Puchar Świata w szachach 2005

Puchar Świata w Szachach 2005 odbył się w dniach 26 listopada – 17 grudnia 2005 roku w rosyjskim mieście Chanty-Mansyjsk. Turniej był kontynuacją rozgrywanych w latach 1997–2004 mistrzostw świata systemem pucharowym, z tą różnicą, iż nie wyłonił kolejnego mistrza świata, ale grupę 11 szachistów, którzy w roku 2007 w Eliście wraz z Péterem Lékó, Rustamem Kasimdżanowem, Judit Polgár, Aleksiejem Szyrowem i Michaelem Adamsem rozegrali mecze o awans do ostatniego etapu walki o tytuł mistrza świata, którym był turniej w Meksyku.

W Pucharze Świata 2005 wystąpiło 127 zawodników (Władimir Akopian nie przyjechał z powodu złego stanu zdrowia), w tym 9 z rankingiem powyżej 2700 punktów. Rozegrali oni 7 rund klasycznym systemem pucharowym, w każdej rundzie grając dwie partie tempem klasycznym, w przypadku remisu – kolejne dwie tempem szachów szybkich, następnie (ponownie w przypadku wyniku remisowego) – dwie partie tempem błyskawicznym. Jeśli po sześciu partiach wynik brzmiał 3 – 3, rozgrywano decydującą partię, przed którą losowano kolory bierek. Zawodnik grający białymi miał do dyspozycji 6 minut i aby awansować musiał wygrać, natomiast jego przeciwnik otrzymywał 5 minut i do awansu wystarczał mu remis.

W pierwszych rundach zanotowano kilka zaskakujących rezultatów, spośród których największą sensacją było wyeliminowanie w II rundzie rozstawionego z numerem 1 Wasilija Iwanczuka (2748), który przegrał z Iwanem Czeparinowem (2618, nr 64). W rundzie tej z turniejem pożegnali się również Wiktor Bołogan (2682, nr 14) oraz Szachrijar Mamediarow (2674, nr 19), natomiast w III rundzie swoje pojedynki przegrali m.in. Aleksiej Szyrow (2710, nr 6), Tejmur Radżabow (2704, nr 8), Siergiej Tiwiakow (2699, nr 10), Ivan Sokolov (2696, nr 11) oraz Lazaro Bruzon (2677, nr 16). W rundzie IV zawodnicy rozegrali 8 pojedynków, których zwycięzcy byli już pewni awansu do dalszego etapu walki o tytuł mistrza świata. Spośród przegranych, jeszcze 3 szachistów miało szanse dołączyć do grupy zdobywającej awans i rozstrzygnięcia te zapadły w rundzie V. Kolejne rundy ustaliły ostateczną kolejność najlepszej szesnastki zawodów. W finale turnieju spotkali się Lewon Aronian (2724, nr 3) oraz były mistrz świata Rusłan Ponomariow (2704, nr 9). Po dwóch remisach, Aronian dwukrotnie pokonał w partiach szybkich swojego przeciwnika i zdobył Puchar Świata.

W turnieju wystąpiło trzech reprezentantów Polski, nie osiągając sukcesów. Michał Krasenkow (2655, nr 33) i Bartłomiej Macieja (2591, nr 78) odpadli w I rundzie, przegrywając odpowiednio z Farruchem Amonatowem (2572, nr 96) oraz Zacharem Jefimenką (2637, nr 51), natomiast Robert Kempiński (2619, nr 63) po pokonaniu Rafaela Waganiana (2614, nr 66) w II przegrał z Étienne Bacrotem (2725, nr 2) i odpadł z dalszych rozgrywek.

