto przed zakończeniem na granicy turecko-bułgarskiej na zachodzie, ale nie są oznakowane w Turcji.

Ruch uliczny w Stambule może być maniakalny; spodziewaj się stresującej jazdy, ponieważ będziesz ciągle odcinany i trąbiony. Wygląda na to, że połowa samochodów w Stambule stoi na parkingu, a druga połowa utknęła w korku.

Nawet jeśli jesteś na drodze jednokierunkowej, zawsze spodziewaj się, że ktoś nadjedzie w twoją stronę. W mieście jeździ ponad 1,5 miliona samochodów i istnieje duże zapotrzebowanie na budowę nowych lub alternatywnych autostrad, które oczywiście wypełniają się ruchem natychmiast po ich wybudowaniu.

Jeśli przyjechałeś do Stambułu samochodem i nie znasz ulic, lepiej zaparkuj samochód w bezpiecznym miejscu i poruszaj się komunikacją miejską.

Części miasta na obu kontynentach oddzielone Bosforem są połączone trzema mostami i tunelem drogowym. Wszystkie wymagają uiszczenia opłaty za przejazd, a żadna nie przyjmuje gotówki: płatności należy dokonać za pomocą elektronicznych naklejek zwanych HGS, które można otrzymać w urzędach pocztowych.

W dni powszednie na autostradach prowadzących do mostów, zwłaszcza tych położonych bliżej centrum miasta, a szczególnie w kierunku zachodnim rano i wschodnim wieczorem, tworzą się potencjalnie wielogodzinne korki, ponieważ większość ludzi mieszka po stronie anatolijskiej, ale pracuje po stronie europejskiej.

W Stambule brakuje miejsc parkingowych, a istniejące parkingi są dość drogie. Zobaczysz wiele samochodów zaparkowanych po bokach drogi, nawet przed bramami garażowymi.

Znaki drogowe są rzadkie. Powszechną rzeczą jest zatrzymanie się i zapytanie o drogę, co tubylcy i taksówkarze robią dość często.

Szlak Sułtański (2500 km) i Szlak Sufi (800 km) to szlaki rowerowe i piesze, które zbliżają się do miasta od zachodu i wschodu, a konkretnie odpowiednio Wiednia i Konyi. Ta pierwsza odtwarza kampanię Sulejmana Wspaniałego na stolicę Habsburgów, podczas gdy druga podąża szlakiem pielgrzymkowym osmańskiego hadżdż.

W przeciwnym razie będziesz musiał podjechać do miasta drogą D-100 z dowolnego kierunku lub północną (i relatywnie mniej ruchliwą) trasą D-020 od zachodu, a być może przełączyć się na ścieżki rowerowe wzdłuż wybrzeża Marmara, gdy zabudowa podmiejska rozpoczyna się, ponieważ wszystkie inne główne trasy prowadzące do miasta są klasyfikowane jako autostrady, a tym samym obowiązuje na nich zakaz ruchu rowerowego.

Stambuł jest ogromny, więc będziesz potrzebować transportu publicznego między miejscem zakwaterowania a punktem odbioru/dowozu. Wyjeżdżając z miasta najlepsze trasy to:

• Na zachód do Europy: chcesz być na głównej autostradzie E-80. Najpierw wsiądź do autobusu 448 ze stacji metra Yenibosna (linia południowa, w pobliżu lotniska Ataturk) na północ w kierunku Mimarsinan. Wysiąść po około 5 km po przekroczeniu E-80.
• Na wschód do Azji: znowu chcesz dojechać do autostrady E-80. Prawdopodobnie najbliżej, do czego możesz zacząć, jest Pendik: dotrzyj do niego metrem, jak opisano dla stacji kolejowej YHT. Następnie zacznij łapać stopa na D-100, który dołączy do E-80. W pobliżu tej autostrady będzie również lokalny wyciąg do Gebze lub Izmit.

İstanbulkart to inteligentna karta transportu publicznego w Stambule, której można używać jako biletu na autobusy, tramwaje, pociągi podmiejskie, metro, lokalne promy itp. Jeśli przebywasz w Stambule dłużej niż dzień lub dwa i zamierzasz korzystać z transportu publicznego, zwróci się w ciągu kilku podróży. Sama karta kosztuje 70 TL, co nie obejmuje kredytu. Doładowanie można kupić tylko za pomocą notatek. Wszelkie środki pozostawione na Istanbulkart nie podlegają zwrotowi, więc upewnij się, że są puste, gdy zwracasz kartę do depozytu. Można ją kupić w wielu małych sklepach narożnych w całym mieście. Ale na większości stacji znajdują się automaty doładowujące (choć niekoniecznie przy wszystkich wejściach), akceptujące tylko banknoty.

Kartę Istanbulkart przykładasz do czytnika, gdy wsiadasz do autobusu lub wchodzisz na peron tramwajowy lub metro. Ogromną zaletą dla grupy podróżnych jest to, że można kupić tylko jedną kartę i dotykać jej tyle razy, ilu jest pasażerów (w przeciwieństwie do londyńskiej karty Oyster, nie ma potrzeby jej dotykania, z wyjątkiem linii BRT Metrobüs). Możesz je kupić lub uzupełnić w wyznaczonych budkach znajdujących się na dowolnej większej stacji autobusowej, tramwajowej lub metrze, a także w niektórych innych miejscach, takich jak kioski z gazetami w pobliżu przystanków autobusowych. Na większości przystanków metra, przystanków tramwajowych i terminali promowych znajdują się automaty do doładowywania. Karta Istanbulkart zapewnia znacznie obniżone stawki (nieco ponad połowę ceny w przypadku podróży niepowiązanych, a nawet mniej w przypadku transferów) w porównaniu ze zwykłymi biletami jednorazowymi, a także zniżki na transfery i krótkie przejazdy w obie strony (przy wielokrotnym użyciu w ograniczonym okresie, około 1½ godz. od ostatniego użycia). Na przykład podróż z Istanbulkart kosztuje ~7,67 TL, a bilet w jedną stronę to 15,40 TL. Podróż w obie strony na lotnisko kosztuje ponad połowę ceny tej karty.

Uwaga, niektóre połączenia kosztują początkowo około 15 TL, ponieważ ich zasięg jest bardzo duży, np. pociąg Marmaray, ale nawet autobusy. Jednak przy wyjściu ze stacji obsługujących te połączenia dalekobieżne znajdują się automaty zwrotne. Jeśli podróżujesz tylko na niewielką odległość, dotknij tam swojej karty, a otrzymasz zwrot pieniędzy. Tak czy inaczej, jeśli uważasz, że zapłaciłeś za dużo, stuknij lub po prostu stukaj zawsze — nie zostaniesz obciążony dwukrotnie.

Istanbulkart jest stosunkowo nowy i zastępuje starszy metalowy token dotykowy Akbil, który jest przestarzały. Chociaż niektóre kioski nadal mają znaki Akbil zamiast znaków Istanbulkart - ale zwykle można kupić lub doładować swój Istanbulkart w każdym kiosku, w którym wyświetlany jest znak Akbil. Jest też tzw. „mavi kart” czyli niebieska karta, która jest tańszą opcją dla często korzystających z komunikacji miejskiej, ale ma pewne ograniczenia, może z niej korzystać jedna osoba, której zdjęcie i nazwisko jest na niej wydrukowane, daje 180 przejazdów w autobus/tramwaj/metro, które należy wykorzystać maksymalnie w ciągu 30 dni i kosztują około 200 TL + 10 TL za wydrukowanie karty po raz pierwszy.

Pociąg międzymiastowy Marmaray, otwarty w marcu 2019, łączy główną stację Halkali na zachodzie z Bakırköy, Zeytinburnu, Sirkeci i Üsküdar po obu stronach Bosforu oraz Bostancı, Kartal, Pendik i Gebze na wschodzie; plus wiele małych stacji podmiejskich. (Pendik i Gebze znajdują się na głównej linii YHT.) Pociągi kursują co 15 minut 06:00-23:00, a między centrum miasta a końcem linii jedzie godzinę, za opłatę od 7,67 do 15 TL. Sekcje centralne są wspólne z metrem.

Metro miejskie ma wiele linii, choć nie wszystkie są równie przydatne dla odwiedzających:

• Linia M1A łączy główny dworzec autobusowy (Otogar) z Aksaray, skąd można złapać tramwaj T1 do centrum miasta i dalej do węzła kolejowego Yenikapı, skąd można dojechać do M2 i Marmaray. Istnieje również linia odgałęzienia (M1B), która obsługuje zachodnie przedmieścia Kirazlı. Wszystkie pociągi obsługują odcinek między Yenikapı a dworcem autobusowym.
• Linia M2 rozpoczyna się w Yenikapı i przecina Złoty Róg, kontynuując przez Şişhane i plac Taksim do Mecidiyeköy i Levent w dzielnicy biznesowej, a dalej na północ do Hacıosman (główny węzeł autobusowy dla przedmieść po północnoeuropejskiej stronie, np. Sarıyer).
• Linia M3 biegnie dalej na północny zachód od końca M1B Kirazlı. M9 jest przedłużeniem odgałęziającym się od tej linii.
• Linia M4 po stronie azjatyckiej kursuje z Kadıköy na przedmieścia wzdłuż wybrzeża Marmara aż do Kartal, Pendik (ale 1 km od stacji Pendik YHT) i lotniska Sabiha Gökçen.
• Linia M5 po stronie azjatyckiej biegnie między Üsküdar nad Bosforem a zewnętrznymi przedmieściami Çekmeköy przez Ümraniye.
• Linia M6 (zwana także Mini Metro) to autobus wahadłowy ze stacji Levent M2, obsługujący ekskluzywną dzielnicę Etiler i główny kampus Uniwersytetu Boğaziçi w Hisarüstü. Przedłużenie kolejki linowej F4 łączy się z Aşiyan nad Bosforem.
• Linia M7 obsługuje głównie gęsto zaludnione obszary mieszkalne na północy, takie jak Bağcılar i Gaziosmanpaşa (znane również jako GOP), łącząc je przez Mecidiyeköy, dzielnicę biznesową i jeden z głównych węzłów komunikacyjnych, do Yıldız, około kilometra pod górę od promu molo w Beşiktaş. Linia ta łączy się również z liniami metra M3 i M2 oraz metrobusami i liniami tramwajowymi T4 i T5.
• Linia M8 to linia międzymiastowa po stronie azjatyckiej, łącząca ze sobą linie podmiejskie M4, M5 i Marmaray (B1) oraz z przystanią promową w Bostancı.
• Linia M11 prowadzi aż do głównego lotniska z Kağıthane na M7, z przedłużeniem do Gayrettepe na M2 w budowie od stycznia 2023 r.

