Leonid Goworow

Leonid Goworow

Леонид Александрович Говоров

marszałek Związku Radzieckiego
Pełne imię i nazwisko	Leonid Aleksandrowicz Goworow
Data i miejsce urodzenia	22 lutego 1897 Butyrki, gubernia twerska
Data i miejsce śmierci	19 marca 1955 Moskwa
Przebieg służby
Lata służby	1916–1955
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Armia Czerwona
Stanowiska	komendant Akademii Artyleryjskiej im. Feliksa Dzierżyńskiego, dowódca: Frontu Zapasowego, 5 Armii, Frontu Leningradzkiego, 2 Frontu Nadbałtyckiego, naczelny d-ca wojsk obrony przeciwlotniczej, wiceminister obrony ZSRR
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna domowa w Rosji, II wojna światowa: wojna zimowa z Finlandią, bitwa pod Moskwą, obrona Leningradu
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Leonid Aleksandrowicz Goworow ros. Леонид Александрович Говоров, ur. 10 lutego^?/22 lutego 1897 we wsi Butyrki w guberni twerskiej, zm. 19 marca 1955 w Moskwie) – rosyjski i radziecki dowódca wojskowy, dowódca obrony Leningradu podczas II wojny światowej, marszałek Związku Radzieckiego (1944), komendant Akademii Artyleryjskiej im. Feliksa Dzierżyńskiego, naczelny dowódca wojsk obrony przeciwlotniczej i wiceminister obrony ZSRR (1954–1955), Bohater Związku Radzieckiego (1945), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 2., 3. i 4. kadencji.

Urodził się 22 lutego 1897 we wsi Butyrki obecnego obwodu kirowskiego w rodzinie chłopskiej. Jego ojciec był burłakiem, następnie uzyskał pracę w szkole. Dzięki temu mógł wykształcić swoich synów: Leonida, Michaiła, Nikołaja i Władimira. Dzięki dobrym wynikom w nauce mógł bez egzaminów wstępnych wybrać szkołę^[1]. Podjął studia okrętownicze, lecz po wybuchu I wojny światowej w grudniu 1916 został wcielony do wojska rosyjskiego. W czerwcu 1917 ukończył Konstantinowską Szkołę Artylerii w stopniu podporucznika. Po wybuchu rewolucji październikowej, stacjonując w jednostce moździerzy w Tomsku, porzucił wojsko.

W październiku 1918, podczas wojny domowej został wcielony do armii „białych” adm. Aleksandra Kołczaka, lecz w październiku 1919 zbiegł do Tomska, biorąc tam udział w powstaniu przeciw białym. W styczniu 1920 wstąpił do Armii Czerwonej.

W 1933 ukończył zaoczne studia w Akademii Wojskowej im. Michaiła Frunzego, a w 1938 Akademię Sztabu Generalnego w Moskwie. Jako jeden z nielicznych kombrygów, mianowanych w 1936, przeżył okres czystek stalinowskich. W latach 1938–1939 wykładał w Akademii Artyleryjskiej im. Feliksa Dzierżyńskiego, a od maja do lipca 1941 był jej komendantem. Brał udział w wojnie zimowej 1939–1940 z Finlandią jako szef sztabu 7 Armii, następnie był zastępcą Generalnego Inspektora Artylerii.

Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej, początkowo od 22 lipca 1941 był szefem artylerii na kierunku zachodnim, później Frontu Zapasowego. Od 18 października 1941 był dowódcą 5 Armii podczas bitwy moskiewskiej. Od 25 kwietnia 1942 do 1945 był dowódcą Frontu Leningradzkiego i obrony Leningradu oraz w lutym – marcu 1945 2 Frontu Nadbałtyckiego. W partii komunistycznej od 8 czerwca 1942 roku^[1].