I runda

II runda

Gary Lane (Australia) – Baadur Dżobawa (Gruzja) 0,5:1,5

Krishnan Sasikiran (Indie) – Siergiej Rublewski (Rosja) 2,5:3,5

Siergiej Tiwiakow (Holandia) – Oleg Korniejew (Rosja) 4:3

Konstantin Sakajew (Rosja) – Siergiej Erenburg (Izrael) 2,5:1,5

Etienne Bacrot (Francja) – Robert Kempiński (Polska) 1,5:0,5

Artiom Timofiejew (Rosja) – Emil Sutowski (Izrael) 1,5:2,5

Joel Lautier (Francja) – Aleksander Iwanow (USA) 1,5:0,5

Szachrijar Mamediarow (Azerbejdżan) – Jewgienij Najer (Rosja) 3:4

Aleksiej Szyrow (Hiszpania) – Vasilios Kotronias (Grecja) 2:0

Paweł Eljanow (Ukraina) – Michaił Gurewicz (Belgia) 1,5:2,5

Ivan Sokolov (Holandia) – Zhang Zhong (Chiny) 2:0

Władimir Małachow (Rosja) – Predrag Nikolić (Bośnia i Hercegowina) 2:0

Lewon Aronian (Armenia) – Darmen Sadwakasow (Kazachstan) 2:0

Csaba Balogh (Węgry) – Ołeksandr Areszczenko (Ukraina) 0,5:1,5

Wioreł Bołogan (Mołdawia) – Zachar Jefimenko (Ukraina) 0:2

Francisco Vallejo Pons (Hiszpania) – Rafael Leitao (Brazylia) 1,5:0,5

Aleksandr Griszczuk (Rosja) – Andrei Istrățescu (Rumunia) 2:0

Aleksandr Chalifman (Rosja) – Jurij Szulman (USA) 3,5:3,5

Gata Kamski (USA) – Dmitrij Boczarow (Rosja) 3:1

Ilia Smirin (Izrael) – Wang Yue (Chiny) 2,5:1,5

Boris Gelfand (Izrael) – Ruben Felgaer (Argentyna) 2,5:1,5

Surya Sekhar Ganguly (Indie) – Lewan Pantsulaia (Gruzja) 1,5:2,5

Aleksiej Driejew (Rosja) – Mark Paragua (Filipiny) 3,5:2,5

Pentala Harikrishna (Indie) – Giovanni Vescovi (Brazylia) 4:2

Wasilij Iwańczuk (Ukraina) – Iwan Czeparinow (Bułgaria) 0,5:1,5

Magnus Carlsen (Norwegia) – Farruch Amonatow (Tadżykistan) 1,5:0,5

Lazaro Bruzon (Kuba) – Aleksander Oniszczuk (USA) 2,5:1,5

Jewgienij Bariejew (Rosja) – Arkadij Naiditsch (Niemcy) 1,5:0,5

Tejmur Radżabow (Azerbejdżan) – Murtas Każgalejew (Kazachstan) 2,5:1,5

Ołeksandr Moisejenko (Ukraina) – Loek van Wely (Holandia) 3:4

Rusłan Ponomariow (Ukraina) – Aleksandr Motylow (Rosja) 2,5:1,5

Cao Sang (Węgry) – Xu Jun (Chiny) 0,5:1,5

III runda

Baadur Dżobawa (Gruzja) – Siergiej Rublewski (Rosja) 1,5:2,5

Siergiej Tiwiakow (Holandia) – Konstantin Sakajew (Rosja) 0:2

Etienne Bacrot (Francja) – Emil Sutowski (Izrael) 3:1

Joel Lautier (Francja) – Jewgienij Najer (Rosja) 3,5:2,5

Aleksiej Szyrow (Hiszpania) – Michaił Gurewicz (Belgia) 0,5:1,5

Ivan Sokolov (Holandia) – Władimir Małachow (Rosja) 0,5:1,5

Lewon Aronian (Armenia) – Ołeksandr Areszczenko (Ukraina) 1,5:0,5

Zachar Jefimenko (Ukraina) – Francisco Vallejo Pons (Hiszpania) 1:3

Aleksandr Griszczuk (Rosja) – Jurij Szulman (USA) 2,5:1,5