Znaczna część miasta nie jest jeszcze obsługiwana przez metro (nowe lotnisko ma zostać wkrótce podłączone), a odległość między stacjami jest większa niż w większości europejskich miast. Ale metro jest szybkie tam, gdzie jeździ, skrupulatnie czyste i nowoczesne, a większość z nich pochodzi z XXI wieku. Większość linii znajduje się głęboko pod ziemią, a niektóre mają wejścia między ruchliwymi ulicami, a jedynym dostępem są tunele dla pieszych lub mosty, więc przygotuj się na spory spacer, idąc do i ze stacji. Przesiadki praktycznie zawsze wymagają wyjścia i ponownego wejścia do systemu, co oznacza nową pełną taryfę (z biletami jednorazowymi) lub obniżoną opłatę za połączenie (z Istanbulkart). Nie musisz przesuwać żadnej karty przy wyjeździe na metro lub linie tramwajowe, ale musisz to zrobić w przypadku Istanbulkart w Metrobus, w przeciwnym razie zostaniesz obciążony maksymalną opłatą za odległość.

Pierwszy system metra w Stambule pochodzi z XIX wieku, kiedy to w 1875 roku zbudowano kolejkę linową „Tünel” (F2), która miała kursować z Karaköy do Istiklal Caddesi, pokonując 573 m pod stromym wzgórzem. Nadal działa i jest przydatny do przejścia z mostu Galata do İstiklal Caddesi, słynnej drogi przelotowej Beyoğlu

Istnieje również inna, nowoczesna kolejka linowa (F1) łącząca Taksim z Kabataş, skąd można przesiąść się na promy po stronie anatolijskiej lub tramwaje jadące na stare miasto.

Ciężka budowa na przedłużeniach i nowych liniach postępuje szybko, a przerwa między M1 i M2 jest zatkana stacją Yenikapı. Możesz połączyć M4 i M5 przez Marmaray ze stacji Yenikapı. Niestety, większość map sieci pokazuje już przyszłe rozszerzenia w jaśniejszym odcieniu, co może być mylące dla zwykłego spojrzenia i frustrujące, gdy zastanawiasz się, gdzie mógłbyś się udać, gdybyś odwiedził Stambuł tylko rok lub dwa lata później.

Stare plastikowe żetony nie są już ważne: jedynym sposobem zapłaty za metro jest Istanbulkart lub karty z ograniczoną liczbą przejazdów. Stacje metra nie mają kas biletowych z personelem, więc musisz zdobyć bilety lub doładować swój Istanbulkart w automatach biletowych. Aby kupić karty z limitowaną przepustką, włóż monety lub banknoty, a następnie naciśnij przycisk oznaczony onay/okay. Pojedynczy bilet kosztuje 15 TL na dowolnej kolei miejskiej w Stambule, chociaż karta Istanbulkart (patrz wyżej) może być bardziej opłacalna podczas podróży.

Wijąc się między wschodnim końcem Kabataş nad Bosforem a zachodnim końcem w Bağcılar na północnym zachodzie, T1 jest najbardziej użyteczną linią tramwajową, obsługującą wiele popularnych miejsc na Starym Mieście i przystanie promowe. Najbardziej przydatne stacje przesiadkowe to Kabataş (dla kolejki F1 do Taksim), Karaköy (dla starej kolejki F2, Tünel, do dolnego końca alei İstiklal i promów na stronę azjatycką), Eminönü (dla tramwaju T5 i promów na stronę azjatycką ), Laleli-Üniversite (dla metra M2), Aksaray (dla B1 Marmaray), Yusufpaşa (dla metra M1), Topkapı (dla lekkiej kolei T4), Cevizlibağ (dla BRT Metrobüs), Zeytinburnu (dla M1 i BRT) i Bağcılar (dla metra M1 i M3).

W godzinach szczytu (około 07:00-09:00 i 17:00-19:30) co drugi tramwaj kursuje tylko na środkowym odcinku między Eminönü lub Sultanahmet a Cevizlibağ. Mówiąc o tym, w godzinach szczytu najlepiej całkowicie pominąć tramwaj, ponieważ zamiast tego spacer jest nie tylko mniej wymagający niż próba stania w najbardziej koszmarnej puszce sardynek, ale także szybszy, ponieważ tłum nie rozproszy się na tyle, aby pozwolić ci wsiąść do wagonu przed zajeżdżaniem drugiego, a nawet trzeciego tramwaju.

Inne linie tramwajowe to T5 z Cibali przez Fener i Balat wzdłuż Złotego Rogu do Eyüp i Alibeyköy (drugorzędny dworzec autobusowy i przesiadka do metra M7) oraz T4 (częściowo pod ziemią; bardziej jak metro-tramwaj w niektórych miastach europejskich) z Topkapı poza murami miasta do nieokreślonych północno-zachodnich przedmieść.

Zabytkowe linie tramwajowe T2, wagony tramwajowe z lat 20. XX wieku grzechoczące wzdłuż alei İstiklal i T3, wyprodukowane w Niemczech tramwaje z lat 60. na trasie okrężnej między Kadıköy i pobliską Moda po stronie azjatyckiej, to bardziej atrakcje niż praktyczne opcje transportu.

Podobnie jak w przypadku innych środków transportu publicznego, do płatności używasz karty Istanbulkart, ale za każdym razem, gdy zmieniasz linię, musisz zapłacić inną opłatę, chociaż według stopniowo obniżonej stawki.

Linie tramwajowe są obsługiwane przez Metro Istanbul.

Unikalne statki liniowe Stambułu (duże konwencjonalne promy), autobusy morskie (szybkie katamarany) lub średniej wielkości prywatne promy kursują między europejską i azjatycką stroną miasta. Przeprawa trwa około 20 minut i kosztuje 7,67 TL z Istanbulkart i zapewnia wspaniałe widoki na Bosfor. Czasami prom przypływający do doku może przypadkowo odbić się od molo, nawet w bezwietrzne dni. Może to spowodować upadek osób stojących, dlatego zaleca się pozostanie w pozycji siedzącej do całkowitego zatrzymania promu.

W Stambule liniowce z dowolnego molo na ogół płyną tylko określoną trasą, a te pomosty są oznakowane zgodnie z miejscem docelowym. Na przykład samo Eminönü ma ponad 5 przystani (w tym te używane przez promy inne niż liniowe), więc jeśli chcesz udać się, powiedzmy, do Üsküdar, powinieneś wsiąść na prom, który odpływa z Üsküdar İskelesi. Zastąp „Üsküdar” wybranym miejscem docelowym.

Liniowce w Stambule kursują na następujących trasach:

• Karaköy–Haydarpaşa–Kadıköy
• Kadıköy – Eminönü
• Üsküdar – Eminönü
• Üsküdar – Karaköy – Eminönü – Eyüpsultan (Szlak Złotego Rogu)
• Kadıköy–Besiktaş
• Kabatas – Uskudar – Harem
• Istinye – Emirgan – Kanlıca – Anadolu Hisarı – Kandilli – Bebek – Arnavutköy – Çengelköy (cały szlak przez Bosfor)
• Anadolu Kavağı – Rumeli Kavağı – Sariyer
• Eminönü – Kavaklar (specjalna wycieczka po Bosforze, polecana dla turystów)
• Sirkeci – Adalar – Yalova – Cınarcık (Szlak Wysp Książęcych)

Ponadto autobusy morskie (deniz otobüsü) poruszają się po tych samych (lub więcej) trasach, zwykle znacznie szybciej niż statki liniowe. Powrót do Yenikapı z Kadıköy autobusem morskim to szybki i wygodny sposób na przekroczenie Bosforu; w Yenikapı można przesiąść się na liczne miejskie linie kolejowe.

Cztery główne prywatne trasy promowe do podróży między Azją a Europą to:

• Besiktaş–Üsküdar
• Kabataş – Üsküdar (blisko tramwaju i kolejki linowej w Kabataş)
• Eminönü – Üsküdar (blisko tramwaju w Eminönü)
• Eminönü – Kadıköy (blisko tramwaju w Eminönü)

Istnieje również linia łodzi Złotego Rogu, rozpoczynająca się od Eyüpsultan do Üsküdar po stronie azjatyckiej, przechodząca przez znane miejsca turystyczne, takie jak Balat, Fener, Cibali i Karaköy. Chociaż podróż płynie około godziny, rejs łodzią jest całkiem przyjemny w pięknej scenerii Złotego Rogu. Łodzie przybywają na stacje tylko raz na godzinę, jeśli planujesz wziąć tę łódź, powinieneś dobrze to zaplanować.