17 listopada 1943 mianowany generałem armii, a 18 czerwca 1944 Marszałkiem Związku Radzieckiego – za przełamanie oporu Finów na Przesmyku Karelskim. 27 stycznia 1945 przyznano mu tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.

Po wojnie w latach 1948–1952 dowódca, a od 1954 naczelny dowódca wojsk obrony powietrznej i wiceminister obrony ZSRR. Od 1942 był członkiem partii komunistycznej KPZR. Był też deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR od 2. do 4. kadencji.

Zmarł na wylew krwi do mózgu w wieku 58 lat, 19 marca 1955 w Moskwie i został pochowany pod murem kremlowskim na Placu Czerwonym. Na pogrzebie marszałka, pierwszy za lawetą z prochami ojca szedł jego syn, Siergiej Leonidowicz^[2].

W 1923 ożenił się z Lidią Iwanowną Izdebską (1903–1983), córką polskiego zarządcy wiejskiego oraz Rosjanki. Z tego związku przyszło na świat dwóch synów: Władimir (ur. 1924–2006), Bohater Związku Radzieckiego oraz generał i Siergiej (1944–2013), również wojskowy. Obecnie wnukowie marszałka dbają o pamięć o dziadku oraz angażują się w wiele historycznych przedsięwzięć.

• kombrig – 5 lutego 1936
• generał major artylerii – 4 czerwca 1940
• generał porucznik artylerii – 9 listopada 1941
• generał pułkownik – 15 stycznia 1943
• generał armii – 17 listopada 1943
• marszałek Związku Radzieckiego – 18 czerwca 1944

• Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego (27 stycznia 1945)
• Order Zwycięstwo (1945)
• Order Lenina – pięciokrotnie (1941, 1942, 1945, 1945, 1947)
• Order Czerwonego Sztandaru – trzykrotnie (1921, 1944, 1950)
• Order Suworowa I stopnia – dwukrotnie (1943, 1944)
• Order Kutuzowa I stopnia (1944)
• Order Czerwonej Gwiazdy (1940)
• Medal „Za obronę Leningradu”
• Medal „Za obronę Moskwy”
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”
• Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty”
• Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy”
• Wielki Oficer Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Wojenny (Francja)
• Wielka Komandorska Legia Zasługi (USA)
• Order Republiki (Tuwa)
• I inne

• BolesławB. Potyrała BolesławB., HieronimH. Szczegóła HieronimH., Czerwoni marszałkowie. Elita Armii Radzieckiej 1935-1991, Zielona Góra: Wyd. WSP im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1997, ISBN 83-86832-23-1, OCLC 835148265 . Brak numerów stron w książce
• BolesławB. Potyrała BolesławB., WładysławW. Szlufik WładysławW., Who is who? Trzygwiazdkowi generałowie i admirałowie radzieckich sił zbrojnych z lat 1940-1991, Częstochowa: WSP, 2001, ISBN 83-7098-662-5, OCLC 831020923 . Brak numerów stron w książce
• Wykaz wyższych dowódców RKKA 1935-1940, Koszalin 2012, s. 20
• Mała Encyklopedia Wojskowa, t. I, Wyd. MON, Warszawa 1971
• Encyklopedia II wojny światowej, Wyd. MON, Warszawa 1975
• (ros.) W. Jegorszyn – Feldmarszałkowie i marszałkowie, Moskwa 2000
• (ros.) K. Zalesskij – Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
• (ros.) Radziecka Encyklopedia Wojskowa, t. II, Moskwa
• (ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 6, s. 622, Moskwa 1969-1978
• (ros.) Wojskowy słownik encyklopedyczny, Moskwa 1986
• Леонид Александрович Говоров – Герои страны (ros.)
• Леонид Александрович Говоров – Проект ХРОНОС (ros.)
• Wyżsi dowódcy Związku Radzieckiego. b2386828.msk.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-04)]. (ros.).
• http://marshal-govorov.ru/marshal_govorov_polkovodec_i_chelovek/semya/ (ros.)