Lonar (jezioro)

Lonar

Panorama jeziora
Położenie
Państwo	Indie
Lokalizacja	Maharasztra
Morfometria
Wymiary • max długość • max szerokość	1200 m 1200 m
Głębokość • maksymalna	13 m
Hydrologia
Rodzaj jeziora	słone jezioro meteorytowe
Położenie na mapie Maharasztry Lonar
Położenie na mapie Indii Lonar
19°58′34″N 76°30′29″E/19,976000 76,508000
Multimedia w Wikimedia Commons

Lonar

Zdjęcie satelitarne
Ciało niebieskie	Ziemia
Średnica krateru	1,83 km
Głębokość krateru	150 m
Wiek	52 ± 6 ka

Lonar – jezioro meteorytowe, wypełniające krater uderzeniowy, w stanie Maharasztra, w Indiach. Skały tego krateru są widoczne na powierzchni ziemi.

Jezioro Lonar jest jeziorem słonym, zawierającym dużą ilość jonów sodu i węglanów. Zasolenie zmienia się ze zmianami pór roku, rośnie w porze suchej. Jest to jedyne na Ziemi jezioro, znajdujące się w kraterze meteorytowym powstałym w skałach bazaltowych. Powierzchnia jeziora znajduje się 137 m poniżej obrzeża krateru, co chroni ją przed wiatrem i utrudnia mieszanie wód. Woda jeziora przy brzegu może mieć odczyn neutralny (pH = 7), ze względu na istnienie wypływów wody słodkiej, ale w głębi jeziora ma odczyn silnie zasadowy, osiąga pH = 11. W centrum jeziora żyją mikroorganizmy halofilne, natomiast u jego brzegów można spotkać liczne ptaki, jaszczurki, a także ssaki takie jak gazele^[1].

Nad jeziorem widoczna jest także obecność ludzka. Ludzie od wieków wydobywali z niego sól, a ponadto wznieśli nad nim świątynie; współcześnie istnieje ich osiem, niektóre są częściowo pogrążone w wodach jeziora. Otaczają je pola uprawne i wsie^[1][2].

Lonar wypełnia geologicznie młody krater uderzeniowy, którego wiek ocenia się na od 46 do 58 tysięcy lat^[3]. Istnieje również nowsze oszacowanie wskazujące wiek około 500 tys. lat (obie oceny plasują jego powstanie w plejstocenie). Ma on średnicę około 1800 m. Utworzył go upadek na skały wulkaniczne małej planetoidy, która najprawdopodobniej nadleciała ze wschodu i uderzyła w podłoże pod kątem 30–45°^[1]. Pierwotnie krater miał głębokość 230–245 m, ale z czasem wypełniły go osady, przez co ma obecnie 150 m głębokości. Obrzeże krateru jest podniesione względem otaczającego terenu, stoki mają obecnie nachylenie 5–25°. Skały podłoża to pokłady lawy bazaltowej o miąższości około 400 metrów, stanowiące fragment trapów Dekanu^[1]. Z tej przyczyny geolodzy początkowo wysnuwali hipotezę, że utworzyła go erupcja wulkanu^[1][2]. Jednak jeszcze w 1896 G.K. Gilbert wskazał na podobieństwo skał tego krateru i krateru Barringera w Arizonie^[4]. Skały w kraterze wykazują diagnostyczne cechy uderzenia meteorytu: planarne struktury deformacyjne, stożki zderzeniowe oraz obecność szkliwa impaktowego – maskelinitu^[1][2].

• Lista kraterów uderzeniowych w Azji