Za wszystkie promy, w tym prywatne, można zapłacić za pomocą systemu AKBIL/Istanbulkart.

Bardzo przydatne są szybkie promy (płynące z prędkością 55 km/h) kursujące z kilku punktów, takie jak Yenikapi – Yalova, które pozwalają (z przesiadką w Yalova) dotrzeć do centrum Bursy w mniej niż trzy godziny. Ceny są minimalnie wyższe, a zysk w czasie znaczny, choć widok nie jest już tak ładny. Istnieją również tańsze linie promowe BUDO z Eminönü do Mudanya, portu dla Bursy. Stamtąd można dojechać autobusem do centrum miasta Bursa.

Autobusy transportu publicznego są obsługiwane lub kontrolowane przez İETT. Publiczne autobusy w Stambule są dostępne w wielu kolorach i kształtach, ale najważniejszą rzeczą, o której należy pamiętać, jest to, że sprzedaż biletów na pokładzie została całkowicie wycofana, więc będziesz musiał zdobyć jeden (lub İstanbulkart, który jest akceptowany we wszystkich publicznych środki transportu) przed wejściem do autobusu.

Intensywnie używany system szybkiego transportu autobusowego (BRT) w Stambule, lokalnie zwany Metrobüs, jest obsługiwany przez długie autobusy hybrydowe kursujące po specjalnych pasach wzdłuż wewnętrznej obwodnicy miasta, oddzielone od wszelkiego innego ruchu, co pozwala zaoszczędzić dużo czasu na ogólnie zatłoczonych drogach Stambułu. Będąc niezwykle ważną opcją transportu dla mieszkańców, system obejmuje obszary zwykle nie odwiedzane przez podróżnych, między Beylikdüzü na dalekich zachodnich przedmieściach miasta a Kadıköy po stronie azjatyckiej przez Bakırköy, Cevizlibağ poza starymi murami miejskimi w pobliżu Bramy Topkapı, dzielnica biznesowa w Mecidiyeköy i Most Bosforski.

Większość linii autobusowych kursuje w przybliżeniu w godzinach 06:00-23:59, zwykle ze zmniejszoną liczbą kursów po godzinie 22:00. Niektóre linie między głównymi ośrodkami działają jednak 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, podobnie jak Metrobüs, z około godzinnymi przerwami. Po północy autobusy kosztują dwa bilety na osobę zamiast zwykłego.

Linie autobusowe nocne:

Zdecydowanie zaleca się podwójne sprawdzenie ze strony internetowej İETT.

• TH-1 Taksim - lotnisko Atatürk (nie kursuje w godzinach 01:00 - 04:00)
• 40 Plac Taksim – Rumelifeneri/Garipçe
• E10 Międzynarodowy port lotniczy Kadikoy–Sabiha Gokcen
• 15F Kadikoy–Beykoz
• 130 Kadikoy-Tuzla
• 34A Sogutlucesme (Kadikoy) – Edirnekapi (Metrobus)
• 34 Avcilar – Zincirlikuyu (Metrobus)

Jako turysta najprawdopodobniej skorzystasz z tramwaju i metra w rejonie Sultanahmet i Taksim, ponieważ w okolicy nie kursują już linie autobusowe.

Autobusy i tramwaje są zwykle bardzo zatłoczone w godzinach szczytu, zwłaszcza w poniedziałki i piątki. Może to również stwarzać okazje dla kieszonkowców.

Taksówki to łatwy i tani sposób poruszania się. Stawka startowa wynosi 9,8 TL, a następnie 6,3 TL za każdy kolejny kilometr (2022). Odległości do 2½ km podlegają stałej cenie 28 TL, po tej odległości liczniki śledzą według powyższych stawek. Podróż w jedną stronę z placu Taksim do Sultanahmet kosztuje około 20 TL. Napiwki są na ogół niepotrzebne. Często kierowcy odmawiają uruchomienia licznika i próbują wynegocjować stałą cenę (np. 150 TL za krótki przejazd z terminalu promowego Yenikapı do Sultanahmet, do którego powinien kosztować mniej niż 60 TL). Powinieneś unikać tych taksówek i wziąć inną, ponieważ prawie na pewno zapłacisz za dużo. Dla pewności przed wejściem wystarczy zapytać "ile do...?" (większość kierowców rozumie podstawowy angielski), ponieważ cena, którą wtedy podają, jest dość dokładna. Powiedz im, żeby włączyli taksometr. Kierowcy zwykle pracują z taksometrem, więc nie będą wcale zaskoczeni, gdy poprosisz ich o założenie go. Cena na końcu będzie dość zbliżona do tej, którą podają na początku. W nocy nie ma dodatkowej opłaty.

Jeśli masz połączenie internetowe na swoim laptopie lub urządzeniu mobilnym, zawsze korzystaj z kalkulatora opłat za przejazd taksówką w Stambule tuż przed złapaniem taksówki z lotniska, hotelu lub restauracji. Pomoże Ci łatwo oszacować koszt przejazdu taksówką na podstawie miejsc odbioru i zwrotu w dowolnym miejscu w Stambule, przedstawi zarys podróży i uniknie potencjalnych oszustw taksówkowych.

Nawet jeśli zgadzasz się zabrać cię na licznik, taksówki w Stambule mają kilka uników, aby złapać nieostrożnego podróżnika. Licznik często znajduje się tuż przed dźwignią zmiany biegów, a kierowcom udaje się w jakiś sposób przesuwać licznik podczas zmiany biegów. Częste jest również nieprzywracanie licznika do stawki początkowej, czyli dodawanie taryfy do poprzedniej. Taksówki, które czekają w pobliżu dworca autobusowego lub terminalu promowego Yenikapı, są zwykle pułapką turystyczną. Uruchamiają licznik, ale pobierają co najmniej 20 TL. Podkreśl kierowcy, że zapłacisz za licznik przed wejściem. Nie kupuj ich sztuczek na szybką sprzedaż. Zawsze staraj się zatrzymać przejeżdżającą taksówkę lub znajdź legalny postój taksówek.

Nalegaj, aby pojechać do celu, który chcesz, ponieważ niektórzy kierowcy otrzymują prowizję za każdym razem, gdy dostarczają kogoś do określonego hotelu, restauracji, sklepu itp.

Taksówki w Stambule są koloru żółtego lub bordowego. Tablice rejestracyjne żółtych taksówek zaczynają się od 34 T, a bordowe od 34 M. Żółte taksówki są bardziej powszechne, ponieważ bordowe działają głównie na zachodnich przedmieściach. Nie mogą wybierać podróżnych z regionu żółtych taksówek i odwrotnie.

Uważaj, jakie banknoty wręczasz im do zapłaty; niektórzy kierowcy próbowali udawać, że wręczony banknot 50 TL był tylko banknotem 5 TL. Czasami taksówkarze mogą również zgrywać banknoty, które im dajesz, i mówić ci, że to nie jest dobre, aby zmusić cię do wręczenia im banknotu 50 TL. Upewnij się więc, że banknoty nie są podarte i że są właściwe, zanim je przekażesz. Ponadto, jeśli nie znasz miasta, taksówkarz może objechać objazd, aby obciążyć Cię wyższą opłatą.

Główne firmy obsługujące przejazdy to Uber, Bitaksi (najtańsza jak dotąd) i iTaksi (najdroższa, również wiele osób skarży się na oszukujących kierowców). Możesz uzyskać dostęp do Ubera tylko przez VPN na swoim telefonie, ponieważ aplikacja jest zakazana w Turcji. Kierowca wzywający przejazd może poprosić Cię o anulowanie przejazdu i zamiast tego zapłatę gotówką. Lepiej odmówić, bo nawet jeśli ustnie zgodzisz się na cenę na podstawie aplikacji, kierowca może udawać, że doszło do nieporozumienia i domagać się wyższej ceny.

Ruch może być bardzo zły, przejechanie kilku kilometrów przez stare miasto może zająć godzinę. Być może lepiej będzie, jeśli wyjedziesz metrem ze starego miasta, a stamtąd taksówką.

Niektóre ważne trasy z odległościami i szacowanymi opłatami za taksówki to:

• Nowe lotnisko w Stambule (IST) - Plac Taksim ~ 44 km
• Nowe lotnisko w Stambule (IST) - Plac Sultanahmet (Stare Miasto) ~ 47 km
• Plac Taksim - Sultanahmet (Stare Miasto) ~ 5,5 km
• Lotnisko Sabiha Gokcen (SAW) - terminal promowy Kadikoy (Chalcadonia) ~ 36 km
• Esenler (dworzec autobusowy) - Pałac Topkapı (Sultanahmet) ~ 10,5 km

Dolmuş (turecki: „pełny”) to wspólna taksówka, podróżująca po stałej trasie, która kosztuje więcej niż autobus miejski, ale mniej niż zwykła taksówka. Mogą przewozić do 8 pasażerów i mogą zabierać tylko gotówkę. Na górze noszą znak Dolmuş. Zaczną jeździć dopiero wtedy, gdy wszystkie osiem miejsc będzie pełnych, stąd też wzięła się nazwa.

