[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Uszak biały

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Uszak biały
Crossoptilon crossoptilon[1]
(Hodgson, 1838)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

grzebiące

Rodzina

kurowate

Podrodzina

bażanty

Plemię

Phasianini

Rodzaj

Crossoptilon

Gatunek

uszak biały

Synonimy
  • Phasianus crossoptilon Hodgson, 1838
Podgatunki
  • C. c. dolani Meyer de Schauensee, 1937
  • C. c. crossoptilon (Hodgson, 1838)
  • C. c. lichiangense Delacour, 1945
  • C. c. drouynii Verreaux, J, 1868
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Uszak biały (Crossoptilon crossoptilon) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae), podrodziny bażantów (Phasianinae). Występuje endemicznie w południowych Chinach, w szczególności w Tybecie. Bliski zagrożenia. Ptak hodowlany.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy gatunek opisał Brian Houghton Hodgson. Opis ukazał się w 1838 na łamach The journal of the Asiatic Society of Bengal. Holotyp pochodził z nieokreślonej lokalizacji w Tybecie. Do opisu załączona była czarno-biała rycina. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Phasianus crossoptilon[3]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza uszaka białego w rodzaju Crossoptilon pod nazwą C. crossoptilon[4]. Niektórzy autorzy uznają uszaka popielatego (C. harmani) i białego za jeden gatunek. Różnią się one elementami upierzenia, do tego uszaki białe są nieco większe[5]. Wyróżnia się 4 podgatunki[4][5].

Podgatunki i zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

IOC wyróżnia następujące podgatunki[4]:

  • C. c. dolani Meyer de Schauensee, 1937 – południowo-zachodnia prowincja Qinghai (zachodnio-centralne Chiny)[5]
  • C. c. crossoptilon (Hodgson, 1838) – południowo-wschodni Tybet i zachodni Syczuan; możliwe, że występuje w północno-wschodnich Indiach w północno-wschodnim stanie Arunachal Pradesh[5]
  • C. c. lichiangense Delacour, 1945 – północno-zachodnia prowincja Junnan po południowo-zachodni Syczuan[5]
  • C. c. drouynii Verreaux, J, 1868 – wschodni Tybet, między rzekami Jangcy a Saluin[5]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała wynosi 75–96 cm, w tym ogona 46–58 cm; masa ciała samców 2350–2750 g, samic: 1400–2050 g[5]. Samicę wyróżniają jedynie mniejsze rozmiary, matowe upierzenie – bardziej brązowawe niż szarawe, i brak ostróg. Wymiary szczegółowe dla nieokreślonej liczny osobników C. c. drouynii: długość skrzydła 300–340 mm u samca, 271–308 mm u samicy; długość ogona: 310–365 mm u samca, 280–319 mm u samicy; długość skoku: 74–100 mm u samca i u samicy[6].

Czoło i głowa czarne; na wierzchu głowy pióra krótkie, gęste i jedwabiste. Broda i pokrywy uszne czysto białe. Większą część szyi i ciała porastają pióra szaroniebieskie, najciemniejsze na szyi, piersi i grzbiecie, tam też mają brązowawy nalot. Niższa część grzbietu, kuper, pokrywy nadogonowe i tył spodu ciała są to obszary najjaśniejsze, niemal białoszare. Lotki I rzędu czarnobrązowe; reszta skrzydła również jest czarnobrązowa, ale z szarawymi chorągiewkami zewnętrznymi piór. Ogon opalizujący, niebiesko-czarny; im bliżej nasady, tym bardziej szary. Cały ozdobny ogon składa się z 20 wydłużonych, luźnych piór[6].

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]

Środowiskiem życia uszaków białych są zbocza górskie, gdzie zamieszkują lasy iglaste (sosnowe i świerkowe) i mieszane zimą, a latem – zarośla brzóz i rododendronów powyżej linii drzew. Zwykle odnotowywane na wysokości 3000–4300 m n.p.m., okazjonalnie do 2800 m n.p.m.[6] W zimie często widywane są stada liczące do 30 osobników, ale w przeszłości stwierdzano i stada po 230 osobników. Poza okresem zimowym uszaki białe przebywają raczej w niewielkich grupach, podobnie jak u uszaków popielatych. Żerują wczesnym rankiem i popołudniem, wtedy również szukają strumieni[6]. Pożywienie nie jest zbadane; możliwe, że uszaki białe żywią się kłączami. Wole ptaka odłowionego w grudniu było pełne jagód jałowca[5].

Prawdopodobnie gatunek monogamiczny. Brak jest wiarygodnych informacji o rozrodzie na wolności; prawdopodobnie okres lęgowy trwa od maja do czerwca. W niewoli zniesienie liczy 4–7 jaj o barwie od szarej do płowej, a inkubacja trwa 24 dni. Wysiaduje tylko samica[6].

Status i zagrożenia

[edytuj | edytuj kod]
Uszak biały w niewoli

IUCN uznaje uszaka białego za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened) nieprzerwanie od roku 2000 (stan w 2020). Wcześniej, w latach 1996 i 1994, gatunek otrzymał rangę narażonego (VU, Vulnerable). Zagrożeniem dla tych kuraków jest wylesianie i odłów, jednakże wyższe partie gór nie są objęte intensywną wycinką. Możliwe, że budowa dróg kolejowych w Tybecie zintensyfikowałaby rozwój turystyki, a co za tym idzie – wycinkę drzew[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Crossoptilon crossoptilon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Crossoptilon crossoptilon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. B. H. Hodgson. IV. On a new species of Pheasant from Tibet. „The journal of the Asiatic Society of Bengal”. 7, s. 863–885, 1938. 
  4. a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-01]. (ang.).
  5. a b c d e f g h McGowan, P.J.K., Kirwan, G.M. & Christie, D.A.: White Eared-pheasant (Crossoptilon crossoptilon). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (22 maja 2016)].
  6. a b c d e Steve Madge & Phil McGowan: Pheasants, Partridges, and Grouse. Princeton University Press, 2002, s. 312–313. ISBN 978-0-691-08908-9.
  7. White Eared-pheasant Crossoptilon crossoptilon. BirdLife International. [dostęp 2016-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 marca 2016)].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]