Wojska wewnętrzne
Wojska wewnętrzne – formacje wojskowe albo paramilitarne bezpieczeństwa wewnętrznego. Nazwa ta jest lub była stosowana do określenia różnych formacji w ZSRR, późniejszej Rosji i republikach poradzieckich, a także w kilku innych krajach, w tym Polsce. Wojska tego typu istniały i nadal istnieją w różnych krajach świata, np. Gwardia Narodowa Stanów Zjednoczonych, Gwardia Narodowa (Francja), Gwardia Narodowa Ukrainy.
Polska
[edytuj | edytuj kod]Formacja Wojsk Wewnętrznych była powołana we wrześniu 1944 roku przez Resort Bezpieczeństwa Publicznego PKWN przeznaczona m.in. do działań przeciwko zbrojnemu podziemiu i do ochrony ważnych obiektów państwowych takich jak mosty, drogi, kolej, zakłady pracy[1].
W 1945 Wojska Wewnętrzne weszły w skład powołanego Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (podległego do 1954 Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego, później Ministerstwu Spraw Wewnętrznych), przekształconego w 1965 w podległe MON Wojska Obrony Wewnętrznej[2]. W skład wojsk wewnętrznych podległych MSW od 1949 do 1965 wchodziły też wojska WOP[2].
Obecnie w Polsce rolę wojsk wewnętrznych pełnią Wojska Obrony Terytorialnej powołane do życia 1 stycznia 2017 r. Misją terytorialsów jest obrona i wspieranie lokalnych społeczności – w czasie pokoju to m.in. przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych oraz prowadzenie działań ratowniczych w sytuacjach kryzysowych. W czasie wojny WOT ma za zadnie wspierać wojska operacyjne w strefie działań bezpośrednich[3]. Do czasu osiągnięcia gotowości działania Wojska Obrony Terytorialnej są podporządkowane obecnie bezpośrednio ministrowi obrony narodowej. Docelowo formacja będzie w podległości szefa Sztabu Generalnego WP, podobnie jak inne rodzaje sił zbrojnych[4].
ZSRR
[edytuj | edytuj kod]W ZSRR były to paramilitarne oddziały bezpieczeństwa wewnętrznego ZSRR. Odegrały znaczącą rolę w państwie. Były podporządkowane NKWD, a następnie KGB. Przykładowo 64 Dywizja Wojsk Wewnętrznych NKWD zabezpieczała i nadzorowała utwardzanie władzy komunistycznej w Polsce po 1944 (fałszowanie wyborów i referendum). Jednostki tego typu nadal funkcjonują w Rosji oraz Białorusi.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. s. 717.
- ↑ a b Zarządzenie prezesa Rady Ministrów nr 41 z dnia 24 VI 1965 r. w sprawie zmiany podporządkowania wojsk wewnętrznych; cyt. za: Wygoda i Peterman 2012 ↓, s. 155–158
- ↑ Świętujemy 5-lecie WOT [online], media.terytorialsi.wp.mil.pl [dostęp 2023-01-07] (pol.).
- ↑ WOT w systemie obronnym państwa - Ministerstwo Obrony Narodowej - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Obrony Narodowej [dostęp 2023-01-07] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 717.
- Jacek Wygoda, Radosław Peterman. Zapomniane organy bezpieczeństwa państwa – Wojskowa Służba Wewnętrzna KBW i WOP, Wojskowa Służba Wewnętrzna Jednostek Wojskowych MSW. „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989”. 1 (10), s. 131–164, 2012. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-11-08]. (pol.).