Główne i najważniejsze trasy dla dolmuşów to:

• Taksim – Eminönü (przystanek Taksim, w pobliżu Centrum Kultury Atatürk, na placu Taksim)
• Taksim–Kadıköy
• Taksim – Bostanci
• Taksim – Aksaray (przystanek Taksim, aleja Tarlabasi, w pobliżu placu Taksim)
• Kadıköy – Bostanci (przystanek Bostanci, przed portem promowym Bostanci)
• Taksim – Tesvikiye (przystanek Taksim, przed cukiernią Gezi, na placu Taksim)
• Beşiktaş–Nisantasi (przystanek Beşiktaş, przed przystanią promową Beşiktaş - Üsküdar)
• Kadıköy–Üsküdar (przystanek Üsküdar, w pobliżu portu promowego Üsküdar - Beşiktaş i Üsküdar - Kabataş)

Jeśli chcesz, aby kierowca się zatrzymał, możesz powiedzieć İnecek var. (EE-neh-djek war! -- Ktoś wychodzi.) lub Müsait bir yerde. (mU-sa-EEt bir yer-deh. -- W dogodnym miejscu.)

Jeśli możesz go znaleźć, wypożyczenie zadokowanych rowerów İsbike jest bardzo tanie. Jeśli jednak aplikacja İsbike na smartfony, strona internetowa i maszyny nie akceptują Twojej zagranicznej karty kredytowej, możesz nie być w stanie wypożyczyć rowerów bez uprzedniego uzyskania spersonalizowanego mavi (niebieskiego) İstanbulkart opisanego powyżej. Alternatywnie, jeśli masz przyjaciela z Turcji, może on być skłonny zaakceptować depozyt na swojej karcie, ponieważ jest to tylko niewielka kwota zablokowana na kilka dni na rower.

Rząd turecki oferuje przepustkę do wielu zabytków i muzeów Stambułu oraz kluczowych miejsc w Sultanahmet za 700 TL (sierpień 2022). Karnet można kupić przy wejściu do wielu muzeów lub przez Internet. Sprawdź, co zawiera, i kup to, jeśli ma to dla Ciebie sens. Liczne zabytki wciąż można zobaczyć za darmo, a największą radość sprawia chyba samo spacerowanie i chłonięcie atmosfery.

Niezbywalny karnet jest ważny przez pięć dni od daty pierwszej wizyty i uprawnia do jednego bezpłatnego wstępu do każdego z tych muzeów:

• Pałac Topkapı i harem
• Hagia Irena
• Muzea Archeologiczne w Stambule
• Muzeum Mozaiki w Stambule
• Muzeum Historii Nauki i Technologii w Islamie
• Muzeum Turcji i Sztuki Islamu
• Muzeum w Domu Galaty Mevlevi
• Pałac Yildiz
• Muzeum Rumeli Hisar
• Wieża Galata (Muzeum Galata Kulesi)

Oprócz oszczędności podczas odwiedzania tych miejsc, karta pozwala ominąć kolejkę po bilety i udać się bezpośrednio do bramek w niektórych miejscach (chlubnym wyjątkiem jest Wieża Galata). Większość muzeów w Stambule jest zamknięta w poniedziałki lub środy, więc przed wyruszeniem warto najpierw sprawdzić stronę internetową lub zadzwonić.

Alternatywnie możesz rozważyć zakup znacznie droższego Istanbul Tourist Pass, bilet 2-dniowy kosztuje 95 €, bilet 3-dniowy 115 €, bilet 5-dniowy 135 €, bilet 7-dniowy 145 € (kwiecień 2019). Obejmuje wstęp do wszystkich powyższych muzeów, kilka wycieczek łodzią, trzydniowy mobilny internet, a nawet zniżkowy transfer lotniskowy w Stambule w jedną stronę (20 EUR). Jednak konsekwentnie otrzymuje negatywne recenzje z powodu złej organizacji i sporadycznych problemów z dostępem do niektórych usług.

Ze swoją długą historią w centrum imperiów, Stambuł oferuje bogactwo historycznych i religijnych miejsc do odwiedzenia. Większość tych starożytnych zabytków, pochodzących z czasów rzymskich, bizantyjskich i osmańskich, w tym Hagia Sophia, Pałac Topkapı, Meczet Sultanahmet (Błękitny Meczet) i Cysterna Bazyliki znajdują się wokół Placu Sultanahmet, podczas gdy inne są rozproszone po całym półwyspie starego miasta, jak na przykład dawny Kościół Najświętszego Zbawiciela w Chora (Kariye Camii), którego całe wnętrze jest pokryty oszałamiającymi freskami i mozaikami. Imponujący odcinek w większości nienaruszonych murów teodozjańskich, które wyznaczają całą długość zachodniej granicy półwyspu, znajduje się tuż obok tego konkretnego kościoła.

Na północ od starego miasta, po drugiej stronie Złotego Rogu, znajduje się Galata, której zwieńczeniem jest Wieża Galata. Istanbul Modern, z wystawami współczesnej sztuki tureckiej, znajduje się na pobliskim nabrzeżu Karaköy. Innym zabytkiem dzielnicy, położonym na północ od Wieży, jest muzeum przekształcone z Sali Derwiszów zakonu Sufi Mevlevi — szczególnie ucieszą się tu osoby zainteresowane naukami Rumiego. Dalej na północ znajduje się Aleja Istiklal, główny deptak Stambułu, biegnący od wieży Galata do placu Taksim, centralnego placu miasta.

Kierując się na zachód od starego miasta, znajdziesz się głębiej nad brzegiem ujścia Złotego Rogu. Dzielnicą, którą być może warto odwiedzić, jest Eyüpsultan, aby odwiedzić najświętszą islamską świątynię w mieście, a wszyscy religijni ludzie wędrują po wąskich brukowanych uliczkach w swoich turbanach i innych tradycyjnych strojach, aby zobaczyć, jak wyglądało codzienne życie w osmańskim Stambule. Na przeciwległym brzegu Rogu, w Sütlüce znajduje się Miniaturk, pierwszy park miniatur w mieście, z modelami z całego dawnego Imperium Osmańskiego.

Na północ od placu Taksim znajduje się Nowy Stambuł, główna dzielnica biznesowa miasta. Wybierając się w tamte strony, warto zajrzeć do Muzeum Wojskowego, gdzie każdego popołudnia odbywają się koncerty muzyki osmańskiej (Mehter). Większość drapaczy chmur w mieście znajduje się na północy tej dzielnicy, wokół Levent i Maslak, z zupełnie inną panoramą niż stare miasto. Jednak na południowych krańcach tej samej dzielnicy znajduje się kilka pięknych neoklasycystycznych i secesyjnych budynków z przełomu XIX i XX wieku, wokół dzielnic Osmanbey, Kurtuluş i Nişantaşı. Na wschód stąd, opadając w dół do brzegu, znajdują się brzegi Bosforu, otoczone przyjemnymi dzielnicami pełnymi nadbrzeżnych rezydencji (yalı) i szeregiem nadbrzeżnych pałaców, w których można podziwiać, co można było kupić za pieniądze w minionych czasach.

Po drugiej stronie Bosforu na wschodzie znajduje się strona azjatycka, skupiona wokół historycznych dzielnic Kadıköy i Üsküdar, której prawdopodobnie najlepszym symbolem jest Wieża Dziewicy, mniej więcej w połowie drogi między tymi dzielnicami, na wysepce tuż przy brzegu. Wybrzeża Bosforu i Marmara w tej części miasta charakteryzują się dość malowniczymi dzielnicami, nad którymi góruje Wzgórze Çamlıca, jedno z najwyższych wzgórz miasta, z którego roztacza się duża panorama, na szczycie którego znajduje się kawiarnia i przyjemny park.

Na południowy wschód od miasta, u południowego wybrzeża strony azjatyckiej, znajdują się Wyspy Książęce, archipelag dziewięciu wysp wolnych od samochodów, charakteryzujących się wspaniałymi drewnianymi rezydencjami i gajami sosnowymi.

Począwszy od 2010 roku, wielu odwiedzających miasto chciało, aby ich wycieczka obejmowała lub nawet poświęciła całą swoją podróż miejscom, w których kręcono ich ulubiony turecki serial dramatyczny. Zobacz turystykę tureckich seriali telewizyjnych, aby uzyskać dogłębną dyskusję.

Tulipany były długo ignorowane ze względu na ich kojarzenie z XVIII-wieczną erą tulipanów, okresem ostentacji i kosztownych przyjęć organizowanych przez osmańską elitę w dużych ogrodach pełnych tulipanów (a także kiedy pierwsze cebulki sprowadzono do Holandii ze Stambułu), co był później postrzegany jako jedna z przyczyn osłabienia finansowego i ostatecznego rozpadu imperium. Jednak wraz z nadejściem XXI wieku tulipany znacząco powróciły, odzyskując znaczną część swojej dawnej popularności, a teraz służą jako symbol zarówno Stambułu, jak i Turcji. W zależności od odmiany kwitną od końca marca do początku maja; wybierz kwiecień, aby uzyskać najlepsze widoki. Chociaż można je zobaczyć po bokach lub w centralnym pasie wielu alei miasta, gdzie tylko jest wystarczająco dużo miejsca, aby naprawdę cieszyć się dużymi połaciami tulipanów ze stosunkowo egzotycznymi odmianami, udaj się do Sultanahmet Park i Gülhane Park w Sultanahmet, Emirgan Park w północna dzielnica Bosforu Emirgan lub wzgórze Çamlıca po stronie azjatyckiej.

Muzea i takie: Hagia Sophia, potem do muzeum Topkapı (te dwa powinny zająć co najmniej trzy do pięciu godzin), najlepiej wzdłuż drogi na tyłach Hagia Sophia, gdzie znajduje się kilka ładnie odrestaurowanych domów. Następnie do Błękitnego Meczetu i placu z obeliskami (w Meydani). Wzdłuż jego boku znajduje się bardzo dobre Muzeum Sztuki Islamu. Zejdź nieco w dół i znajdź małą Haghia Sophia z ładnym ogrodem (była w renowacji, ale prawdopodobnie możesz wejść). Następnie pod górę do kompleksu meczetu Sokollu Mehmet, w środku najwyższej klasy płytki.

