Wazy dipylońskie

Wazy dipylońskie – greckie naczynia ceramiczne o dekoracji geometrycznej w tzw. stylu dipylońskim, produkowane w Attyce około 850–700 p.n.e.

Nazwa pochodzi od Bramy Dipylońskiej znajdującej się w pobliżu nekropoli ateńskiej, gdzie znaleziono większość tych waz. Wytwarzano je zazwyczaj w dwóch formach: jako amfory i kratery o wysokości do 2 m. Były umieszczane na grobach w charakterze pomników; niektóre pozbawione dna, co sugeruje, że pełniły też funkcję naczyń ofiarnych do składania ofiary płynnej (np. z krwi zwierzęcej) dla zmarłego.

Dekoracja malarska, rozmieszczona w pasach pokrywających całą powierzchnię naczynia, była utrzymana w kolorycie brunatnym. Składała się z elementów geometrycznych, wśród których występują silnie zgeometryzowane postacie ludzi i zwierząt. Sylwetki ludzkie przedstawiano w prostym schemacie: kulistej głowy osadzonej na trójkątnym torsie i rąk trapezowato załamanych nad głową w geście lamentacji. Główne pasmo dekoracyjne na brzuścu pomiędzy imadłami, nawiązywało tematycznie do funkcji waz, ukazując opłakiwanie zmarłego, orszak pogrzebowy, towarzyszące obrzędom igrzyska hippiczne, lecz również sceny walk, zwłaszcza morskich.

• inskrypcja dipylońska
• kuros z Dipylonu

• Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: WAiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 344-345, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF).
• Twardecki A., Słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu, Unia Wydawnicza „Verum”, Warszawa 1998, s. 54, ISBN 83-85921-75-3.