Superfood

Superfood – termin marketingowy^[1][2][3][4] wykorzystywany do określania nieprzetworzonej żywności pochodzenia naturalnego, bogatej w składniki odżywcze, których ilość i właściwości mają działać korzystnie na organizm człowieka.

Termin po raz pierwszy został użyty przez Aarona Mossa w czasopiśmie „Nature Nutrition” w 1998. Określenie to szybko stało się wykorzystywanym hasłem w artykułach, pojawiających się w gazetach i czasopismach, które miały za zadanie poszerzyć wiedzę na temat zdrowego odżywiania oraz zaleceń dietetycznych. Bardzo szybko pojęcie super żywności zostało wykorzystane przez marketingowców i przemysł spożywczy, tak aby ich produkty były bardziej atrakcyjne dla klientów^[2].

Nie ma jednej definicji charakteryzującej superfood. Oxford English Dictionary opisuje superfood jako „żywność bogatą w składniki odżywcze uważane za szczególnie korzystne dla zdrowia i dobrego samopoczucia”^[5], natomiast słownik Merriam-Webster pomija wszelkie odniesienia do zdrowia i definiuje je jako „superskładnik odżywczy żywności, pochodzący z witamin, minerałów, błonnika, przeciwutleniaczy lub składniki odżywcze”^[6].

Zwolennicy terminu określają superfood jako nieprzetworzone produkty spożywcze, którym przypisywane są cudowne właściwości; które dostarczają do organizmu znaczne ilości witamin, minerałów, substancji bioaktywnych, enzymów, aminokwasów, kwasów tłuszczowych omega-3. Według nich mają one działanie antyoksydacyjne, chronią organizm przed wieloma chorobami, oraz posiadają właściwości lecznicze w przypadku raka, chorób serca, osteoporozy czy miażdżycy, a także zwiększają długość życia^[7]. Jednak Cancer Research UK, zajmująca się wspieraniem badań na temat raka, twierdzi, że superfood „to tylko narzędzie marketingowe”, tłumacząc, iż zdrowa i zbalansowana dieta może zmniejszyć ryzyko raka, ale nie istnieje jedno konkretne jedzenie, które samodzielnie zniweluje takie ryzyko^[4].

Inna próba zdefiniowania superfood zakłada, że w ten sposób nazwać można żywność, którą cechuje wyjątkowo duża ilość mikroskładników odżywczych, przypadająca na każde 100 kcal produktu. Innymi słowy jest to wysoki współczynnik tzw. gęstości odżywczej do gęstości energetycznej^[8].

Superfood jest silnie warunkowane modą, dlatego stworzenie listy tego, co jest uważane przez zwolenników terminu za superfood, a co nie, jest praktycznie niemożliwe. Wiele list superfood zawiera jednakowe przykłady produktów, którym przypisywane są wyjątkowe wartości odżywcze. Zaliczane są do nich m.in.: jagody, orzechy, nasiona, zielone warzywa, owoce cytrusowe, tłuste ryby, pełnoziarniste pieczywo^[9], jednak mimo tego np. jagody nie mają nadzwyczajnej ilości składników odżywczych^[10].

Spożywanie pokarmów bogatych w wartości odżywcze jest wskazane i zalecane przez specjalistów od dietetyki i naukowców, jednak termin „superfood” jest często przez nich krytykowany jako zwykłe narzędzie marketingowe^[1][9][4].

Od 2007 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) zakazała wprowadzania do obrotu produktów oznaczonych jako „superfood”, jeśli nie posiadają one oświadczenia medycznego popartego wiarygodnymi badaniami naukowymi^[3].