Tramwajem lub pieszo do Eminönü (skąd odpływają łodzie na wycieczki do Azji lub w górę Bosforu). Odwiedź Nowy Meczet z tyłu, następnie Bazar Egipski obok, a idąc dalej w tym kierunku, zlokalizuj meczet Rüstema Paszy z jego wspaniałymi kafelkami. Znajduje się na podwyższonej platformie w pobliżu starego targu odzieżowego, być może będziesz musiał zapytać o drogę. Następnie weź taksówkę lub znajdź autobus do kompleksu meczetów Eyüpsultan, oddalonego o milę lub trzy w górę Złotego Rogu. Odwiedź ten kompleks Eyüpsultan w wolnym czasie (meczet nie jest szczególny, jest dziedziniec i kłębowisko wierzących, wśród których jest wielu chłopców do obrzezania; piątek może być dobrym dniem, aby to zrobić). Następnie, jeśli masz wytrzymałość, miło byłoby wrócić pieszo; może przez całą drogę (około 8 km), ale wybierając trasę wzdłuż części murów miejskich, najpierw do słynnego kościoła Kariye z jego mozaikami, a następnie do meczetu Selimiye ze wspaniałym widokiem na Złoty Róg (i piękny meczet sam), następnie meczet Fatih (przechodząc przez kilka bardzo religijnych i tętniących życiem dzielnic), następnie dobrze odrestaurowany meczet Sehzade, a następnie Süleymaniye (nie zapomnij cieszyć się widokiem od strony Złotego Rogu). Jeśli zostanie ci trochę energii, możesz przejść do kompleksu uniwersyteckiego, a do tego czasu będziesz bardzo blisko meczetu Beyazit. Za tym dobrym, nietypowym (choć ładnym dziedzińcem) meczetem stoi rynek książek (jest mały).

Jeszcze raz udaj się do Eminönü, ale tym razem łodzią (te duże promy) do Üsküdar. Dotrzesz przed piękny meczet, kolejny 400 m dalej w prawo, nieco w głąb lądu za rondem i trzeci, bardzo mały, nad brzegiem morza. Zobacz rynek rozciągający się w głąb lądu, spaceruj i nie zapomnij przejść się wzdłuż brzegu, może zjedz rybę w jednej z kołyszących się łodzi. To dobra wizyta na późne popołudnie, wczesny wieczór, ucieczkę z miasta. Dołączą do ciebie tysiące ludzi wracających do domu z „miasta”, ale droga powrotna będzie wiodła prawie pustym promem. Częstotliwość promów spadnie wieczorem, więc upewnij się, że jest połączenie powrotne.

Idź na stację kolejową i znajdź pociąg podmiejski Sirkeci-Halkali i wysiądź na (z pamięci, stacja Yedikule). Będziesz całkiem blisko Yedikule, ładnej fortecy i będziesz miał piękne widoki na mury miejskie. Pociągi odjeżdżają mniej więcej co 15 minut, jazda jest specyficzna (materiał kiepski, ale jak się ma szczęście co drugi przystanek to inny sprzedawca wejdzie i spróbuje sprzedać swój towar, to jest fajne). Jazda trwa od dwudziestu minut do pół godziny. To nie jest „obowiązek”, ale może być świetną zabawą.

W tym wszystkim przegapisz zadaszony bazar. To dlatego, że i tak się tam dostaniesz. Jeśli pójdziesz do Beyazit i targu książek, znajdziesz się prawie przy dwóch z wielu jego wejść. Spróbuj znaleźć meczet Nuruosmaniye i jego kompleks po drugiej stronie, warto. A po zwiedzeniu zadaszonej części wybierz się na relaksujący spacer w dół, w ogólnym kierunku Eminönü, gdzie przez całą drogę jest „odkryty bazar”. Przejdź przez most Galata, aby zobaczyć niektóre rzeczy po północnej stronie (na przykład wjedź teleferikiem „tünel” na większą część wzgórza (wejście blisko przeciwnej strony mostu Galata, zapytaj)), a następnie jedź dalej do Taksim. Sklepy mają międzynarodową różnorodność.

Spacer po murach Teodozjana

[edytuj]

Od 408 roku n.e. pierwotne mury Konstantyna zostały zastąpione za panowania Teodozjusza. Mury te stały się następnie krytycznym punktem obrony stolicy wschodniego imperium rzymskiego i ich następców osmańskich. Nadal są prawie całkowicie nienaruszone, wyznaczając zachodnią granicę półwyspu Starego Miasta, a niektóre sekcje cierpią z powodu nieco brzydkiej renowacji przeprowadzonej na początku lat 90. Odcinek wokół Bramy Topkapı (nie mylić z Pałacem Topkapı, który znajduje się w zupełnie innym miejscu) jest łatwo dostępny z przystanku tramwajowego Pazartekke, który znajduje się około 300 m na wschód od murów. Niektóre odległe sekcje mogą nie być zbyt bezpieczne i mogą wymagać pewnej ostrożności.

7-kilometrowy spacer wzdłuż tych pozostałych części murów miejskich oferuje okno na starożytność i kładzie nacisk na straszną spuściznę zabytków Turcji. Pobierz i wydrukuj naukowy, historyczny i techniczny opis murów przed wizytą w Stambule; to z pewnością zwiększy przyjemność. Z Eminönü popłyń promem Golden Horn do Ayvansaray. Ten terminal promowy jest oddzielony od terminali przy Bosforze i na wschód od mostu Galata. Idź na zachód przez przejście podziemne mostu Galata, a następnie przez dworzec autobusowy do deptaka, który prowadzi do małego budynku terminala. Opłata wynosi 1,50 TL. Wysiądź z promu w Ayvansaray i przejdź przez park do ściany po drugiej stronie głównej drogi. Masz do wyboru wejście na zewnętrzną ścianę lub wewnętrzną ścianę, ale dostęp do szczytu blanków jest zwykle wystarczająco naturalny od wewnątrz, więc idź w górę małej uliczki po drugiej stronie drogi, która następnie przecina mur i wieże. Tutaj możesz wspiąć się na tę część nieodrestaurowanej ściany po rozpadającej się cegle i kamieniu i w razie potrzeby kontynuować kilkaset jardów wspinaczki. Ta ścieżka dobiega oczywistego końca i można skrócić drogę z powrotem na ulicę. Czasem pod ścianą stoją domy mieszkalne i przedsiębiorstwa handlowe, czasem zajezdnia autobusowa, wysypisko śmieci, a często po prostu droga. Mury te zastąpiły wcześniejsze mury Konstantyna w 408 roku n.e., po czym przechodziły ciągłą modernizację i naprawy szkód spowodowanych trzęsieniem ziemi. Różne prace wykonane na przestrzeni wieków miały różny styl i jakość. Co zaskakujące, istnieje wiele małych uliczek, które nadal korzystają z wąskich bram. Na Hoca Çakır Cd można natknąć się na odrestaurowany odcinek ściany, na który można dostać się schodami (skrzyżowanie Hoca Çakır Caddesi i Kariye Bostani Sokak), niektóre wzdłuż szczytu ściany bardziej stromej odmiany. Ta renowacja z lat 80. jest w konflikcie z oryginałem. Ściana zostaje następnie przerwana dla głównej drogi Fevzi Paşa Cd. Przejdź przez to i idź dalej ulicą za murem. Poszukaj podnóżków i przerw w ścianie, które umożliwiają dostęp i dobre rozejrzenie się. Ściana zostaje ponownie przełamana dla Adnan Menderes Blv (nieoficjalnie i powszechnie znanego jako Vatan Caddesi). Tuż obok widać tu dość wyraźnie podwójną linię obrony z zewnętrzną fosą. Kolejna przerwa dotyczy Turgut Özal Cd (nieoficjalnie i powszechnie znanego jako Millet Caddesi), na którym znajduje się linia tramwajowa prowadząca z powrotem do Sultanahmet dla tych, którym zabrakło pary. Idąc teraz po zewnętrznej stronie murów, różne przerwy w murze zewnętrznym umożliwiają dostęp przez popękaną kamieniarkę lub później przez nowoczesne, zdewastowane schody. Pomiędzy ścianami znajduje się niepokojący dowód liczby osób śpiących pod gołym niebem w Stambule. Wytrwaj w pozostawaniu między murami, ponieważ wkrótce dotrzesz do kolejnego nieczystego projektu renowacji przy bramie Mevlanakapı Cd. Wjazd na baszty bramne został zamknięty przy bramie, więc wjazd jest tylko od strony murów. Stamtąd lepiej iść po zewnętrznej stronie murów, ponieważ ogrody targowe zajmują fosę, a strona miasta przylega do budynków. Te kilka kilometrów da dalszą perspektywę spustoszenia czasu i trzęsienia ziemi na ścianach. W końcu dotrzesz do Złotej Bramy i Twierdzy Yedikule, która stoi nad Morzem Marmara i była triumfalnym punktem wejścia Bizancjum. Jest w doskonałym stanie, między innymi dlatego, że Turcy go zmodernizowali, a następnie używali aż do XIX wieku. Jest opłata za wstęp i ma toaletę. Wszystkie wysokie mury i wieże są dostępne, a jedna wieża nadal ma wewnętrzne drewniane podłogi. Tak więc zbadałeś teraz ochronne mury lądowe, które zapewniały bezpieczeństwo Bizancjum i Wschodniemu Cesarstwu Rzymskiemu przez wszystkie te lata po upadku Rzymu, naruszone dopiero przez IV krzyżowców i Osmanów. Co z ich przyszłością? Biorąc pod uwagę, że ostatnie prace konserwatorskie są dość podejrzane, uczeni mogą pomyśleć, że lepiej zostawić je w spokoju. Teraz wróć do miasta autobusem Eminönü (nr 80) z placu wioski przed główną bramą, po prostu tam poczekaj lub idź wzdłuż Yedikule Istasyonu Cd około 300 m do linii kolejowej do Sirkeci, oba kierunki w kierunku centrów w pobliżu Sultanahmet .