Gata Kamski (USA) – Ilia Smirin (Izrael) 3,5:2,5

Boris Gelfand (Izrael) – Lewan Pantsulaia (Gruzja) 4:2

Aleksiej Driejew (Rosja) – Pentala Harikrishna (Indie) 2,5:1,5

Iwan Czeparinow (Bułgaria) – Magnus Carlsen (Norwegia) 1:3

Lazaro Bruzon (Kuba) – Jewgienij Bariejew (Rosja) 1,5:2,5

Tejmur Radżabow (Azerbejdżan) – Loek van Wely (Holandia) 1,5:2,5

Rusłan Ponomariow (Ukraina) – Xu Jun (Chiny) 2:0

IV runda

Siergiej Rublewski (Rosja) – Konstantin Sakajew (Rosja) 1,5:0,5

Etienne Bacrot (Francja) – Joel Lautier (Francja) 2,5:1,5

Michaił Gurewicz (Belgia) – Władimir Małachow (Rosja) 2,5:1,5

Lewon Aronian (Armenia) – Francisco Vallejo Pons (Hiszpania) 2,5:1,5

Aleksandr Griszczuk (Rosja) – Gata Kamski (USA) 1,5:0,5

Boris Gelfand (Izrael) – Aleksiej Driejew (Rosja) 3,5:2,5

Magnus Carlsen (Norwegia) – Jewgienij Bariejew (Rosja) 1,5:2,5

Loek van Wely (Holandia) – Rusłan Ponomariow (Ukraina) 0:2

V runda

Mecze o dziewiąte miejsce

Konstantin Sakajew (Rosja) – Gata Kamski (USA) 0,5:1,5

Joel Lautier (Francja) – Magnus Carlsen (Norwegia) 0,5:1,5

Władimir Małachow (Rosja) – Aleksiej Driejew (Rosja) 1,5:0,5

Francisco Vallejo Pons (Hiszpania) – Loek van Wely (Holandia) 2,5:1,5

Ćwierćfinały

Siergiej Rublewski (Rosja) – Etienne Bacrot (Francja) 0,5:1,5

Michaił Gurewicz (Belgia) – Lewon Aronian (Armenia) 0,5:1,5

Aleksandr Griszczuk (Rosja) – Boris Gelfand (Izrael) 4:2

Jewgienij Bariejew (Rosja) – Rusłan Ponomariow (Ukraina) 0,5:1,5

VI runda

Mecze o trzynaste miejsce

Konstantin Sakajew (Rosja) – Aleksiej Driejew (Rosja) 0,5:1,5

Joel Lautier (Francja) – Loek van Wely (Holandia) 2,5:3,5

Mecze o dziewiąte miejsce

Gata Kamski (USA) – Francisco Vallejo Pons (Hiszpania) 3,5:2,5

Magnus Carlsen (Norwegia – Władimir Małachow (Rosja) 3,5:2,5

Mecze o piąte miejsce

Siergiej Rublewski (Rosja) – Jewgienij Bariejew (Rosja) 1,5:2,5

Michaił Gurewicz (Belgia) – Boris Gelfand (Izrael) 0:2

Półfinały

Etienne Bacrot (Francja) – Lewon Aronian (Armenia) 0,5:1,5

Aleksandr Griszczuk (Rosja) – Rusłan Ponomariow (Ukraina) 1:3

Miejsce	Zawodnicy	Ranking	VII runda
1	Lewon Aronian	2724	3 1
2	Rusłan Ponomariow	2704
3	Étienne Bacrot	2725	2½ 1½
4	Aleksandr Griszczuk	2720
5	Jewgienij Bariejew	2675	2½ 1½
6	Boris Gelfand	2717
7	Siergiej Rublewski	2652	1½ ½
8	Michaił Gurewicz	2652
9	Gata Kamski	2690	3 1
10	Magnus Carlsen	2570
11	Władimir Małachow	2670	1½ ½
12	Francisco Vallejo Pons	2674
13	Aleksiej Driejew	2694	2½ 1½
14	Loek van Wely	2648
15	Joël Lautier	2679	3½ 3½
16	Konstantin Sakajew	2568

• World Chess Championship: 2005 World Cup (ang.)