Olimpia Fulvia Morata

Olimpia Fulvia Morata

Data i miejsce urodzenia	1526 Ferrara
Data i miejsce śmierci	26 października 1555 Heidelberg
Zawód, zajęcie	poetka, humanistka
Multimedia w Wikimedia Commons

Olimpia Fulvia Morata (ur. 1526 w Ferrarze, zm. 26 października 1555 w Heidelbergu) – włoska poetka, humanistka^[1].

Przyszła na świat jako córka Fulvio Pellegrino Morato i Lucrecji (prawdopodobnie z rodziny Gozi). Ojciec był nauczycielem książąt z rodu d'Este i jako humanista miał bliskie stosunki z uczonymi Włochami^[2]. Olimpia uczyła się w rodzinnym domu pod okiem ojca i braci. Jeden z nich był znawcą greki, drugi medycyny i filozofii^[3]. W wieku 12 lat płynnie mówiła po grecku i łacinie. W wieku 14 lat znalazła się na katalogu sławnych współczesnych twórców^[1]. Z sukcesami samodzielnie uczyła się filozofii, teologii i literatury^[3].

Została wezwana do pałacu książąt Este jako towarzyszka i instruktorka młodszej i uzdolnionej Anny d'Este, córki Renaty, księżnej Ferrary. Tam Olympia głosiła wykłady na temat dzieł Cycerona i Kalwina^[1]. Kontynuowała naukę z księżniczką Anną pod kierunkiem ojca Fulvio i dwóch braci z Niemiec, Johana i Chiliana Sinapich^[2].

W 1546 powróciła do domu, by zaopiekować się chorym ojcem, a po jego śmierci poświęciła się edukacji rodzeństwa (miała co najmniej 2 braci i 2 siostry)^[3]. Po śmierci ojca zainteresowała się religią i zwróciła się w stronę protestantyzmu luterańskiego^[4]. Kiedy w 1548 wróciła na dwór w Ferrarze, małżeństwo Anny d'Este z Franciszkiem, księciem de Guise, katolikiem, doprowadziło ją jako protestantkę do izolacji^[1]. Spędzała czas na studiowaniu filozofii i korespondowała z Gasparo Sardi, który zadedykował jej swój tekst De Triplici Philosophia^[5].

W połowie 1549 lub pod koniec 1550^[2][4] poślubiła studenta medycyny i filozofii Andreasa Grundlera ze Schweinfurtu w Bawarii. W 1554 towarzyszyła mu w podróży do rodzinnego miasta, gdzie został mianowany lekarzem garnizonu wojsk hiszpańskich^[3]. Zabrała ze sobą ośmioletniego brata Emilio. Podczas pobytu w Niemczech Olimpia uczyła brata^[2]. Zajęła się lekturą pism reformacyjnych, a w swoim domu stworzyła spotkań religijnych liderów Schweinfurtu^[4]. W 1553 miasto przejął margrabia brandenburski Albert. Po oblężeniu przez protestantów margrabia zarządził ewakuację. Olimpia z mężem uciekli z miasta. W trakcie tych wydarzeń wiele jej pism zaginęło^[2].

W 1554 małżonkowie dotarli do Heidelbergu. Dzięki wpływom rodziny Erbachów, u której przebywali w gościnie, Grundler zaczął wykłady z medycyny. Olimpia uczyła studentów Uniwersytetu w Heidelbergu greki i łaciny. Choroba, którą złapała w Schweinfurcie, nie ustąpiła. Kilka miesięcy później Olimpia zmarła^[2]. Na krótko przed śmiercią została nominowana do objęcia katedry greki i literatury na miejscowym uniwersytecie i przedstawiona do odznaczenia poetica laureata^[1].

W Niemczech uważano jej nazwisko za pseudonim naukowca mężczyzny^[1]. Stała się wzorem kobiety renesansu, wykształconą ikoną reformacji^[6].

Została pochowana w kościele św. Piotra w Heidelbergu^[3].

Mąż Olimpii zdołał uratować część jej prac i wysłać je do Celio Secondo Curione, profesora na Uniwersytecie w Bazylei i bliskiego przyjaciela ojca Olimpii. Curione opublikował trzy wydania prac Olimpii pt. Olympiae Fulviae Moratae foeminae doctissimae ac plane divinae orationes, dialogi, epistolae, carmina, tam Latina quam Graeca^[4] (1558, 1562, 1570). Kolejna edycja została wydana w 1580. Zachowane pisma Moraty to 52 listy (w większości po łacinie), 2 dialogi po łacinie, deklamacje na temat paradoksów stoickich Cycerona i "Pochwały Gajusza Mucjusza Scewoli" (po grecku i po łacinie), 11 wierszy (8 po grecku i 3 po łacinie) oraz przekłady 7 psalmów po grecku i 2 pierwszych opowiadań Dekameronu Boccaccia (po łacinie)^[2].

Na Uniwersytecie w Heidelbergu funkcjonuje program stypendialny jej imienia^[7].