Z terminalu w Eminou publiczny prom wyrusza na wschód od mostu Galata i płynie do Anadolu Kavagi przy północnym wejściu do Bosforu do Morza Czarnego przez różne przystanki.

Opłata wynosi 65 TL (w obie strony) na publicznym promie Sehir Hatlari, a bilety można kupić tylko w kasie na około godzinę przed wypłynięciem. Godzina wypłynięcia jest wczesna (10:35) i jest bardzo popularna, więc przyjedź wcześniej i ustaw się w kolejce po bilet (prom nie czeka na spóźnionych ludzi, aby kupić bilety). Naganiacze prywatnych operatorów promowych często próbują sprzedawać alternatywne bilety promowe. Będą próbować różnych taktyk, aby sprawić, że poczujesz się nieswojo, takich jak przesunięcie linii biletowej publicznego promu, aby być w gorącym słońcu i powiedzieć ci, że pełny rejs zmarnuje dzień twojego pobytu w Stambule. Jest to na ogół oszustwo, pobierają wygórowaną stawkę lub tańszą stawkę, po której następuje wygórowana opłata za zwrot. Pamiętaj, że publiczny prom nie oferuje żadnego komentarza audio, jest bardzo prosty i możesz dostrzec ważne zabytki. Publiczny prom nie oferuje papieru toaletowego, a toaleta jest ogólnie w opłakanym stanie; w razie potrzeby będziesz musiał przynieść własny papier toaletowy i potencjalnie czekać w kolejce przez dużo czasu, jeśli planujesz skorzystać z toalety.

Istnieje wiele innych prywatnych firm promowych oferujących różne rejsy. W porównaniu z promem publicznym zwykle pobierają znacznie wyższe ceny, ale mogą oferować komentarz audio przez głośnik, toaletę z papierem toaletowym lub mieć krótszą kolejkę. Prywatne promy oferują prawie wyłącznie krótką wycieczkę po Bosforze, zaczynając od 70 TL.

Otwarte pokłady są bardzo popularne w weekendy, więc jeśli nie masz miejsca na zewnątrz, spodziewaj się, że wokół ciebie będą stali ludzie, ograniczając widok. Prom czeka kilka godzin w Anadolu Kavagi, więc kiedy wysiadasz, masz do czynienia z licznymi restauracjami i ich spruikerami.

Po wylądowaniu w Anadolu Kavagi udaj się na spacer do Yoros Kalesi, strategicznego zamku kontrolującego wejście do Morza Czarnego. Obszar ten może być niebezpieczny i niebezpieczny bez dobrych butów, ale bezpośrednia ścieżka do zamku jest wybrukowana na całej długości, tylko ostatnie 10 m do punktów widokowych nie jest. O tę ważną fortyfikację z imponującym widokiem walczy się od wielu lat, a ostatnio była używana w XIX wieku. Popadł w poważną ruinę, ale w kamieniu nadal widoczne są chrześcijańskie ryciny. Ma spektakularny widok na ujście Morza Czarnego.

W okolicy zamku znajdują się restauracje, takie jak Yoros Cafe, i naturalnie mają spektakularne widoki, ale przeciętne jedzenie i obsługa. Zostało dużo czasu na wędrówkę z powrotem do wioski na lunch. Jest późne popołudnie przed powrotem do Eminonu, ale dzień dobrze spędzony.

Stambuł ma pięć klubów grających w Süper Lig, najwyższej lidze tureckiej piłki nożnej: Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray, Başakşehir i Kasımpaşa. Pierwsza trójka zawsze znajdowała się w czołówce i cieszy się międzynarodową renomą. Mecze między tymi drużynami rozgrywane są przed zaciekłymi, wyprzedanymi tłumami; uzyskanie biletów wymaga wcześniejszej rezerwacji. Ponieważ atmosfera jest wyjątkowo nieprzyjazna dla drużyn gości, widzowie powinni unikać ścierania barw drużyn po meczu i wszelkich oznak zamieszania z tłumem.

Beşiktaş JK gra na Vodafone Park, stadionie na 41 903 miejsc. Znajduje się na europejskim brzegu Bosforu obok Pałacu Dolmabahçe, 1 km na wschód od stacji metra Taksim.

Fenerbahçe SK gra na stadionie Şükrü Saracoğlu o pojemności 47 834 miejsc (zwanym także stadionem Ülker). Znajduje się na azjatyckim brzegu Bosforu, 1 km na wschód od stacji metra Kadıköy i przystani promowej.

Galatasaray SK gra na stadionie Türk Telekom, który może pomieścić 52 332 widzów, na północnym krańcu europejskiego Stambułu. Jedź metrem do Seyrantepe.

Başakşehir FK gra na stadionie Fatih Terim, który może pomieścić 17 319 osób. Jest daleko na północno-zachodnim krańcu miasta, 1 km na północ od stacji Metrokent na linii M3.

Kasımpaşa SK gra na stadionie Recepa Tayyipa Erdoğana, który może pomieścić 14 234 widzów, w dzielnicy Beyoğlu, na północ od Złotego Rogu. Nazwa pochodzi od obecnego prezydenta Turcji, który dorastał w pobliżu i w młodości grał w piłkę nożną.

Turecki stadion narodowy to Atatürk Olympic Stadium (Atatürk Olimpiyat Stadı), arena o pojemności 76 000 miejsc na zachodnim krańcu miasta, ze stacji metra Olimpiyat lub Olimpiyat Parkı. Nie ma drużyny będącej rezydentem, ale kilka klubów miało tu okresy, gdy ich własny stadion był niedostępny. Istnieją plany powiększenia go do pojemności 92 000 poprzez usunięcie bieżni, ale to zakończyłoby jego perspektywy olimpijskie.

Jeśli już mówisz po turecku, nauka tureckiego osmańskiego może być również interesująca. Turecki osmański był dworską formą języka tureckiego używaną w czasach Imperium Osmańskiego i znacznie różni się od dzisiejszej formy języka tureckiego. Około 80% tureckich słów osmańskich to zapożyczenia z innych języków, głównie arabskiego, perskiego i francuskiego. Po upadku Imperium Osmańskiego i powstaniu Republiki Tureckiej przeprowadzono reformy językowe, w tym powołanie Türk Dil Kurumu (Stowarzyszenie Języka Tureckiego), które jest oficjalnym organem regulującym język turecki. To stowarzyszenie, kierujące się filozofią puryzmu językowego, postanowiło oczyścić język turecki z zapożyczeń i zastąpić je bardziej tureckimi alternatywami. W związku z tym tylko około 14% współczesnych tureckich słów ma obce pochodzenie.

Turecki osmański jest kluczem do poznania osmańskiej przeszłości Turcji. Dzięki osmańskiemu tureckiemu możesz nie tylko czytać archiwa historyczne, ale także literaturę i listy osmańskie z okresu osmańskiego. W Stambule możesz uczyć się tureckiego osmańskiego w następujących miejscach:

• İsmek [212 531 01 41|+90 212 531 01 41] İskenderpaşa Mahallesi, Ahmediye Caddesi, Hacı Salih Efendi Sokak, 6 Fatih.
• Tarih Vakfı [212 522 02 02|+90 212 522 02 02] Zindankapı Değirmen Sokak, 15 Eminönü.

Euro i dolar amerykański są akceptowane w miejscach odwiedzanych przez turystów. Chociaż niektóre atrakcje turystyczne akceptują tylko liry. Kantory wymiany walut (döviz bürosu) i banki są w Stambule obfite i oferują niezwykle konkurencyjne kursy wymiany. Jeśli planujesz odwiedzić Stambuł, zabierz ze sobą twardą walutę obcą i wymień ją po przylocie (nie na lotnisku!), najlepiej w banku lub kantorze. Kursy walut na lotnisku są okropne, tylko w mieście można uzyskać doskonałe kursy ze spreadem między sprzedażą a kupnem około 1-2%. Wszystkie główne waluty są również akceptowane, ale stawki nie są tak doskonałe. Wymień pozostałe liry bezpośrednio przed wyjazdem, w wielu innych krajach pozbycie się ich po odpowiednim kursie może być trudne.

Łącząc wschód i zachód, chęć kontrolowania głównych szlaków handlowych była powodem, dla którego Stambuł został założony w pierwszej kolejności, więc zakupów zdecydowanie nie należy pomijać podczas pobytu w Stambule.

Sklepy mogą być zamknięte w niedziele. Większość dużych centrów handlowych ma punkty kontroli bezpieczeństwa, które zwykle widzisz na lotniskach i w muzeach przed wejściem.

