Józef Mieses

Józef Mieses
	naczelny rabin
Data i miejsce urodzenia	1 października 1882 ; Przemyśl
Data i miejsce śmierci	2 grudnia 1941 ; Przemyśl
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1918 i 1920–1932
Siły zbrojne	cesarska i królewska Armia; Wojsko Polskie
Jednostki	Dowództwo Okręgu Korpusu Nr IX
Stanowiska	naczelny rabin; rabin okręgu korpusu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
	Odznaczenia

Józef Mieses (ur. 1 października 1882 w Przemyślu, zm. 2 grudnia 1941 tamże)^[1] – naczelny rabin Wojska Polskiego, nauczyciel.

Życiorys

Pochodził z rodziny kupców żydowskich osiadłych w Przemyślu o tradycjach religijnych związanych z haskalą. Rodzice Józefa – Jakub Ozjasz i Chaja Lea z domu Gans – mieli trzynaścioro dzieci (pięcioro zmarło przed 6 rokiem życia^[2]). Byli właścicielami cegielni oraz sklepu z towarami kolonialnymi przy ulicy Jagiellońskiej 17. Jego żoną była Ewa Grossinger. Bratem był Mateusz Mieses, językoznawca i historyk Żydów polskich.

W roku 1900 ukończył CK Gimnazjum w Przemyślu (jako prywatysta). Studiował na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Wiedeńskiego, który ukończył w 1904. Równolegle uczył się w Wyższej Szkole Rabinackiej w Wiedniu, którą ukończył w 1906, dwa lata później zdając egzamin rabinacki. W 1907 uzyskał tytuł doktora filozofii języków semickich i literatury, w połączeniu z historią Orientu. W okresie studiów odbył podróże zagraniczne do Niemiec, Szwajcarii, Egiptu, Palestyny.

Po ukończeniu studiów pracował jako nauczyciel religii w gimnazjach w Samborze, Tarnowie, Lwowie. W 1910 był tłumaczem sądowym języka hebrajskiego^[3]. W 1912 przeniesiony do gimnazjum w rodzinnym mieście, gdzie oprócz nauki religii pełnił obowiązki wicedyrektora Gimnazjum im. K. Morawskiego na Zasaniu. W okresie I wojny światowej powołany do cesarskiej i królewskiej Armii jako rabin polowy. Po wojnie przeniósł się do Warszawy. W latach 1918–1920 wykładał w Państwowym Seminarium dla Nauczycieli Religii Mojżeszowej.

We wrześniu 1920 wstąpił do Wojska Polskiego, otrzymując przydział w Biurze Wyznań Niekatolickich w Warszawie. 14 października 1920 został przeniesiony do Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego^[4]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu naczelnego rabina ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania mojżeszowego^[5]. Funkcję naczelnego rabina w stopniu pułkownika pełnił do 1931. W tym roku przeniesiony do DOK IX w Brześciu jako szef duszpasterstwa wyznania mojżeszowego. 23 marca 1932 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i pozostawiony bez przynależności służbowej z równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX. Z dniem 31 października 1932 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[6].

Na emeryturze mieszkał w rodzinnym Przemyślu. Zmarł śmiercią naturalną, w swoim mieszkaniu przy ul. Mniszej 5. Został pochowany na Cmentarzu Żydowskim przy ul. Słowackiego.

Publikacje

Józef Mieses ogłosił liczne prace naukowe o tematyce etymologicznej i z zakresu gramatyki w czasopismach polskich i zagranicznych. Wydał m.in. Pięcioksiąg Mojżesza. Władał siedmioma językami: polskim, hebrajskim, niemieckim, jidysz, francuskim, angielskim i włoskim.

Die älteste gedruckte deutsche Übersetzung des jüdischen Gebetbuches a. d. Jahre 1530 und ihr Autor Anthonius Margaritha, Wiedeń 1916
Pięcioksiąg Mojżesza. Genesis, Przemyśl 1931
Pięcioksiąg Mojżesza. Leviticus, Przemyśl 1931
Pięcioksiąg Mojżesza. Exodus, Przemyśl 1931
Pięcioksiąg Mojżesza. Numeri, Przemyśl 1931
Pięcioksiąg Mojżesza. Deuteronomium, Przemyśl 1931

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1928)^[7]

Zobacz też

Mateusz Mieses

Przypisy

↑ Zenon Andrzejewski: płk dr Józef Mieses (1882-1941). [w:] Rocznik Przemyski [on-line]. 2006. [dostęp 2018-05-09].
↑ Jewish Record Indexing. [dostęp 2013-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-17)].
↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielk. Księstwem Krakowskiem : na rok 1910, Lwów 1910, s. 210 .
↑ „Dziennik Personalny” (R.1, nr 41), Warszawa, 27 października 1920, s. 1121 .
↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 410.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 222–223.
↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 88 „za zasługi na polu pracy duszpasterskiej wśród żołnierzy - żydów”.

Bibliografia

Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 31, 1299.
Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 843.

Linki zewnętrzne

Józef Mieses – tłumaczenia w bibliotece Polona

[1] Zenon Andrzejewski: płk dr Józef Mieses (1882-1941). [w:] Rocznik Przemyski [on-line]. 2006. [dostęp 2018-05-09].

[2] Jewish Record Indexing. [dostęp 2013-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-17)].

[3] Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielk. Księstwem Krakowskiem : na rok 1910, Lwów 1910, s. 210 .

[4] „Dziennik Personalny” (R.1, nr 41), Warszawa, 27 października 1920, s. 1121 .

[5] Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 410.

[6] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 222–223.

[7] M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 88 „za zasługi na polu pracy duszpasterskiej wśród żołnierzy - żydów”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]