Laseczka sienna
 Przekrój poprzeczny B. subtilis (mikrofotografia wykonana przy pomocy TEM). Średnica komórki wynosi ok. 0,7 µm. | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
laseczka sienna |
| Nazwa systematyczna | |
| Bacillus subtilis (Ehrenberg 1835) Cohn 1872 | |
Laseczka sienna (Bacillus subtilis) – Gram-dodatnia bakteria należąca do rodziny Bacillaceae. Odkryta przez Christiana Ehrenberga w 1835 roku i nazwana Vibrio subtilis. Pod nazwą B. subtilis występuje od 1872 roku (Ferdinand Cohn).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Laseczka sienna występuje pospolicie, zwłaszcza w glebie. Jest saprofitem, rozkładającym organiczne związki pochodzenia roślinnego (głównie węglowodany i pektyny).
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Gram-dodatnia ruchliwa laseczka, o średnicy 0,7–0,8 µm i 2–3 µm długości. Najlepiej rośnie w warunkach tlenowych. Ma małe wymagania. Endospory są kuliste, powstają w centrum macierzystej komórki. Struktura, proces powstawania i właściwości endospor tego gatunku zostały poznane lepiej niż jakiejkolwiek innej bakterii. Są one wyjątkowo odporne na niekorzystne warunki zewnętrzne, np.:
- endospory są odporne na wysoką temperaturę – we wrzącej wodzie sukcesywnie giną, ale 10% wytrzymuje w niej godzinę, a 1% dwie godziny
- mogą przetrwać działanie ciśnienia rzędu 2 mld Pa przez 45 minut
- w próżni kosmicznej zachowują żywotność przez dobę
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Laseczka sienna jest odpowiedzialna za jedną z wad pieczywa – jego śluzowacenie. Bakterie te, rozwijając się w pieczywie powodują, że staje się ono szare, maziste, ciągnące i ma nieprzyjemny zapach. Dodatkowo bakteria wytwarza antybiotyki peptydowe, m.in. polimyksynę B i subtylinę. Wykorzystuje się przemysłowo także aminokwasy, polisacharyd inulinę i enzymy produkowane przez tę bakterię, m.in. amylazę i proteazę. Dla genetyki bakterii Gram-dodatnich jest modelem równie istotnym co pałeczka okrężnicy (Escherichia coli) dla bakterii Gram-ujemnych.
Genom
[edytuj | edytuj kod]Genom laseczki siennej liczy 4,21 mln par zasad i zawiera 4112 genów.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W. Mizerski, B. Bednarczuk, M. Kawalec: Słownik bakterii ciekawych, pożytecznych, groźnych. Warszawa: Grupa Wydawnicza Adamantan s.c., 2008. ISBN 978-83-7350-076-1.