• Meze Meze to w zasadzie turecka wersja tapas, podawana w małych porcjach zarówno na ciepło, jak i na zimno. Najlepszym miejscem do jedzenia meze byłoby „meyhane”.
• İskender Najlepsza wersja Dönera. Zasadniczo jest to döner podawany na talerzu z maślanym sosem pomidorowym na wierzchu i odrobiną zwykłego jogurtu jako dodatku.
• Döner. Zawsze dobra opcja na szybkie i tanie jedzenie. Przy wejściu na ulicę Istiklal znajdują się dziesiątki małych restauracji z donerami, które serwują prawie przez całą dobę; chociaż dla lepszego doświadczenia (i lepszej jakości jedzenia) możesz chcieć wędrować po dzielnicach mieszkalnych, ponieważ wszystko w pobliżu obszaru handlowego lub turystycznego może być bardzo drogie i znacznie obniżone pod względem jakości.
• Lahmacun To „mięso z ciastem”, to okrągły, cienki kawałek ciasta pokryty mielonym mięsem (najczęściej wołowiną i jagnięciną) oraz mielonymi warzywami i ziołami, w tym cebulą, pomidorami i pietruszką, a następnie pieczony. Lahmacun jest często podawany skropiony sokiem z cytryny i zawinięty wokół warzyw, w tym marynat, pomidorów, papryki, cebuli, sałaty i pieczonego bakłażana; można znaleźć typowe warianty wykorzystujące mięso lub sosy do kebaba.
• Dürüm to tradycyjne tureckie zawijanie (zrobione z chleba lawasz lub yufka), wypełnione typowymi składnikami do kebaba lub dönera.
• Balık-Ekmek. Balik-Ekmek (dosłownie „ryba i chleb”) to kanapka z rybą podawana w małych łódkach i małych bufetach w Eminönü. Jest również coraz bardziej popularny w bufetach na wybrzeżu Kadıköy. Zwykła kanapka składa się z jednej małej smażonej ryby, plasterków pomidora i cebuli. Jednak smak przerasta oczekiwania tak podstawowego menu. Cena około 8 TL. Ponownie, jest to lokalny faworyt.
• Hamsi. Jesienią i zimą sardele czarnomorskie migrują przez Bosfor, a miejscowi rybacy wypływają, by skorzystać. Wszystkie restauracje rybne mają je w menu w sezonie. Wygląda na to, że klasyczna porcja to garść ryb smażonych w głębokim tłuszczu z surową cebulą i chlebem. Zjedz rybę w całości, to zwycięzca. Szukaj małych restauracji za handlarzami ryb po stronie Karakoy mostu Galata, po zachodniej stronie. Spodziewaj się zapłacić 50 TL lub więcej.
• Patso. Patso to rodzaj kanapki składający się z hot doga i frytek. Zwykle jest podawana w małych bufetach wzdłuż wybrzeża Uskudar, a kanapka kosztuje 2,50 TL. Niska cena może wywołać zdziwienie, ale te bufety są otwarte 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu i serwują około 1000 kanapek dziennie. Mimo że marża zysku jest niska, zarabiają fortunę, więc nie obniżają zbytnio jakości (oprócz hamburgerów, tych w Uskudar nie ruszaj, ale koniecznie spróbuj pikantnych hamburgerów w Taksim).
• Nie można przegapić lokalnych lodów sprzedawanych na ulicznych straganach, zwanych dondurma. Podczas gdy smaki są stosunkowo standardowe dla regionu, lody zwykle zawierają ekstrakt z korzenia orchidei, który nadaje im niesamowicie ciągnącą się i żylastą konsystencję, a także nadaje się do wykorzystania w marketingu i przyciągania uwagi, podczas gdy sprzedawcy robią sztuczki, próbując sprzedać lód. Spróbuj!
• Kumpir to przekąska, która spokojnie może być pełnowartościowym posiłkiem. Pochodzi z Albanii, ale w obecnej formie jest dość unikalny dla Stambułu. Składa się z pieczonego ziemniaka z różnymi nadzieniami, takimi jak między innymi tarty ser, majonez, keczup, pikle, pokrojona czerwona kapusta, kukurydza, plastry kiełbasy, marchew, grzyby i sałatka rosyjska, z których każdy można opcjonalnie dodać lub pominąć. Chociaż kumpir można zjeść w wielu kawiarniach w całym mieście, najlepiej jest w jednej z kawiarni w Ortaköy, które mają długą tradycję przygotowywania kumpiru i oferują naprawdę sycące i smaczne. Około 40-60 TL za sztukę.
• Pieczone kasztany ("kestane Kebap, jak nazywają to miejscowi) są sprzedawane na wózkach w całym mieście i są bardzo dobrą przekąską, gdy jest zimno, ponieważ utrzymują ciepło dłoni. 20 TL za 100 g (od czerwca 2022) Jeść zimą.
• Gotowana i prażona kolba kukurydzy jest sprzedawana na wózkach w całym mieście i jest fantastyczną przekąską na spacery. Cena różni się w zależności od koszyka i obszaru miasta (1-1,5 TL).
• Nie przegap „simit”, ciepłego chleba sprzedawanego z wózków w całym mieście i jest fantastyczną przekąską na spacer. Konsystencją i smakiem przypomina trochę sezamowy bajgiel. Cena różni się w zależności od wózka i obszaru miasta (3-5 TL według stanu na maj 2022, z dodatkiem sera śmietankowego o 2-4 TL). Uważaj, nie wszyscy sprzedawcy simitów są uczciwi i będą próbowali cię obciążyć (nawet 50-100 TL). W takim przypadku powinieneś po prostu odejść i znaleźć innego sprzedawcę sprzedającego simit za mniej niż 10 TL.
• Koniecznie spróbujcie też Ayranu, lokalnego napoju na bazie jogurtu, choć kwaśnego i dużo rzadszego. Nie zawsze jest w menu lub na wyświetlaczu, ale jest, więc poproś o to.
• Świeżo wyciskane soki i mieszanki soków są sprzedawane na stoiskach i małych sklepikach w całym mieście i są orzeźwiającą ucztą (szczególnie w cieplejszych miesiącach). Kombinacje obejmują zarówno prosty sok pomarańczowy, jak i bardziej rzadkie opcje, takie jak granat lub kiwi. Cena różni się w zależności od sklepu, obszaru miasta i złożoności zamówienia (10-30 TL).

Stambuł jest jedynym miastem lub prowincją w Turcji, które ma więcej niż jeden kod telefoniczny: 212 po stronie europejskiej, 216 po stronie azjatyckiej i Wyspy Książęce. Dzwoniąc z jednego kontynentu na drugi, należy używać zwykłego formatu wybierania używanego w przypadku połączeń międzymiastowych, tak jak w przypadku połączeń międzymiastowych: 0+numer kierunkowy (212 lub 216)+7-cyfrowy numer telefonu. Może wyglądać jak połączenie międzymiastowe, ale będzie traktowane jako połączenie lokalne pod względem płatności. Podczas wykonywania połączenia międzykontynentalnego, jeśli zapomnisz wybrać kod, Twoje połączenie nie zostanie automatycznie przekierowane na inny numer kontynentalny, prawdopodobnie zostaniesz połączony z „niewłaściwym” numerem, który znajduje się na tym samym kontynencie co Ty, ponieważ wiele zestawów liczb jest używanych na obu kontynentach (choć oczywiście z różnymi kodami). Podczas wybierania numeru, który znajduje się na kontynencie, na którym już stoisz, wystarczy tylko 7-cyfrowy numer. Nie zapomnij najpierw wybrać kodu, bez względu na to, na jakim kontynencie się znajdujesz, jeśli dzwonisz na numer stacjonarny z telefonu komórkowego (nawet jeśli jest to numer, który znajduje się na tym samym kontynencie co ty).

Stambuł ma 4G od wszystkich tureckich operatorów. Oczekuje się, że 5G zostanie wprowadzone w 2021 roku.

Uwaga, większość poniższych podsumowań ma już prawie 10 lat. Od tego czasu Turcja bardzo się zmieniła, z powodu modernizacji, zamieszek politycznych, wojny w Syrii i wielu innych rzeczy. Obecnie sytuacja jest w rzeczywistości znacznie mniej zacięta, jak mogłoby się wydawać w tych zarysach. Więc zrelaksuj się! Niemniej jednak poznaj je i poczytaj o nich, aby być świadomym. Najważniejsze z nich to zawyżone ceny klubów nocnych i barów, kradzieże kieszonkowe i nadmiernie przyjaźni nieznajomi.

Uważnie obserwuj menu w ulicznych kawiarniach, szukając oznak, że ceny nie są dyskryminujące — jeśli ceny są wyraźnie zawyżone, po prostu wyjdź. Dobrą oznaką nadmiernej inflacji jest obieg dwóch różnych rodzajów menu - menu „cudzoziemca” jest zwykle drukowane na laminowanej karcie z cenami menu zapisanymi znacznikiem / tekstem prania, tj. Ceny nie są drukowane; w takich przypadkach spodziewaj się, że ceny dla obcokrajowców będą mocno zawyżone (300% lub więcej).

Chociaż nie jest to tak naprawdę problem w Beyoğlu lub Ortaköy, unikanie kawiarni na świeżym powietrzu w kierunku tylnego dziedzińca Bazaru Przypraw (Sultanahmet) jest rozsądne. Obszar bezpośrednio na północ od Bazaru Przypraw również roi się od naganiaczy tych „niesławnych” kawiarni.

Posiadanie nargile (fajki wodnej) jest znanym zajęciem w Stambule, Tophane (top-hane) jest znanym miejscem dla tej działalności, gdzie dostępna jest ogromna liczba sklepów nargile i można do nich łatwo dojechać tramwajem, omijając miejsce zwane „Ali Baba” w Tophane jest mądry, zwykle zostaniesz tam podany z talerzami, o które nie prosiłeś, jak talerz z orzechami, i spodziewaj się rachunku w wysokości około 50 USD za nargile!

W miejscach turystycznych mogą być obecni mężczyźni zamierzający śledzić cudzoziemki. Tacy mężczyźni mogą zakładać, że obcokrajowcy mają dużo pieniędzy lub liberalnych wartości i mogą podchodzić do cudzoziemek w sposób kokieteryjny lub do przodu w poszukiwaniu seksu lub pieniędzy (poprzez kradzież lub sprzedaż zbyt drogich towarów). Jeśli jesteś nękany, kieruj się zdrowym rozsądkiem i idź tam, gdzie są inni ludzie; często jest to najbliższy sklep. Stworzenie publicznej sceny odstraszy wielu stalkerów, a te zwroty mogą być przydatne w takich przypadkach:

• İmdat! - "Pomoc!"
• Ayıp! - "Niegrzeczny!"
• Bırak beni! - "Zostaw mnie w spokoju!"
• Dur! - "Zatrzymywać się!"
• Gider misin?! - "Pojedziesz?!"

Lub naprawdę go zrujnować:

• Beni takip etme! – „Przestań mnie prześladować!”
• Polisi arıyorum - „Wzywam policję!”

Od czasu do czasu staraj się nie używać języka tureckiego, ponieważ prześladowcy bardziej to polubią, po prostu krzycz i uciekaj, aby znaleźć bezpieczniejsze miejsce z tłumem i policją.

Policja w Stambule ma wydział „policji turystycznej”, w którym podróżni mogą zgłaszać utratę i kradzież paszportu lub jakąkolwiek inną działalność przestępczą, w wyniku której są ofiarami. Mają biuro w Sultanahmet i podobno mówią po angielsku, niemiecku, francusku i arabsku.

• Polica Turystyczna (Turizm Polisi), Yerebatan Caddesi 6, Sultanahmet (w żółtym drewnianym budynku między Hagia Sophia a wejściem do Cysterny Bazyliki, kilka metrów od każdego), ☏ +90 212 527 45 03, fax: +90 212 512 76 76.

Wiele konsulatów w Stambule mieści się w eleganckich i imponujących budynkach pochodzących z poprzednich stuleci, kiedy służyły jako ambasady Imperium Osmańskiego, przed jego upadkiem i przeniesieniem stolicy do Ankary przez nowo powstałą republikę. Ciekawostką jest to, że wszystkie znajdują się w rejonie Beyoğlu z jednym wyjątkiem, konsulatem Iranu, gdyż władze cesarskie nie zezwalały wówczas na stacjonowanie przedstawicieli ziem niemuzułmańskich w oficjalnych granicach miasta, który mniej więcej dorównywał półwyspowi Starego Miasta.

• Argentyna, Tepecik Yolu 58, Etiler, ☏ +90 212 257-70-50.
• Australia, Asker Ocağı Cd 15, Elmadağ, ☏ +90 212 243-13-33.
• Austria, Köybaşı Cd 46, Yeniköy, ☏ +90 212 363-84-10.
• Azerbejdżan, Zeytinoğlu Cd 65, Akatlar, ☏ +90 850 800 0515, istanbul@mission.mfa.gov.az.
• Belgia, Sıraselviler Cd 39, Taksim, ☏ +90 212 243-33-00.
• Brazylia, Askeroğacı Cd 6, Süzer Plaza 4th floor, Elmadağ, ☏ +90 212 252-00-13, cg.istambul@itamaraty.gov.br.
• Bułgaria, Ahmet Adnan Saygun Cd 44, Ulus-Levent, ☏ +90 212 281-01-15.
• Kanada, İstiklal Cd 189/5, Beyoğlu, ☏ +90 212 251-98-38.
• Chiny, Ahi Çelebi Cd Çobançeşme Sk 4, Tarabya, ☏ +90 212 299-21-88, faks: +90 212 299-26-33, chinaconsul_ist_tr@mfa.gov.cn.
• Dania, Büyükdere Cd 1, Trump Towers, Kule 2, D. 463, ☏ +90 212 359-19-00, istglk@um.dk.
• Finlandia, Cumhuriyet Cd 71, 8th floor, Elmadağ, ☏ +90 212 296-95-49.
• Francja, İstiklal Cd 4, Beyoğlu-Taksim, ☏ +90 212 334-87-30.
• Niemcy, İnönü Cd 10, Gümüşsuyu-Taksim, ☏ +90 212 334-61-00.
• Grecja, Turnacıbaşı Sk 22, Beyoğlu, ☏ +90 212 393-82-90, faks: +90 212 252-13-65, grgencon.kon@mfa.gr.
• Indie, Cumhuriyet Cd 18, Dörtler Apt 7th floor, Elmadağ, ☏ +90 212 296-21-31.
• Indonezja, Esentepe Mh, Keskin Kalem Sk 13, Şişli, ☏ +90 212 674-8686, istanbul.kjri@kemlu.go.id.
• Iran, Ankara Cd 1, Cağaloğlu, ☏ +90 212 513-82-30.
• Włochy, Tomtom Kaptan Sk 5, Beyoğlu, ☏ +90 212 243-10-24.
• Japonia, Büyükdere Cd 209, Tekfen Tower 10th, 4.Levent, ☏ +90 212 317-4600.
• Republika Korei, Piyalepaşa Blv 73, Ortadoğu Plaza, 18th floor, Okmeydanı, ☏ +90 212 368-83-68.
• Holandia, İstiklal Cd 197, Beyoğlu, ☏ +90 212 393-21-21.
• Nowa Zelandia, İnönü Cd 48/3, Taksim, ☏ +90 212 244-02-72.
• Macedonia Północna, İnönü Cd 20/5 Üçler Apt, Gümüşsuyu-Taksim, ☏ +90 212 251-22-33, faks: +90 212 293-77-65, istanbul@mfa.gov.mk.
• Norwegia, Bilezik Sk 4, Fındıklı, ☏ +90 212 249-97-53.
• Pakistan, Cengiz Topal Cd Gülşen Sk 5, Beyaz Ev 3. Etiler, ☏ +90 212 358-45-06.
• Polska, Ayazağa Köyü Yolu 7, Giz 2000 Plaza 5th floor, Maslak, ☏ +90 212 290-66-30, faks: +90 212 290-66-32, stambul.kg.konsulat@msz.gov.pl.
• Rumunia, Yanarsu Sk, Narin Sitesi 42, Etiler, ☏ +90 212 358-05-15, istanbul@mae.ro.
• Rosja, İstiklal Cd 443, Beyoğlu, ☏ +90 212 292-51-01.
• Hiszpania, Karanfil Aralığı Sk 16, 1. Levent, ☏ +90 212 270-74-10, cog.estambul@maec.es.
• Szwecja, İstiklal Cd 247, Beyoğlu, ☏ +90 212 334-06-00.
• Szwajcaria, Büyükdere Cd 173, 1.Levent Plaza A-Blok 3rd floor, Levent, ☏ +90 212 283-12-82.
• Syria, Maçka Cd 59/3, Teşvikiye, ☏ +90 212 232-67-21.
• Wielka Brytania, Meşrutiyet Cd 34, Tepebaşı-Beyoğlu, ☏ +90 212 334-64-00, britembcon@fco.gov.uk.
• Stany Zjednoczone, İstinye Mh, Kaplıcalar Mevkii 2, İstinye, ☏ +90 212 335-90-00.

Obszar europejskiej Turcji na zachód od Stambułu nazywa się Tracja. Ma wiele historycznych miast z dziedzictwem bizantyjskim i osmańskim.

• Edirne, położone dwie godziny na północny zachód, jest pięknym historycznym miastem i było stolicą osmańską, zanim władza przeniosła się do Stambułu. Potrzebujesz przynajmniej jednego dnia tutaj. Powolna malownicza trasa wije się na północ przez Kıyıköy, starożytną Medeę, wioskę rybacką nad Morzem Czarnym z tradycyjną architekturą, częściowo odbudowanymi starożytnymi murami miejskimi i pobliskim wykutym w skale klasztorem. Kolejnym miastem na tej trasie jest Vize, stare miasto z dobrze zachowaną bizantyjską katedrą.
• Udaj się do Europy Zachodniej przez Sofię w Bułgarii lub Bukareszt w Rumunii.
• A może możesz podążać starożytną Via Egnatia aż do Adriatyku i dalej do Rzymu.

• Wyspy Marmara znajdują się po drugiej stronie morza, znacznie dalej i mniej zurbanizowane niż Wyspy Książęce tuż przy brzegu miasta.
• Bursa na południowym wschodzie to dawna stolica osmańska z wieloma zabytkami historycznymi oraz Parkiem Narodowym Uludağ na południu. İznik, bogate w dziedzictwo bizantyjskie, seldżuckie i wczesnoosmańskie, jest warte odwiedzenia po drodze.
• Malownicza trasa w kierunku Izmiru wiedzie na zachód, a następnie na południe na półwysep Gallipoli, z miejscami I wojny światowej, przez Dardanele do Çanakkale, a następnie przez starożytną Troję i Pergamon (Bergama). Krótki rejs promem zabierze Cię na uroczą wyspę Bozcaada. Aby uzyskać bardziej szczegółowe opisy, zobacz ze Stambułu do Izmiru.

W Stambule dopiero co stanęliście na progu azjatyckiej Turcji. Jedź dalej na wschód przez Anatolię, aby zobaczyć o wiele więcej: odmłodzoną Ankarę, nieziemską Kapadocję, surrealistyczną górę Nemrut, odległy Kars. I jeszcze dalej przez ziemie dawnego Imperium Osmańskiego: podążaj śladami starożytnych kupców, średniowiecznych podróżników, pielgrzymów i hipisów.

Ten artykuł jest przewodnikiem. Posiada już wiele dobrych, wysokiej jakości informacji, w tym, hotele, restauracje oraz atrakcje. Artykuł zawiera także informacje o przylocie i wyjeździe. Pomóż nam uczynić go medalistą!